سرطان دهانه رحم یکی از شایعترین سرطانها در زنان است. البته میزان مرگومیر ناشی از این بیماری در چند دهه گذشته به لطف غربالگریها و واکسیناسیونها بیش از 50% کاهش یافته است. درحالیکه برای جلوگیری از سرطان دهانه رحم واکسنی وجود ندارد.
البته واکسنی در برابر ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) وجود دارد که از طریق تماس جنسی گسترش مییابد و بیشتر موارد سرطان دهانه رحم را موجب میشود و متخصصان بیماریهای زنان بهطورمعمول تستهای پاپ اسمیر را انجام میدهند که حدوداً میتوانند همه سرطانهای دهانه رحمی را تشخیص دهند. آنها ممکن است HPV را نیز شناسایی کنند.
دو نوع سلول در دهانه رحم، پایینترین قسمت رحم که آن را به مهبل متصل میکند، وجود دارد: سلولهای اسکواموس (سنگفرشی) و سلولهای گلاندولار (غدهای). بین 80 تا 90 درصد از موارد سرطان دهانه رحم شامل سلولهای اسکواموس (سرطان سلولهای اسکواموس) است. بقیه از سلولهای گلاندولار شروع میشوند و آدنوکارسینوما (تومور بدخیم) نامیده میشوند.
سرطان دهانه رحم در مرحله اولیه بهندرت دارای علائم یا نشانههایی میباشد. شما ممکن است از ابتلا به آن بیخبر باشید. تا زمانی که سرطان پیشرفت بیشتری نداشته باشد، مشکلی وجود نخواهد داشت. ازاینرو شما میتوانید خونریزی و یا ترشحات شدید واژینالی یا درد را در طول رابطه جنسی تجربه کنید.
خوشبختانه تستهای غربالگری میتوانند سرطان دهانه رحم و ویروس HPV که معمولاً موجب آن میشود را خیلی زود تشخیص دهند. همچنین سرطان دهانه رحم پیشرفت کُندی دارد. معمولاً برای یک سلول رحمی نرمال چند سال طول میکشد تا به یک سلول سرطانی تبدیل شود، البته اگر این کار صورت گیرد. یافتن و درمان سلولهای پیش سرطانی، بهترین راه برای جلوگیری از سرطان دهانه رحم است.
شایعترین نوع سرطان دهانه رحم زمانی آغاز میشود که سلولهای رحم شما تغییر کنند و به سلولهای پیش سرطانی تبدیل شوند. بنابراین یافتن این سلولها و درمان آنها، قبل از اینکه تبدیل به سرطان شوند، مهم است.
این اولین خط دفاعی شما در برابر سرطان دهانه رحم است. آن در طی یک تست لگنی انجام میشود و سلولهای رحمی شما را برای نشانههایی که در حال تبدیل شدن به سلولهای پیش سرطانی هستند، یا قبلاً تبدیل شدهاند، بررسی میکند.
اگر نتیجه تست پاپ اسمیر غیرعادی باشید، پزشکتان تستهای بیشتری را برای بررسی دقیقتر دهانه رحم انجام خواهد داد و بافت بیشتری را از دهانه رحمتان برای نمونهبرداری (بیوپسی) برمیدارد. تشخیص سلولهای پیش سرطانی، درمان را برای پیشگیری آنها از تبدیل شدن به سرطان امکانپذیر میسازد.
در واقع این بدان معنی است که شما به سرطان مبتلا نخواهید شد، زیرا درمان زودهنگام آنها بهاحتمال زیاد از تبدیلشان به سرطان جلوگیری میکند.
چندین روش وجود دارد که پزشکتان میتواند از طریق آنها از سلولهای پیش سرطانی خلاص شود. معمولاً او میتواند بافت را با یک بیوپسی مخروطی از بدن جدا کند و یا آن را با درمان لیزری یا فریز (انجماد) از بین ببرد. این درمانها تقریباً همیشه کارساز هستند.
اگر تست پاپ اسمیر شما سلولهای سرطانی را نشان دهد، پزشکتان برای مشخص کردن اینکه سرطان در چه مرحلهای است، تستهای بیشتری انجام خواهد داد. جراحی، پرتودرمانی و شیمیدرمانی همگی گزینههای درمانی هستند و میزان موفقیت بستگی به میزان دریافت اولیه سرطان دارد.
به همین دلیل است که انجام منظم تست پاپ اسمیر خیلی مهم است. با پزشکتان در مورد اینکه هر چند وقت یکبار باید این تست را انجام دهید صحبت کنید. اکثر زنان در سنین بین 21 تا 29 سالگی باید هر 3 سال یکبار آن را انجام دهند.
اگر شما بین 30 تا 64 سال هستید، میتوانید یک تست را برای HPV با ریسک بالا اضافه کنید و زمان غربالگری خود را تا هر 5 سال افزایش دهید. یا هر سه سال یکبار یک تست پاپ اسمیر را انجام دهید. اگر سنتان بیشتر از این موارد است، میتوانید تست خود را متوقف کنید، درصورتیکه در طی غربالگریهای روتین، با هیچگونه پاپ اسمیر غیرعادی مواجه نشوید.
ازآنجا که سرطان دهانه رحم به HPV گره خورده است، بسیاری از عوامل مشابه خطر را دارا است. اینکه هرچه شریکهای جنسی بیشتری داشته باشید و اینکه رابطه جنسی را خیلی زود شروع کرده باشید، بیشتر احتمال دارد که به HPV و سرطان دهانه رحم مبتلا شده باشید. این بیماری، شایعترین بیماری مسری جنسی در ایالاتمتحده است.
انواع مختلفی از HPV با ریسک پایین باعث زگیلهای تناسلی میشوند، درحالیکه انواع متفاوت HPV با ریسک بالا، مثل HPV 16 و 18، منجر به سرطانهای رحمی همانند سرطانهای واژینال، آلتی، دهانی و گلو میشود. اما داشتن HPV به معنای ابتلای شما به سرطان دهانه رحم نیست.
بعد از سن 30 سالگی، باید همزمان با تست پاپ اسمیر، تست HPV را هم انجام دهید که بهترین راه برای تشخیص زودهنگام سرطان دهانه رحم است. متخصصان به دختران و پسران توصیه میکنند که واکسن HPV را در سن 11 یا 12 سالگی برای محافظت خودشان از ابتلا به HPV تزریق کنند.
این واکسن در طی سه دوز در حدود 9 ماه انجام میگیرد. نوجوانانی که در سنین پایین خود واکسن نزدهاند هم باید این واکسن را تزریق کنند. زنان هم میتوانند آن را تا سنّ 26 سالگی تزریق کنند.
وقتی به مواردی میرسیم که میتوانند منجر به سرطان دهانه رحم شوند، چندین مورد وجود دارد که میتوانید آنها را کنترل کنید. بااینحال برخی از اینها را نمیتوانید در کنترل داشته باشید، مانند سابقه خانوادگی. اگر مادر یا خواهرتان دارای سرطان دهانه رحم باشند، شما دو تا سه برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به آن هستید.
مسئله دیگر، سن است. بیشتر زنانی که مبتلا به سرطان دهانه رحم هستند، بین سنین 20 تا 50 سال میباشند.
اگر شما سیگاری هستید، احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم را در مقایسه با یک فرد غیر سیگاری دو برابر کردهاید. محققان فکر میکنند که محصولات جانبی دخانیات میتوانند تغییراتی را که باعث پیشرفت سرطان میشوند را آغاز کنند.
سایر مواردی که احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزایش میدهند عبارتاند از: