نکاتی مهم در مورد سرطان آندومتر رحم که هر زنی باید آن را بداند
سرطان مخاط رحم یا آندومتر چیست؟
رحم یک ارگان توخالی گلابی شکل موجود در بدن زنان است که جنین در آن رشد می‌کند. سرطان رحم اقسام مختلفی دارد. سرطان دهانه رحم و سرطان مخاط رحم (آندومتر) از نمونه‌های سرطان این اندام هستند. سرطان آندومتر سرطانی است که در اندومتر (پوشش رحم یا تخمدان) ایجاد می‌شود.
این سرطان نتیجه رشد غیرطبیعی سلول‌هایی است که توانایی حمله به سایر قسمتهای بدن را دارند. سرطان آندومتر گاهی اوقات به عنوان "سرطان رحم" نیز شناخته می‌شود، اگرچه از انواع دیگر سرطان رحم مانند سرطان دهانه رحم، سارکوم رحم و بیماری توفوبلاست متفاوت است.
شایع‌ترین نوع سرطان‌های رحم، سرطان مخاط رحم است که در بیش از 80 درصد موارد رخ می‌دهد. سرطان آندومتر در لایه‌ای از سلول‌ها ایجاد می‌شود که پوشش رحم را به وجود می‌آورند. علاوه بر لایه پوشاننده رحم، این سرطان می‌تواند در لایه عضلانی (مایومتریوم) یا بافت همبندی رحم نیز ایجاد شود.
علائم و نشانه‌های سرطان آندومتر
برخی از زنان مبتلا به سرطان آندومتر تا زمانی که بیماری به سایر اندام‌ها گسترش پیدا کند هیچ علائمی ندارند. اولین نشانه سرطان آندومتر در بیشتر موارد، خون‌ریزی واژینالی است که با دوره قاعدگی مرتبط نمی‌باشد. علائم دیگر عبارتند از درد در هنگام ادرار کردن، درد در هنگام رابطه جنسی یا درد لگن است.
سرطان آندومتر معمولا بعد از یائسگی شایع‌تر است. در واقع هرگونه خون‌ریزی یا لکه‌بینی بعد از دوره یائسگی در 90 درصد موارد می‌تواند به سرطان آندومتر مربوط باشد. معمولا این خون‌ریزی با رشد بدخیم بافت‌های غده‌ای همراه است که در دو سوم موارد اتفاق می‌افتد.
سیکل قاعدگی غیرطبیعی یا خون‌ریزی بسیار طولانی‌مدت، سنگین و یا مکرر در زنان قبل از دوره یائسگی ممکن است نشانه‌ای دال بر ابتلا به سرطان آندومتر باشد. به جز خون‌ریزی، سایر علائم چندان شایع نیستند. سایر علائم شامل تخلیه ترشحات سفید یا روشن واژینالی در زنان یائسه می‌باشد.
در موارد پیشرفته‌تر این بیماری، رحم ممکن است بزرگ شده و سرطان ممکن است به سایر نقاط بدن گسترش یافته و باعث درد کمر و شکم شود. در چنین شرایطی احتمالا رحم همیشه با عفونت و چرک پر خواهد بود. 10 تا 15 درصد از زنانی که این علائم را تجربه می‌کنند قطعا به سرطان آندومتر مبتلا هستند.
خون‌ریزی بین دوره‌های قاعدگی و خروج جرم از رحم نیز یکی دیگر از علائم ابتلا به این نوع سرطان است. ترشحات واژن که ممکن است صورتی و آبکی یا غلیظ و قهوه‌ای بوده و بوی بدی داشته باشند، کاهش وزن غیر منتظره، ضعف و درد در ناحیه کمر و یا پاها نیز می‌توانند نشانه‌ای بر وجود این بیماری باشند.
علل ابتلا به سرطان رحم
پزشکان هنوز نمی‌دانند که علت اصلی ابتلا به سرطان آندومتر چیست. آنچه که می‌دانند این است که چیزی باعث جهش در سلول‌های رحم زنان می‌شود. جهش ژنتیکی، سلول‌های سالم و طبیعی را به سلول‌های غیرطبیعی تبدیل می‌کند.
سلول‌های سالم در تعداد مشخصی تکثیر شده و بعد می‌میرند اما سلول‌های غیرطبیعی رشد می‌کنند و از کنترل خارج می‌شوند و زمان مشخصی هم برای مرگ‌شان وجود ندارد. این سلول‌های غیرطبیعی، توده‌ای را تشکیل می‌دهند که باعث سرطان می‌شود.
گاهی اوقات سلول‌های سرطانی به بافت‌های اطراف حمله می‌کنند و می‌توانند از تومور اولیه جدا شده و در جای دیگری از بدن منتشر شوند. به این پیش‌روی سلول‌های سرطانی متاستاز نیز گفته می‌شود.
چه عواملی باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان آندومتر می‌شوند؟
1- تغییر در تعادل هورمون‌های بدن در زنان
تخمدان‌ها دو هورمون زنانه استروژن و پروژسترون را تولید می‌کنند. نوسان در تولید این هورمون‌ها می‌تواند باعث ابتلا به سرطان شود. بیماری‌هایی که میزان استروژن را افزایش می‌دهند، اما در آن‌ها سطح پروژسترون هیچ تغییری نمی‌کند نیز خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می‌دهند. نمونه‌هایی از این نوع بیماری‌ها، سندرم تخمدان پلی کیستیک، چاقی و دیابت هستند.
