علائم نارسایی کبدی و درمان آن
بر اساس اعلام انجمن تحقیقات کبد آمریکا، اولین علائم نارسایی کبدی عبارتند از:
- حالت تهوع
- از دست دادن اشتها
- احساس خستگی شدید
- اسهال
از آن جایی که علائم گفته شده می‌توانند علل مختلفی داشته باشند، دشوار بتوان گفت مشکل ایجاد شده دقیقا و حتما نارسایی کبدی می‌باشد. اما توجه داشته باشید، هر چه نارسایی کبدی بیشتر پیش برود این علائم شدت بیشتری نیز پیدا می‌کنند. بیمار حتی ممکن است دچار گیجی شود یا به شدت احساس خواب آلودگی نماید. احتمال ایجاد اغما و مرگ نیز وجود دارد.
در صورت بروز علائم فوق، درمان فوری باید صورت بگیرد. در این شرایط، تیم پزشکی تلاش خود را می‌کنند تا هر بخشی از کبد را که سالم مانده حفظ کنند تا کبد بتواند بخشی از کارایی خود را حفظ نماید. اگر این کار امکان‌پذیر نباشد، پزشک ناچار به خارج کردن کبد از بدن شما است.
تشخیص نارسایی کبدی
آزمایش‌ها و روش‌های تشخیص نارسایی کبدی عبارتند از:
آزمایش خون
در صورت صلاحدید پزشک، از شما آزمایش خون گرفته می‌شود تا مشخص شود آیا کبد شما به درستی وظایف خود را انجام می‌دهد یا خیر. با یک ارزیابی پزشکی مدت زمانی که طول می‌کشد تا خون شما منعقد شود اندازه‌گیری می‌شود. از آنجایی که در نارسایی کبدی حاد زمان انعقاد خون شما بیشتر از حالت عادی طول می‌کشد، این ارزیابی به پزشک در تشخیص وجود عارضه کمک خواهد کرد.
تصویربرداری
ممکن است پزشک از شما بخواهد یک آزمایش فراصوت انجام دهید تا بتواند کبد شما را بررسی کند. در این آزمایش، پزشک می‌تواند کبد شما را ببیند و علت ایجاد مشکل در کبد شما را شناسایی کند. در صورت منفی بودن نتیجه این آزمایش، پزشک ممکن است روی شکم شما پرتونگاری (CT) انجام دهد یا MRI بگیرد تا بتواند کبد شما و رگ‌ها را با دقت بیشتری ببیند و بررسی کند. در این بررسی‌ها دلیل ایجاد نارسایی کبدی می‌تواند مشخص شود، این دلیل می‌تواند وجود یک تومور یا یک سندروم باشد.
معاینه بافت کبد
در این روش، پزشک از بافت کبد شما نمونه‌برداری می‌کند. انجام این آزمایش می‌تواند به پزشک‌تان کمک کند تا علت نارسایی کبد را تشخیص دهد. از آنجایی که برای افراد مبتلا به نارسایی کبدی حاد در هنگام انجام نمونه‌برداری احتمال خون‌ریزی وجود دارد، پزشک ممکن است از روش نمونه‌برداری ترنسژوگولار استفاده کند. در این روش، پزشک یک برش کوچک در بخش راست گردن شما ایجاد می‌کند و از طریق آن یک لوله بسیار باریک وارد سیاهرگ گردن می‌کند، این لوله از قلب عبور می‌کند و در نهایت به سیاهرگ کبد می‌رسد. پزشک سپس یک سوزن باریک از طریق لوله به کبد منتقل می‌کند و اقدام به نمونه‌برداری از کبد می‌کند.
درمان نارسایی کبدی
افراد مبتلا به نارسایی کبدی حاد اغلب در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان‌ها نگهداری می‌شوند تا در صورت لزوم به برداشتن کبد این عمل سریعاٌ صورت بگیرد. پزشک ممکن است تصمیم بگیرد خود اقدام به درمان کبد کند، اما در بیشتر موارد پزشک تلاش می‌کند شرایط را کنترل کند و به کبد اجازه دهد تا خود را ترمیم کند.
