در مورد اختلال نارسایی کبدی چه باید بدانید؟

نارسایی کبدی چیست؟

کبد دومین ارگان بزرگ بدن است و عملکردهای مختلفی در بدن دارد. کبد وظیفه فرآوری مواد خوراکی خورده شده را دارد، این مواد غذایی فرآوری شده توسط کبد، در نهایت تبدیل به انرژی و مواد مغذی می‌شوند و توسط بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند. کبد هم‌چنین، وظیفه فیلتر مواد زاید و مضر تولید شده پس از فرآوری را نیز بر عهده دارند. این مواد مضر توسط کبد از خون تصفیه می‌شوند، در نتیجه بدن شما به شکل بهتری می‌تواند با عوامل عفونی مبارزه کند.

قرار گرفتن در معرض ویروس‌ها و مواد شیمیایی مضر می‌تواند به کبد شما آسیب برساند. زمانی که کبد شما آسیب ببیند این احتمال وجود دارد که شما با نارسایی کبدی مواجه شوید. در این شرایط، کبد انجام وظایف خود را در نهایت متوقف خواهد کرد. نارسایی کبدی یک شرایط بسیار جدی است. چنانچه دچار نارسایی کبدی شدید باید سریعاٌ اقدام به درمان کنید.

انواع نارسایی کبدی

نارسایی کبدی می‌تواند حاد یا مزمن باشد.

1- نارسایی کبد حاد

نارسایی کبدی حاد به سرعت خود را نشان می‌دهد و بر بدن تاثیر مخرب می‌گذارد. در این شرایط، کبد شما ممکن است طی چند هفته، یا حتی چند روز، عملکرد خود را به طور کامل از دست بدهد. این اتفاق می‌تواند به صورت ناگهانی رخ بدهد و پیش از آن هیچگونه علائمی بروز ندهد. رایج‌ترین عوامل ایجاد کننده نارسایی کبدی حاد مسمومیت از طریق مصرف قارچ سمی یا اوردوز دارویی (مصرف بیش از اندازه استامینوفن) می‌باشد.

2- نارسایی کبدی مزمن

نارسایی کبدی مزمن با سرعت کمتری نسبت به نوع حاد آن پیش می‌رود. بدن شما ممکن است ماه‌ها، یا حتی سال‌ها، هیچگونه علامتی بروز ندهد. نارسایی کبدی مزمن معمولا در نتیجه سیروز اتفاق می‌افتد، سیروز به خودی خود در اثر استفاده طولانی مدت از الکل رخ می‌دهد. سیروز زمانی ایجاد می‌شود که بافت کبد دچار آسیب دیدگی یا زخم می‌شود.

طی نارسایی کبدی مزمن، کبد متورم می‌شود. این تورم در گذر زمان باعث ایجاد زخم در بافت کبد می‌شود. زمانی که بافت کبد دچار زخم‌های متعدد شود، کبد کارایی خود را از دست خواهد داد. همانطور که پیش از این گفته شد، مصرف بیش از اندازه الکل می‌تواند بر روی کبد تاثیر مخرب بگذارد و باعث ایجاد نارسایی کبدی از نوع مزمن شود.

الکل و آسیب آن به کبد

به طور کلی، سه نوع نارسایی کبدی ناشی از مصرف بیش از اندازه الکل وجود دارد:

1- بیماری کبد چرب و الکلی

این بیماری ناشی از تجمع سلول‌های چرب در کبد است. افرادی که بیش از اندازه الکل مصرف می‌کنند یا مبتلا به چاقی هستند در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.

2- هپاتیت الکلی

این بیماری از طریق تشخیص سلول‌های چرب در کبد، تورم، و ایجاد زخم شناسایی می‌شود. بر اساس یافته‌های موسسه مطالعات کبد آمریکا، 35 درصد از افرادی که از نوشیدنی‌های الکلی سنگین استفاده می‌کنند می‌توانند به این نوع از هپاتیت مبتلا شوند.

3- سیروز الکلی

این نوع بیماری کبدی از دو نوع قبلی پیشرفته‌تر است. موسسه مطالعات کبد آمریکا می‌گوید ابتلا به انواع مختلف سیروز الکلی در انتظار افرادی است که نوشیدنی‌های الکلی سنگین مصرف می‌کنند.

علل ایجاد نارسایی کبدی حاد

نارسایی کبدی حاد حتی در صورت نداشتن سابقه بیماری در کبد هم می‌تواند ایجاد شود. رایج‌ترین علت ایجاد نارسایی کبدی حاد در ایالات متحده آمریکا اوردز ناشی از مصرف بیش از اندازه استامینوفن است. استامینوفن جز داروهایی است که می‌توان آن‌ها را بدون نیاز به نسخه پزشک از داروخانه تهیه کرد. در صورت نیاز به مصرف استامینوفن باید دستور مصرف آن را بر اساس اطلاعات درج شده بر روی آن رعایت کنید. چنانچه احساس کردید در اثر مصرف این دارو دچار اوردز شده‌اید باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.

