علت ایجاد قوز قرنیه چیست به همراه معرفی 6 روش درمانی

علائم قوز قرنیه

قوز قرنیه یک مشکل بینایی است که با گذشت زمان می‌تواند پیشرفت کند. در این عارضه، قرنیه، که در حالت عادی کروی شکل است، نازک می‌شود، به سمت جلو می‌آید، و شکل مخروطی به خود می‌گیرد. این حالت مخروطی باعث می‌شود زمانی که نور به قرنیه می‌رسد منحرف شود و با همین شکل انحرافی به شبکیه چشم برسد. این مسئله موجب اختلال در بینایی می‌شود.

قوز قرنیه می‌تواند تنها در یک چشم یا در هر دو چشم ایجاد شود. این مشکل معمولا در سنین نوجوانی یا در اوایل بیست سالگی ایجاد می‌شود.

زمانی که قرنیه شکل طبیعی خود را از دست می‌دهد، حالت نزدیک بینی و آستیگماتیسم غیرطبیعی برای چشم ایجاد می‌شود. این مشکلات در کنار هم باعث اختلال هرچه بیشتر در بینایی می‌شوند. در این حالت ممکن است مشکل حساسیت به نور نیز در چشم‌ها ایجاد شود. افراد دارای قوز قرنیه، معمولا پس از هر بار معاینه، توسط چشم پزشک خود، دستور تغییر عینک دریافت می‌کنند.

قوز قرنیه چیست؟

تحقیقات جدید نشان می‌دهد ضعف بافت قرنیه، که باعث ایجاد قوز قرنیه می‌شود، ممکن است نتیجه‌ی عدم تعادل در آنزیم‌های موجود در قرنیه باشد. این عدم تعادل باعث می‌شود قرنیه در برابر عوامل آسیب‌رسانِ اکسید کننده، که رادیکال‌های آزاد نامیده می‌شوند، حساس‌تر شود. این حساسیت موجب ضعیف شدن بافت قرنیه و برآمدگی آن می‌شود.

قوز قرنیه

یکی از موثرترین عوامل در ایجاد آسیب اکسیداتیو (اکسید کننده) و ضعف بافت قرنیه فاکتور ژنتیکی است. به همین دلیل است که معمولا تعداد افراد مبتلا به قوز قرنیه در یک خانواده بیش از یک نفر می‌باشد. هم‌چنین، قوز قرنیه می‌تواند با عواملی همچون قرارگیری بیش از حد در برابر اشعه فرابنفش خورشید، مالش شدید چشم‌ها، سابقه استفاده از لنزهای تماسی بی‌کیفیت و حساسیت شدید چشم نیز رابطه داشته باشد.

درمان قوز قرنیه

زمانی که قوز قرنیه پیشرفت زیادی نکرده باشد، استفاده از عینک و لنزهای تماسی می‌توانند مفید واقع شود. اما زمانی که قوز قرنیه پیشرفت می‌کند و قرنیه ضعیف می‌شود و شکل مخروطی به خود می‌گیرد، استفاده از عینک و لنز دیگر ثمربخش نیست. در این مرحله از روش‌های درمانی زیر استفاده می‌شود:

1- کراس لینکینگ (CrossLinking) قرنیه

این روش به نام کراس لینکینگ کلاژن قرنیه (CXL) نیز شناخته می‌شود. در این روش، بافت قرنیه تقویت می‌شود تا قوز آن برطرف یا پیشرفت آن متوقف شود. دو نوع کراس لینکینگ قرنیه وجود دارد:

Epithelium-off
Epithelium-on

در اپیتلیوم آف، لایه خارجی قرنیه (که اپیتلیوم نامیده می‌شود) برداشته می‌شود تا ریبوفلاوین (نوعی ویتامین B) بتواند وارد آن شود. ریبوفلاوین سپس توسط اشعه فرابنفش فعال می‌شود. در روش اپیتلیوم آن (که کراس لینکیینگ ترنس اپیتلیوم نیز نامیده می‌شود) اپیتلیوم قرنیه طی درمان دست نخورده باقی می‌ماند. در این روش ریبوفلاوین برای نفوذ به داخل قرنیه نیاز به زمان بیشتری دارد. اما مزیت اصلی آن نسبت به روش قبل، این است که در این روش احتمال ایجاد عفونت به حداقل می‌رسد. هم‌چنین، این روش برای بیمار سختی زیادی به همراه ندارد و قدرت بینایی نیز سریع‌تر باز می‌گردد.

روش کراس لینکینگ قرنیه می‌تواند به میزان چشمگیری باعث کاهش نیاز به پیوند قرنیه در بیماران مبتلا به قوز قرنیه شود. علاوه بر این، از این روش می‌توان برای رفع یا جلوگیری از مشکلات ناشی از لیزیک یا سایر جراحی‌های اصلاحی چشم استفاده کرد.