سرطان آندومتر با ترشح بیش از حد استروژن در بدن، منجر به فشارخون بالا و دیابت نیز خواهد شد. در حالیکه مصرف استروژن به تنهایی خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می‌دهد، مصرف استروژن و و پروژستروژن به صورت ترکیبی، خطر ابتلا به این بیماری را کاهش می‌دهد. تقریبا چیزی در حدود دو تا پنج درصد از موارد ابتلا به این بیماری به خاطر ژن‌های به ارث برده شده از والدین می‌باشد.
2- برخی تومورهای تخمدانی
نوع نادر تومور تخمدانی که باعث افزایش ترشح استروژن می‌شود نیز خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می‌دهد. خطر ابتلا به سرطان آندومتر در زنانی كه هرگز باردار نشده‌اند بیشتر از زنانی است كه حداقل یك بار حامله شده‌اند.
3- سن
با افزایش سن نیز خطر ابتلا به سرطان آندومتر افزایش می‌یابد.
4- چاقی
چاق شدن خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می‌دهد. زیرا چربی بیش از حد باعث اختلال در ترشح هورمون‌های بدن شما می‌شود. تقریبا 40 درصد از موارد سرطان آندومتر به علت چاقی رخ می‌دهد.
5- هورمون درمانی برای سرطان سینه
زنان مبتلا به سرطان سینه که هورمون درمانی می‌کنند، خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می‌دهند.
6- سندرم سرطان کولون
سندرم سرطان کولون نیز خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و دیگر سرطان‌ها، از جمله سرطان آندومتر را افزایش می‌دهد. این سندرم معمولا ارثی بوده و از والدین به فرزندان به ارث می‌رسد.
تشخیص سرطان آندومتر
سرطان آندومتر به طور معمول توسط بیوپسی آندومتری یا با استفاده از نمونه‌برداری در طی جراحی تشخیص داده می‌شود. معمولا آزمون پپ (آزمایش بافت گردن مهبل) برای تشخیص سرطان آندومتر کافی نیست. انجام آزمایشات منظم برای افرادی که در معرض خطر این نوع سرطان قرار دارند لازم است.
علاوه بر این ممکن است از کورتاژ نیز استفاده شود. در این روش، نمونه‌هایی از بافت داخل رحم به دست آمده و سپس توسط پاتولوژیست بافت شناس مورد بررسی قرار می‌گیرند. هیستروسکوپی نیز روشی برای نگاه کردن به داخل رحم و کشف مناطق غیرطبیعی است. سایر معاینات فیزیکی و سونوگرافی نیز می‌تواند برای رحم، لوله‌های فالوپ، تخمدان و غیره تجویز شود.
درمان سرطان آندومتر
اصلی‌ترین درمان موجود برای سرطان آندومتر، زهدان‌برداری شکمی (حذف کامل توسط جراحی رحم) است که با برداشتن لوله‌های تخمدان و تخمدان‌های هر دو طرف، که سالپنگو-اوفورکتومی دوطرفه نامیده می‌شود همراه است.
در موارد پیشرفته‌تر، پرتو درمانی، شیمی درمانی و یا درمان هورمونی نیز توصیه می‌شود. اگر بیماری در مراحل اولیه تشخیص داده شود، نتیجه مطلوب خواهد بود و احتمال زنده ماندن فرد تا 80 درصد افزایش می‌یابد. گره‌های لنفاوی لگن و اطراف شاهرگ نیز ممکن است برداشته شوند.
شستشوی لگن ممكن است انجام شود. بافت‌هایی که در جراحی برداشته می‌شوند، آزمایش می‌شوند تا پزشک دریابد که سرطان تا چه حد گسترش یافته است.
پیشگیری از ابتلا به سرطان آندومتر
1- هورمون درمانی
در مورد خطرات هورمون درمانی بعد از یائسگی با پزشک خود صحبت کنید. اگر از درمان جایگزینی هورمون برای کمک به کنترل علائم یائسگی استفاده می‌کنید، با پزشک خود درباره خطرات و مزایای آن‌ها گفت و گو نمایید.
این را به خاطر داشته باشید که مصرف استروژن تنها پس از یائسگی ممکن است خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش دهد. مصرف ترکیبی از استروژن و پروژستین می‌تواند این خطر را کاهش دهد.
2- مصرف قرص‌های ضدبارداری
مصرف قرص‌های ضدبارداری را مد نظر قرار دهید. استفاده از قرص‌های ضد بارداری حداقل برای یک سال ممکن خطر ابتلا به سرطان آندومتر را کاهش دهد. تصور می‌شود این کاهش خطر حداقل چندین سال پس از قطع مصرف قرص‌های ضد بارداری ادامه داشته باشد.
3- داشتن وزنی مناسب و اندامی سالم
چاقی خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می‌دهد، بنابراین برای اجتناب از این بیماری سعی کنید اندام متناسبی داشته باشید. اگر نیاز به کاهش وزن دارید، فعالیت بدنی خود را افزایش دهید و سعی کنید در طول روز کالری کمتری مصرف نمایید.
منابع:
مطالب مرتبط
سهیلا دوست‌پژوه
علاقه مند به ترجمه و تالیف و نویسندگی
