حقایقی در مورد سرطان خون و تحلیل بقای بیماران مبتلا به سرطان خون حاد میلوئید

سرطان خون

سرطان خون، سرطان سلول‌های خونی است. سلول‌های خونی به چندین دسته تقسیم می‌شوند:

1. گلبول قرمز
2. گلبول سفید
3. پلاکت‌ها

معمولا در جریان سرطان خون، گلبول‌های سفید درگیر و دستخوش تغییرات می‌شوند. در افراد مبتلا به سرطان خون مغز استخوان گلبول‌های سفید غیرطبیعی تولید می‌کند که عملکرد درستی ندارند. گلبول‌های سفید در سیستم ایمنی بدن نقش حیاتی‌ای دارند.

سرطان خون انواع مختلفی دارد. تعدادی از آن‌ها معمولا در کودکان دیده می‌شود و تعدادی دیگر بیشتر در بزرگسالان دیده می‌شود. طبق آمار در سال 2012 حدود 352هزار نفر در دنیا مبتلا به سرطان خون بودند.

نشانه‌های معمول و رایج سرطان خون را بشناسید

• تب و لرز
• ضعف و بی‌حالی
• عفونت‌های مکرر و شدید
• کاهش وزن بدون دلیل
• تورم غدد لنفاوی، کبد و طحال بزرگ
• خون‌ریزی و کبودی
• خون دماغ شدن پی در پی
• نقطه‌های کوچک سرخ بر روی پوست
• تعرق بیش از حد مخصوصا در شب
• درد و حساسیت استخوانی

عوامل خطرساز در سرطان خون کدامند

1- سابقه سرطان

اگر فردی قبلا مبتلا به سرطان بوده باشد و تحت شیمی درمانی و اشعه درمانی بوده باشد، احتمال ابتلا به انواعی از سرطان خون در وی بیشتر است

2- بیماری‌های ژنتیکی

به نظر می‌رسد بیماری‌های ژنتیکی در توسعه سرطان خون دخیل باشند، مانند سندرم داون

3- تماس با یکسری مواد شیمیایی خاص

تماس با برخی مواد شیمیایی مانند بِنزِن احتمال ایجاد انواعی از سرطان خون را افزایش می‌دهد.

4- دخانیات

5- تابش یونیزه مصنوعی

6- برخی ویروس‌ها مانند ویروس ایدز

7- رنگ مو

8- مصرف سیگار و دخانیات احتمال ابتلا به سرطان میلوئید حاد را افزایش می‌دهد

9- سابقه خانوادگی

اگر یکی از اعضای خانواده شما دارای سرطان خون بوده باشد، احتمال ابتلا به سرطان خون در شما بیشتر است

انواع سرطان خون

1- لوسمی لنفوسیتی حاد(ALL)

رایج‌ترین نوع سرطان خون در کودکان است، گرچه در بزرگسالان هم ایجاد می‌شود.

2- لوسمی میلویید حاد(AML)

این نوع سرطان خون، رایج‌ترین نوع سرطان خون حاد در کودکان و بزرگسالان است.

3- لوسمی لنفوسیتی مزمن(CLL)

رایج‌ترین نوع سرطان خون در بزرگسالان است، ممکن است فرد مبتلا سال‌ها بدون مشکل و نشانه زندگی کند.

4- لوسمی میلویید مزمن(CML)

اغلب، بزرگسالان را درگیر می‌کند. ممکن است قبل از وارد شدن به فاز رشد سریع سلول‌های سرطانی، فرد مبتلا ماه‌ها و سال‌ها بدون مشکل زندگی کند.

انواع دیگر سرطان خون نادر هستند مثل سرطان خون سلول مویی، سندروم میلودیسپلاستیک، اختلالات میلوپرولیفراتیو

روش‌های تشخیص سرطان خون

1. معاینه: پزشک برای بررسی نشانه‌های بیماری شما رو معاینه خواهد کرد. مانند پوست رنگ پریده، طحال و کبد بزرگ و غدد لنفاوری متورم
2. آزمایش خون: در این آزمایش پلاکت‌ها، گلبول‌های سفید و قرمز بررسی می‌شوند
3. نمونه‌برداری از مغز استخوان لگن با یک سوزن بلند باریک

درمان سرطان خون

به عوامل مختلفی بستگی دارد، مانند: سن و وضعیت عمومی بدن، نوع لوسمی و اینکه لوسمی در یک منطقه محدود بوده یا متاستاز شده است. سرطان خون ممکن است به بخش‌های دیگر بدن مانند، قلب، ریه، دستگاه گوارش، کلیه و بیضه سرایت کند. انواع درمان‌های رایج به شرح زیر می‌باشد:

1- شیمی درمانی

اصلی‌ترین درمان استفاده از داروها برای کشتن سلول‌های سرطانی است. بسته به نوع سرطان ممکن است یک نوع دارو یا ترکیبی از چند دارو تجویز شود، داروها ممکن است به شکل قرص یا آمپول تو رگی به بیمار تجویز شوند. داروهای رایج شیمی درمانی:

• Daunorubicin یا doxorubicin
• Oncovin, vincristine
• Prednisone, a corticosteroid
• Asparaginase یا Pegaspargase

2- درمان بیولوژیکی

در این روش با کمک روش‌های درمانی سیستم ایمنی را برای تشخیص و دفع سلول‌های سرطانی تحریک می‌کنند.

