اختلال وسواس کندن پوست اختلالی روانی است که در آن فرد به طور مکرر پوست بدن خود (معمولاً پوست خشک شده روی زخمها) را میکَند و باعث آسیب دیدن پوست خود میشود. اکثریت مردم کندن بخشی از پوست بدن خود را ممکن است تجربه کرده باشند، اما این کندن پوست گاهی از مرز طبیعی خود خارج میشود و به بیماریای تبدیل میشود که آن را اختلال کندن پوست مینامیم.
هنگامی که فرد دچار اختلال کندن پوست میشود، معمولا به دفعات زیاد و با شدت زیادی پوست بدن خود را از جای زخم گرفته تا پوست اطراف ناخن میکَند، به گونهای که ممکن است موجب خونریزی و یا زخمهای شدیدتری شود.
وسواس کندن پوست در دو حالت اتفاق میافتد:
یعنی فرد قبل از این که پوست خود را بکَند، تنش دارد و بعد از کندن پوست آرام میشود.
در این حالت فرد بدون آگاهی و داشتن تنش نیز اقدام به کندن پوست خود میکند.
این افراد پوست صورت، دست یا بازو را بیش از سایر نواحی بدن میکَنند و اعضای بدن خود را آسیب میزنند. همچنین این افراد پوست سالم، پوست ناهموار، جوش یا پینه یا زخمهای ناشی از کندنهای قبلی را نیز میکَنند.
فرد مبتلا، این کار را با استفاده از ناخن، موچین، سنجاق تهگرد یا اشیای نوکتیز انجام میدهد و در برخی موارد با فشردن و مالیدن و گاز گرفتن پوست خود را میکَند. این رفتار چند ساعت در روز انجام میشود و ماهها یا سالها ادامه مییابد.
دربارهی دلایل اختلال پوست کندن دیدگاههای گوناگونی وجود دارد. یکی از فرضیهها، اختلال پوست کندن را نوعی مکانیزم مقابلهای برای کنار آمدن با سطوح بالای استرس درونی یا برانگیختگی میداند. همچنین واکنش فرد به استرس را ضعیف یا ناقص توصیف میکند. برخی از پژوهشها این فرضیه را تایید میکند.
بعضی از اختلالات مانند وسواس فکری عملی (OCD)، افسردگی و اضطراب میتوانند علت زیر بنایی اختلال وسواس پوست کنی باشد.
این نظریه معتقد است که فردِ مبتلا به اختلال پوست کنی، خشم زیادی از وقایع و روابط خود دارد و این خشم را در رفتارهای پوست کنی نشان میدهند.
افرادی که به این اختلال مبتلا هستند نمیتوانند به درستی هیجانات و استرس خود را مدیریت کنند و راههای نادرستی را برای کنترل استرس در پیش میگیرند، مانند کندن پوست.
تحقیقات نشان داده است که موادی که سبب افزایش دوپامین در مغز میشوند مانند شیشه و کوکائین، میتوانند باعث شوند که فرد حس کند چیزی روی پوستش راه میرود و با رفتارهای پوست کنی میخواهند این حس را از بین ببرند.
اختلال وسواس کندن پوست یک مشکل مزمن است که بوسیله دستکاری و کندن افراطی و عودکننده پوست که ناشی از امراض پوستی نیست، مشخص میشود.
بیماران بطور مشخص میل و اصرار به کندن پوست خود دارند و کنترل و توقف این رفتارها برایشان مشکل است. پوست کنی معمولاً منجر به آسیب بافتی و بدشکلی ظاهری در این افراد میشود. برای درمان لازم است مشخص شود فرد کدام نوع پوست کنی را دارد و علاوه بر پوست کنی چه اختلالات دیگری دارد.
درمان این اختلال به صورت ترکیبی انجام میشود (یعنی هم دارودرمانی و هم درمانهای روان شناختی). درمانهای وارونهسازی عادت (HRT)، کنترل استرس و هیجان، درمانهای نگرشی و شناختی و بخصوص درمانهای رفتاری شناختی میتواند به کاهش نشانهها کمک کند. در این فرایند لازم است فرد تکنیکهای کنترل هیجان را نیز بیاموزد.
رفتار درمانی بیش از هر روش دیگری برای درمان اختلال پوست کندن به کار گرفته میشود. هماکنون رفتار درمانی بهترین شیوه برای رواندرمانی اختلال پوست کندن است. روشهایی مانند درمان شناختی رفتاری (CBT) و روانکاوی نیز در کنترل و درمان این اختلال کاربرد دارند.
یکی از راهکارها برای جلوگیری و کاهش پوست کندن این است که افراد مبتلا به این اختلال دستکش بافتنی به دستشان کنند تا از کندن پوست جلوگیری کنند. اختلال پوست کندن اگر به موقع تشخیص داده شود روند درمان سادهتر و کوتاهتری خواهد داشت پس اگر خودتان یا نزدیکانتان نشانههای اختلال پوست کندن را دارید از روانشناس کمک بگیرید.