درمان‌هایی که برای نارسایی کبدی حاد در نظر گرفته می‌شود شامل موارد زیر است:
1- استفاده از دارو به منظور حذف سموم
نارسایی کبدی حاد که در پی اوردز، ناشی از مصرف بیش از اندازه استامینوفن، ایجاد شده باشد با استفاده از دارویی به نام استیل سیستئین درمان می‌شود. این دارو می‌تواند در جهت درمان نارسایی کبد ناشی از عوامل دیگر نیز مورد استفاده قرار گیرد. نارسایی کبدی ناشی از مصرف قارچ سمی یا سایر مواد غذایی سمی نیز با دارو قابل درمان است. این داروها باعث از بین رفتن اثر سم در کبد و کمک به بهبود آن می‌شوند.
2- برداشتن کبد
در شرایطی که نارسایی کبدی به هیچ روشی قابل درمان نباشد، تنها راه پیش رو برداشتن آن است. در این روش، پزشک کبد آسیب دیده شما را از بدن خارج می‌کند و با یک کبد سالم جایگزین می‌کند.
درصورتیکه کبد شما قابل درمان باشد، پزشک علائم و نشانه‌ها را با دقت دنبال می‌کند و تلاش می‌کند تا مشکلات ایجاد شده در پی آسیب دیدگی کبد را کنترل کند تا سایر ارگان‌های بدن به فعالیت خود ادامه دهند.
مراقبت‌های این دوره می‌تواند شامل موارد زیر باشد
کاهش فشار ایجاد شده به مغز توسط ورود جریانات مایع به آن
ورم یا آماس مغز ناشی از نارسایی کبد می‌تواند موجب افزایش فشار به مغز شود. برخی داروها کمک می‌کنند این فشار کاهش یابد.
بررسی به منظور تشخیص سریع عوامل عفونی
تیم پزشکی که در کنار شما حضور دارند در مقاطع زمانی مشخص از شما نمونه خون و ادرار می‌گیرند تا در جهت تشخیص عوامل عفونی در بدن شما اقدام کنند. چنانچه، پزشک در بخشی از بدن شما عفونتی شناسایی کند با تجویز دارو این عوامل را حذف می‌کند.
جلوگیری از خون‌ریزی شدید
در این دوره مراقبتی، پزشک به شما داروهایی می‌دهد که احتمال خون‌ریزی در شما را کاهش می‌دهد. اگر در این شرایط شما دچار خون‌ریزی شدید شوید پزشک با انجام آزمایشات و معایناتی سعی می‌کند علت آن را بیاید. در این حال ممکن است شما به دریافت خون نیز نیاز پیدا کنید.
روش‌های درمانی آینده
محقیقن همچنان به دنبال یافتن روش‌های درمانی دیگر برای درمان نارسایی کبدی حاد هستند، بخصوص روش‌هایی که در آن نیاز به پیوند کبد را به حداقل برساند. برخی از روش‌هایی که هم‌اکنون در حال بررسی و آزمایش قرار دارند عبارتند از:
استفاده از دستگاه‌های کمکی برای کبد
در این روش یک دستگاه می‌تواند به کمک کبد بیاید و برخی از وظایف کبد را برای بدن انجام دهد. بیشتر شبیه به آنچه که دستگاه دیالیز برای بیماران کلیوی انجام می‌دهد. دستگاه‌های مختلفی هم‌اکنون در حال مطالعه و بررسی هستند. محققان معتقدند برخی از این دستگاه‌ها، و نه همه آن‌ها، می‌توانند باعث بهبود بیماران کبدی شوند. یکی از روش‌های بسیار امیدبخش استفاده از روش درمانی تغییر پلاسما با حجم بالا است.
پیوند هپاتوسیت
پیوند سلول‌های کبدی، و نه کل بافت کبد، می‌تواند زمان انجام پیوند کبد را کمی عقب بیاندازد و در واقع، فرصتی برای بهبود آن ایجاد کند. در برخی از موارد، این روش می‌تواند به بهبود کامل بیمار بیانجامد. آنچه که موجب شده تا کنون این روش تنها به طور محدود مورد استفاده قرار بگیرد، کمبود افرادی‌ست که حاضر به اهدای اعضای بدن خود، این مورد، کبد، هستند.
منابع:
سارا خانی
کارشناس میکروبیولوژی
Microbiology expert