2- استفاده از لنزهای تماسی

اخیراٌ، لنزهای تماسی با کیفیتی برای افراد مبتلا به قوز قرنیه خفیف یا متوسط تولید شده است. این لنزها بر اساس بررسی‌های دقیق انجام شده بر قرنیه بیماران مبتلا به قوز قرنیه ساخته شده‌اند. استفاده از این لنزها برای افراد، کم خطرتر از استفاده از لنزهای نفوذپذیر نسبت به اکسیژن و لنزهای هیبرید است.

قوز قرنیه

3- استفاده از لنزهای نفوذپذیر نسبت به اکسیژن (GP)

اگر عینک یا لنزهای تماسی قادر به کنترل قوز قرنیه نباشند، لنزهای نفوذپذیر نسبت به اکسیژن مورد استفاده قرار می‌گیرند. لنزهای GP باعث ایجاد شکل کروی در قرنیه می‌شوند، این مسئله باعث اصلاح مسیر نور به سمت شبکیه و در نهایت اصلاح بینایی می‌شود. سازگار شدن این نوع لنزها با چشم افراد مبتلا به قوز قرنیه اغلب فرآیندی دشوار و زمان‌بر است. در این شرایط، ممکن است پزشک از شما بخواهد چندین نوبت به او مراجعه کنید تا لنز بر روی چشم‌های شما به طور مناسب قرار گیرد و عملکرد مناسبی داشته باشد. این مسئله، بخصوص در زمانی که قوز قرنیه در حال پیشرفت باشد اهمیت زیادی دارد.

4- استفاده از لنزهای پیگی بکینگ

از آنجایی که استفاده از لنزهای GP می‌تواند برای بیمار با دشواری‌هایی همراه باشد، چشم پزشک ممکن است استفاده از لنزهای پیگی بکینگ را پیشنهاد کند. این روش شامل استفاده همزمان از دو نوع لنز تماسی متفاوت در یک چشم است. در این روش، ابتدا یک لنز تماسی با بافتی نرم، مثلا از جنس سیلیکون هیدروژل، بر روی چشم شما قرار داده می‌شود، سپس یک لنز GP بر روی آن گذاشته می‌شود. این روش می‌تواند برای فرد مبتلا به قوز قرنیه راحت‌تر باشد، زیرا در این حالت لنز اول که بافتی نرم دارد نقش یک لایه انعطاف‌پذیر را در زیر لنز GP ایفا می‌کند.

چشم پزشک در این حالت چشم شما را به صورت دقیق معاینه می‌کند تا اطمینان حاصل کند اکسیژن کافی به سطح چشم شما می‌رسد. زیرا استفاده از دو لنز به طور هم زمان می‌تواند این احتمال را ایجاد کند که اکسیژن کافی به چشم شما نرسد. اما بیشتر لنزهای جدید، چه از نوع GP و چه از نوع نرم، معمولا به اندازه کافی نسبت به اکسیژن نفوذپذیر هستند.

5- استفاده از لنزهای هیبریدی

لنزهای هیبریدی به طور تخصصی برای قوز قرنیه طراحی شده‌اند و نقطه مرکزی نفوذپذیر این لنزها بر روی قرنیه به شکلی قرار می‌گیرد تا موجب راحتی هرچه بیشتر فرد استفاده کننده شود. لنزهای هیبریدی دارای انواع مختلفی هستند، به این ترتیب افراد مبتلا به قوز قرنیه می‌توانند مناسب‌ترین نوع را برای خود انتخاب کنند.

6- تصویربرداری از قوز قرنیه

این روش همچنان تحت مطالعه قرار دارد. اما نتایج مطالعات اولیه نشان داده این روش می‌تواند به اصلاح قوز قرنیه خفیف کمک کند. در این روش درمانی از اشعه رادیویی و چندین سوزن بسیار کوچک در سطح برآمده قرنیه استفاده می‌شود. اطلاعات حاصل به صورت یک نقشه توسط کامپیوتر ثبت می‌شوند. نقشه حاصل به چشم پزشک کمک می‌کند بر اساس اطلاعات به دست آمده از روش درمانی منحصر به فرد برای همان بیمار استفاده کند.

7- پیوند قرنیه

برخی از افرادی که مبتلا به قوز قرنیه هستند قادر به استفاده از لنزهای تماسی نیستند، یا گاهی قوز قرنیه به قدری پیشرفت می‌کند که استفاده از لنزهای تماسی یا هر گونه روش درمانی دیگر کارساز نیست. آخرین گزینه درمان، پیوند قرنیه است. توجه داشته باشید، گاهی حتی پس از انجام پیوند قرنیه همچنان نیاز به استفاده از عینک یا لنز برای داشتن دید بهتر وجود دارد.