دورهی نوجوانی برای دختران میتواند چالش بزرگی باشد، چرا که بسیاری از دختران شناختی از نیازها و وضعیت جسمی و روانی خود در این دوره ندارند. طبق تعریف سازمان جهانی سلامت، نوجوانی عبارت است از دورهی سنی ۱۰ تا ۱۹ سال که در آن شخص تغییرات زیادی میکند.
در دوران نوجوانی به دلیل تغییرات هورمونی، نیازهای عاطفی در دختران افزایش مییابد. این تغییرات جسمی و روانی روند طبیعی رشد یک انسان است، خانوادهها باید از این روند آگاهی داشته و اهمیت کافی برای این موضوع قائل شوند.
هر تغییری نیازهای مربوط به خود را می طلبد؛ برای مثال دختری که اکنون بالغ شده و نیازهای جدیدی پیدا کرده است، در کودکی زمانی که تازه دندان در آورده بود، نیاز داشت غذایی به جز شیر مادر بخورد. دختر نوجوان نیاز دارد مورد توجه، تحسین و محبت قرار بگیرد.
اگر این نیازها از راههای سالم برطرف نشود، ممکن است دختر برای مورد توجه واقع شدن، در ظاهرش تغییراتی ایجاد کند و در جامعه حاضر شود. این تغییرات چه در آرایش و چه در لباس پوشیدن، باعث جلب شدن توجه جنس مخالف میشود.
پسرها به دلیل روند متفاوت بلوغشان، میل جنسی، تنش بیشتری برایشان ایجاد میکند. پسر برای رفع این نیاز، ابتدا نیاز عاطفی دختر را برطرف و سپس نیاز خود را برطرف میکند. این روش رفع نیاز به دلیل مسائل فرهنگی جامعهی ما و نبود آگاهی صحیح و کافی، میتواند آسیبهای زیادی برای هر دو طرف، به خصوص در دختران به بار آورد.
بهتر است نوجوانان را به فعالیتهای هنری، ورزشی، علمی و ... تشویق و از آنها حمایت کنیم تا به موفقیت برسند. ضمن این موفقیتها، نیاز به تحسین و توجه نوجوان رفع میشود و کمتر به راههای پرخطر تمایل پیدا میکند.
نوجوانان میل دارند خودشان را مطرح کرده و از این طریق شخصیت مستقل خود را به دیگران اعلام کنند. خانواده باید به نظرات نوجوان خود توجه کافی نشان دهد، حتی اگر نظر آنها مخالف صلاحدید خانواده است. دختران در دوران بلوغ به نسبت حساستر میشوند و ممکن است در صورت مخالفت شدید و بیتوجهی به نظراتشان، واکنشهای شدیدی نشان بدهند.
توجه به دغدغهها و درک مشکلات نوجوانان تا حد زیادی از تنشهای روانی آنها میکاهد.
خانوادهها باید در نظر داشته باشند، تغییرات هورمونی قبل از قاعدگی باعث تغییر رفتار بسیاری از دختران نوجوان میشود. این تغییر رفتار بسته به مسائل ژنتیکی متفاوت است اما به طور کلی در این دوره ممکن است دختران منزوی شوند، با هر دلیل کوچکی و یا بیدلیل به گریه بیوفتند. پرخاشگری هم تا حدی طبیعی است. بسیاری از خانوادهها به دلیل ندانستن این موضوع با نوجوانان رفتارهای تند و سرزنشگری دارند.
همزمان با دورهی نوجوانی و بلوغ، نیازهای جنسی در دختران شکل میگیرد که به اقتضای آن، دختران توجه و میل بیشتری نسبت به جنس مخالف احساس میکنند. در این مورد ممکن است بین خانواده و دختر اختلاف ایجاد شود.
در چنین شرایطی خانواده باید با حفظ احترام نوجوان، نگاه او به زندگی را درک کرده و کمک کنند نوجوان دید خود را گسترش دهد. لازمهی کمک به نوجوانان این است که خانواده، خود دید بازی به مسائل داشته و توانایی انتقال آن به نوجوان را هم داشته باشد.
اغلب نوجوانانی که در کشورهای در حال توسعه زندگی میکنند، توسط رسانههای مختلف از نظر جنسی تحریک شده و بیهیچ چارهای در جامعه حضور پیدا میکنند. نوجوان هیچ اطلاعاتی از خانواده و سیستم آموزش دریافت نمیکند، در عوض شبکههای مجازی این خلا را پر میکند.
در شبکههای مجازی هر کسی میتواند خواسته یا ناخواسته، با محتوای نادرست نوجوانان را به اشتباه بیاندازد. در شبکههای اجتماعی روز به روز آزادی جنسی تبلیغ میشود و به نوجوان این افکار را منتقل میکند که میتواند آزادانه رابطه برقرار کند.
اما کسی به آنها نمیگوید رابطهی جنسی بیقید و بند در فرهنگ ما تبعات متفاوتی دارد. نوجوانان اطلاعاتی از بهداشت جنسی ندارند و ممکن است به راحتی دچار بیماریهای مقاربتی، بارداری ناخواسته و سقط جنین بعد از آن شوند، در حالی که هیچ اطلاعی از این آسیبها و خطرات آنها ندارند.
بسیاری از نوجوانان شناختی از اندامهای جنسی خود ندارند و اطلاعات نصفه و نیمهای که از فضای مجازی دریافت میکنند میتواند برایشان آسیبزا باشد. آمار مرگ عارض از بارداری و زایمان بین مادران ۱۵ تا ۱۹ ساله، دو تا پنج برابر مادران بالای ۲۰ سال است.
سقط جنین نه تنها باعث مرگ و میر میشود، بلکه مشکلاتی مانند عفونت، پارگی دیواره واژن و دهانه رحم، خونریزی، عفونت لگنی و نازایی به بار میآورد. تنها راه پیشگیری از این آسیبها افزایش آگاهی نوجوانان و خانوادهها و آموزش رفتار صحیح با نوجوانان است.