آشنایی با نوعی سرطان خون به نام پلی سیتمی ورا Polycythemia vera
پلی سیتمی ورا Polycythemia vera چیست؟
زمانی که تعداد گلبول‌های قرمز خون افزایش می‌یابد، جریان خون غلیظ‌تر شده و روند آهسته‌تری پیدا می‌کند. این گلبول‌های قرمز همچنین می‌توانند با یکدیگر تشکیل لخته خونی داده و جریان خون را مسدود نمایند. اگر اقدامات درمانی نسبت به سرطان خون پلی سیتمی ورا صورت نگیرد می‌تواند به عوارض تهدید کننده حیات همچون عدم اکسیژن رسانی کافی به مغز و قلب و سایر اندام‌های مهم بدن ختم گردد. این لخته‌های خونی همچنین می‌توانند باعث انسداد رگ‌های خونی مهم شده و باعث بروز سکته و حتی مرگ شوند.
در دراز مدت هم این نوع سرطان خون می‌تواند باعث آسیب مغز استخوان، لوسمی و انواع دیگر سرطان خون شود.
علائم پلی سیتمی ورا
ممکن است بیماران مبتلا به این بیماری سالیان سال هیچ نوع علائم بالینی خاصی از خود نشان ندهند ولی بروز این بیماری نیز ممکن است با علائم خفیفی همراه بوده و آن را از نظر دور نگه دارند. تشخیص زود هنگام این علائم به مدیریت شرایط ممکن و جلوگیری از بروز لخته‌های شدید کمک بسزایی خواهد کرد. علائم معمول پلی سیتمی ورا عبارتند از:
- خستگی
- خارش
- مشکلات تنفسی به خصوص در هنگام دراز کشیدن
- مشکلات تمرکز
- کاهش وزن بدون دلیل
- درد در شکم
- تاری دید یا دو بینی
- سرگیجه
- ضعف
- تعریق شدید
- خون‌ریزی یا کبودی
با پیشرفت این بیماری و افزایش گلبول‌های قرمز علائم جدی‌تر از آن مشاهده می‌گردد مانند:
- خون‌ریزی شدید حتی از زخم‌های جزئی
- مفاصل متورم شده
- درد استخوان
- رنگ قرمز چهره
- خون‌ریزی لثه
- احساس سوزش در دست یا پا
اکثر این علائم می‌توانند به علت سایر مشکلات پزشکی نیز بروز یابند، بنابراین تشخیص مناسب پزشک ضروری است.
علل و فاکتورهای خطر ابتلا به سرطان خون پلی سیتمی ورا
این بیماری در مردان نسبت به زنان بیشتر اتفاق می‌افتد. یکی از علل اصلی بروز این بیماری می‌تواند نوع جهش ژنتیکی باشد. با این حال اکثر افراد مبتلا به این بیماری هیچ نوع سابقه خانوادگی ابتلا به پلی سیتمی ورا ندارند. فاکتورهایی که خطر ابتلا به لخته شدن خون را در این بیماری افزایش می‌دهند عبارتند از:
- سابقه قبلی تشکیل لخته‌های خون
- افراد بالای 60 سال
- فشارخون بالا
- دیابت
- سیگار کشیدن
- کلسترول بالا
- بارداری
نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که غلظت خون بالا در هر شرایطی احتمال بروز لخته‌های خونی را تشدید می‌کند.
تشخیص غلظت خون بالا در پلی سیتمی ورا
در ابتدا یک آزمایش ساده خونی با عنوان CBC بدین منظور انجام می‌شود. در این آزمایش مقادیر گلبول‌های قرمز خون، گلبول‌های سفید خون، پلاکت‌ها، مقدار هموگلوبین و درصد هماتوکریت خون مورد اندازه‌گیری قرار می‌گیرد. در این بیماری اغلب مقادیر این آزمایش‌ها نسبت به حالت طبیعی افزایش خواهند داشت. در صورت مقادیر غیرطبیعی همه این آزمایش‌ها، ممکن است پزشک یک آزمایش ژنتیک نسبت به بررسی جهش‌های ژنتیکی درخواست کند.
درمان پلی سیتمی ورا
اگر چه هیچ درمان قطعی برای این شرایط وجود ندارد ولی برخی درمان‌ها می‌توانند این بیماری را تحت مدیریت قرار دهند.
1- درمان در افراد با ریسک پایین
درمان‌های معمول برای کم شدن خطر لخته خون می‌تواند شامل درمان‌های دارویی آسپرین و یا فلبوتومی که برای کم کردن حجم گلبول‌های قرمز خون انجام می‌گیرد، باشند.
2- درمان در افراد با ریسک بالا
افرادی که در معرض خطرات بالاتر ابتلا به لخته‌های خونی قرار داشته باشند نیاز به درمان‌های تخصصی خواهند داشت.
- هیدروکسی اوره: نوعی داروی ضد سرطانی برای جلوگیری از تکثیر بیش از حد سلول‌های قرمز خونی می‌باشد.
- اینترفرون آلفا: این دارو به تقویت سیستم ایمنی بدن و همچنین مبارزه با سلول‌های مغز استخوانی تولید کننده گلبول‌های قرمز خون کمک می‌کند.
و دیگر درمان‌های ضد سرطان‌های خونی مانند لوسمی ممکن است در این موارد تحت نظر پزشک تجویز گردند.
منابع:
مطالب مرتبط
فاطمه قربانی
فاطمه قربانی هستم، لیسانس ژنتیک، به علوم نوین پزشکی و ایمونولوژی علاقمندم. از شما دوست گرامی بخاطر مطالعه این مقاله و همچنین مجموعه تریتا بخاطر فرصت انتشار مطالبم در راستای کمک به ارتقای دانش کمال تشکر دارم. شاد باشید و سلامت
my name is Fatemeh Ghorbani, I have a B.S in genetics and interested in immunology and medical science. I believe that, even into the smallest acts, should be put our heart, mind and soul. Thank you for reading my article