علل دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند باعث ایجاد نارسایی کبدی حاد شوند. از آن جمله:

مصرف برخی داروها (حتی داروهای تجویز شده توسط پزشک)
برخی مکمل‌های گیاهی
عفونت‌های ویروسی، مثل انواع هپاتیت (نوع A، B، و C)
مواد سمی
برخی بیماری‌های خودایمنی

نارسایی کبدی حاد می‌تواند علل ژنتیکی نیز داشته باشد. ژن موثر در ایجاد آن ممکن است از طریق پدر یا مادر، و یا هر دوی آن‌ها به شما منتقل شده باشد. چنانچه مبتلا به بیماری‌های کبدی ژنتیکی باشید بیشتر در معرض نارسایی کبدی قرار دارید.

علل ایجاد نارسایی کبدی مزمن

نارسایی کبدی مزمن ناشی از بیماری کبدی ناشی از مصرف الکل (ALRD) است. موسسه تحقیقات کبد آمریکا اعلام کرده است اعتیاد به الکل رایج‌ترین عامل ایجاد سیروز کبدی در ایالات متحده آمریکا است. به طور معمول، کبد هر ملکول الکلی که وارد بدن می‌شود را تجزیه می‌کند. اما اگر شما بیش از اندازه الکل مصرف کنید، کبد قادر نخواهد بود تمام مولکول‌های الکل را به سرعت تجزیه کند. هم‌چنین، مواد شیمیایی سمی موجود در الکل نیز می‌توانند باعث ایجاد ورم در کبد شوند. با گذر زمان، این مشکل می‌تواند منجر به سیروز کبدی شود.

اگر شما مبتلا به هپاتیت C باشید، بیشتر در معرض ابتلا به نارسایی کبدی مزمن یا سیروز قرار دارید. ویروس هپاتیت C می‌تواند از طریق خون در سراسر بدن منتشر شود. چنانچه، خون آلوده به ویروس هپاتیت C از شخصی وارد بدن شخص دیگر شود، شخص دوم نیز می‌تواند به این بیماری مبتلا شود.

استفاده از سرنگ آلوده به صورت مشترک، استفاده از سوزن آلوده تتو، سوراخ کردن گوش توسط ابزار آلوده از راه‌های انتقال این ویروس هستند. بر اساس اعلام موسسه مطالعات کبد آمریکا، حدود 25 درصد از افرادی که در آمریکا مبتلا به هپاتیت C هستند مبتلا به سیروز کبدی نیز هستند.

علائم نارسایی کبدی

حالت تهوع
کاهش اشتها
احساس خستگی
اسهال
کاهش وزن
خون‌ریزی (که به سهولت اتفاق بیافتد)
احساس خارش
ورم پاها
آماس شکمی

باید توجه داشت که این علائم می‌توانند ناشی از مشکلات دیگری نیز باشند. برخی از افراد تا زمانی که کبد آن‌ها به کلی از کار نیافتد هیچگونه علائمی نشان نمی‌دهند. زمانی که فرد به این مرحله برسد، ممکن است دچار گیجی یا خواب آلودگی شود یا حتی به کما برود. چنانچه شما دچار بیماری کبدی ناشی از الکل شده باشید، ممکن است با یرقان (زردی) مواجه شوید. سموم می‌توانند به مغز شما راه پیدا کنند و باعث ایجاد احساس خواب آلودگی، عدم تمرکز، یا حتی کاهش عملکرد مغز شوند. حتی ممکن است در این شرایط طحال شما دچار ورم شود، دچار خون‌ریزی معده شوید، یا کلیه‌های شما از کار بیافتند. سرطان کبد نیز ممکن است در این حالت ایجاد شود.

چگونه از ایجاد نارسایی کبدی جلوگیری کنیم؟

یکی از ساده‌ترین راه‌هایی که می‌توانید از طریق آن مانع از ایجاد بیماری‌های کبدی شوید حذف کردن مصرف الکل است. سایر راه‌های کمک کننده عبارتند از:

داشتن رابطه جنسی سالم
عدم استفاده از سرنگ مشترک برای تزریق مواد مخدر یا دارو
واکسیناسیون علیه هپاتیت A و B
محافظت از پوست در برابر مواد شیمیایی سمی
استفاده از اسپری‌های آئروسل در محیط‌های باز و آلوده به مواد شیمیایی

لازم است در صورت مشاهده هر یک از علائم ذکر شده در ارتباط با نارسایی کبدی سریعا به پزشک مراجعه کنید. با یک روش درمانی مناسب، بیماری کبدی شما می‌تواند کنترل شود و باعث شود شما به زندگی عادی خود ادامه دهید.