3- درمان هدفمند

در این روش سلول‌های سرطانی مستقیما هدف قرار می‌گیرند، مثلا داروی imatinib Gleevec، فعالیت پروتئین‌های سلول‌های سرطانی را در افراد مبتلا به لوسمی میلوئید مزمن متوقف می‌کند.

4- اشعه درمانی

در این روش از اشعه ایکس یا انواع دیگر پرتوهای با انرژی بالا برای آسیب زدن به سلول‌های سرطانی و متوقف کردن رشد آن‌ها استفاده می‌شود. در جریان اشعه درمانی بیمار روی تخت دراز می‌کشد و یک دستگاه بزرگ در اطرافش حرکت می‌کند، و به نقطه مشخصی از بدن پرتو می‌تاباند. ممکن است اشعه درمانی محدود به یک نقطه خاص باشد یا این که بر روی کل بدن اعمال شود. ممکن است از اشعه درمانی برای آماده‌سازی قبل از پیوند سلول‌های بنیادی استفاده شود.

5- پیوند سلول بنیادی

در این روش درمانی مغز استخوان بیمار با مغز استخوان سالم جایگزین می‌شود. قبل از پیوند، از شیمی درمانی و اشعه درمانی برای تخریب مغز استخوان استفاده می‌شود. سپس سلول‌های بنیادی خون‌ساز به بیمار تزریق می‌شود که به بازسازی مغز استخوان کمک می‌کند. سلول‌های بنیادی اهدایی می‌تواند از یک اهدا کننده و یا در مواردی از خود شما گرفته شود، پیوند سلول اهدایی مشابه پیوند مغز استخوان است.

6- ایمونو تراپی

قوی‌تر کردن سیستم ایمنی بدن، برای مبارزه با سلول‌های سرطانی.

اقداماتی که می‌تواند پس از تشخیص کمک کننده باشد

1- مطالعه کافی و جمع آوری اطلاعات در مورد سرطان خون

می‌توانید از پزشک در مورد نوع و شدت بیماری و انتخاب‌هایی که برای درمان دارید سوال کنید. هر بار، قبل از مراجعه به پزشک سوالات خود را روی کاغذ بنویسید.

2- در حلقه دوستان و خانواده بمانید

داشتن ارتباط عاطفی و اجتماعی قوی، سهم بسزایی در رویارویی بهتر با سرطان خون دارد. دوستان و خانواده می‌توانند از شما پشتیبانی کنند، مثلا وقتی بیمارستان هستید به امور منزل شما رسیدگی کنند. یا زمانی که دچار استرس و ناامیدی هستید به شما کمک عاطفی بدهند.

3- کسی را برای درد و دل کردن و صحبت کردن بیابید

کسی را پیدا کنید که به شنیدن امیدها و ترس‌های شما علاقه‌مند باشد. این فرد ممکن است یکی از اعضای خانواده یا دوستان شما باشد، یا یک مشاور، مددکار اجتماعی.

4- مراقب خودتان باشید

مهم است که مراقب خودتان باشید، با یوگا، آشپزی یا فعالیت‌های دیگری که به آن علاقه‌مند هستید.

تمام افراد مبتلا باید بعد از درمان بطور منظم، بررسی شوند، این بررسی‌ها شامل آزمایش خون و آزمایش مغز استخوان است. در صورتی که در یک بازه زمانی، سرطان عود نکرد، ممکن است پزشک فواصل بین معاینات و آزمایشات را بیشتر کند.

آیا می‌توان از ابتلا به سرطان خون جلوگیری کرد؟

عامل اصلی سرطان خون، مانند انواع دیگر سرطان دقیقا مشخص نمی‌باشد. اما دوری از تشعشع و مواد شیمیایی مضر مانند بِنزِن و فرمالدهید Formaldehyde، دوری از دخانیات و داشتن سبک زندگی سالم، می‌تواند در جلوگیری از ابتلا موثر باشد.

گرچه بسیاری از افراد مبتلا به سرطان خون، چه بزرگسال و چه کودک، عوامل خطرساز مشاهده نمی‌شود و لذا نمی‌توان روش خاصی برای پیشگیری پیشنهاد داد.

منابع:

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/leukemia/diagnosis-treatment/drc-20374378
2. https://www.verywellhealth.com/leukemia-treatment-2252240