علت کولیک یا گریه بی‌وقفه نوزادان چیست؛ به همراه علائم و روش‌های درمانی خانگی

کولیک نوزادان چیست

کولیک یک اتفاق شایع و معمول است و تخمین زده می‌شود که از هر 5 نوزاد یکی از آن‌ها در چند ماهه نخست زندگی‌اش، آن را تجربه می‌کند. تمام نوزادان به دلایل مختلف گریه می‌کنند، آن‌ها معمولا زمانی که احساس گرسنگی، سرما، خستگی، گرما و یا نیاز به تعویض پوشک پیدا می‌کنند گریه می‌کنند. اما یک کودک ممکن است حتی زمانی که به تازگی شیر خورده و تمیز شده نیز گریه کند. زمانی که یک کودک درحالیکه خوب و سالم به نظر می‌رسد به طور مداوم گریه کند ممکن است که به کولیک دچار شده باشد.

کولیک معمولا چند هفته پس از تولد نوزاد اتفاق می‌افتد و تا زمانی که نوزاد به سن سه یا چهار ماهگی برسد ادامه پیدا می‌کند. با وجود اینکه گریه کودک در این حال ممکن است بسیار شدید باشد اما کولیک به خودی خود مسئله جدی نمی‌تواند باشد.

علت ایجاد کولیک در نوزادان

گفته می‌شود که تجمع گاز یا عدم هضم شیر می‌تواند در ایجاد کولیک موثر باشد. اما علت اصلی آن هنوز مشخص نیست. برخی از افراد اعتقاد دارند روده نوزادان، نابالغ است و نسبت به برخی ترکیبات موجود در شیر مادر یا شیر خشک حساس است. آلرژی نسبت به شیر و عدم تحمل لاکتوز علائمی مشابه با کولیک دارند.

تحقیقات نشان داده است مادرانی که طی دوران بارداری خود دخانیات مصرف می‌کنند نوزادان آن‌ها دو برابر سایر نوزادان به کولیک مبتلا می‌شوند. گفتنی است که کولیک در فرزند اول، دوم و سوم خانواده ایجاد نمی‌شود. هم‌چنین میزان ایجاد کولیک در نوزادان تغذیه شده با شیر مادر و کودکان تغذیه شده با شیر خشک برابر است.

علائم کولیک نوزادان

1- گریه شدید

کودک در این حالت به شدت و بی‌وقفه گریه می‌کند و والدین خود را در شرایطی می‌بینند که نمی‌توانند کاری برای آرام کردن نوزاد خود انجام دهند. صورت نوزاد در این شرایط به شدت قرمز می‌شود. گریه‌ها در ساعت مشخصی در روز آغاز می‌شوند، بیشتر در ساعات بعد از ظهر و عصر. این گریه‌ها برای چند دقیقه ادامه پیدا می‌کنند و بعد کودک آرام می‌گیرد، سپس دوباره گریه را از سر می‌گیرد. نوزاد معمولا به صورت ناگهانی و بدون دلیل مشخصی گریه می‌کند.

2- تغییر وضعیت

نوزاد در این حالت دست‌های خود را مشت می‌کند، عضلات شکم خود را منقبض و زانوها را به سمت بالا می‌کشد و بدن خود را به سمت عقب می‌کشد.

3- خوابیدن

خواب نوزادی که دچار کولیک شده باشد نامنظم است و به دفعات به دلیل گریه قطع می‌شود.

4- شیر خوردن

شیر خوردن نوزاد نیز به دلیل گریه‌های مکرر به صورت نامنظم اتفاق می‌افتد، در واقع کودک به دلیل گریه‌های شدید قادر نیست به طور مرتب شیر بخورد. اما به طور کلی میزان شیری که نوزاد هر روز می‌خورد یکسان است و مقدار آن کاهش پیدا نمی‌کند.

5- گاز معده

طی گریه‌های شدید، نوزاد ممکن است از معده او گاز خارج شود.

علائم ذکر شده در کودکان مختلف، متفاوت است. برخی از آن‌ها ممکن است این علائم را با شدت متوسط تجربه کنند و برخی از کودکان ممکن است تنها احساس راحتی نداشته باشند و در واقع علائم در آن‌ها بسیار خفیف بروز کند.

درمان‌های خانگی برای درمان کولیک نوزاد

روش‌های درمانی زیادی برای کولیک وجود ندارد. اما برخی راه کارها هستند که والدین به هنگام بروز برخی حالت‌ها در نوزاد می‌توانند آن‌ها را به کار گیرند. این حالت‌ها عبارت‌اند از:

زمانی که کودک در حال گریه کردن است او را محکم در پتویی بپیچید. برخی نوزادان در این حالت اگر در آغوش گرفته شوند آرام خواهند شد. زمانی که می‌خواهید به نوزادتان شیر دهید او را به سمت بالا نگه دارید تا از ورود هوا به معده او و تشدید درد جلوگیری کنید. سعی کنید در این شرایط میزان شیری که به نوزاد می‌دهید را کم، و در عوض دفعات شیردهی را افزایش دهید.

مادرانی که نوزاد خود را با شیر خود تغذیه می‌دهند ممکن است متوجه شوند پرهیز از خوردن چای، قهوه، غذاهای پر ادویه و الکل کمک می‌کند تا علائم کولیک در نوزادشان کاهش پیدا کند. برخی مدارک نشان می‌دهند که داشتن یک رژیم کم آلرژیک توسط مادران می‌تواند به کاهش علائم کولیک در نوزاد کمک کند، در چنین رژیمی مصرف لبنیات، تخم مرغ، گندم و مغزها کاهش پیدا می‌کند.

برخی نوزادان در این شرایط با خوردن پستانک آرام می‌شوند. مطمئن شوید سوراخ شیشه شیر نوزاد متناسب است. چنانچه این سوراخ به حد کافی بزرگ نباشد نوزاد برای نوشیدن شیر ناچار است شیشه را به میزان بیشتری بمکد که این مسئله موجب ورود هوای بیشتر به داخل معده او می‌شود.

بغل کردن و پایین گذاشتن مداوم کودک ممکن است گریه‌های او را شدیدتر کند. کودک را در یک وضعیت آرام و در یک فضای کم نور قرار دهید و اجازه دهید نوزاد در وضعیت خود آرام گیرد. زمانی که احساس کردید نوزادتان احساس بهتری دارد می‌توانید برای چند دقیقه او را در گهواره قرار دهید.

ممکن است وقتی نوزاد خود را در کالسکه قرار می‌دهید و چند قدمی او را راه می‌برید یا زمانی که او را سوار بر ماشین می‌کنید، نوزادتان آرام شود. گاهی ایجاد یک صدای پس زمینه مثل روشن کردن ماشین ظرفشویی یا جارو برقی و یا سشوار به کودک کمک کند که آرام‌تر شود. حمام آب گرم و ماساژ ملایم نیز به آرام شدن کودک کمک می‌کند.

سایر روش‌های درمانی برای کولیک نوزاد

کولیک می‌تواند بخشی عادی از زندگی نوزاد در نظر گرفته شود و این مسئله آسیبی به او نمی‌رساند. معمولا برای درمان کولیک نوزاد از دارو استفاده نمی‌شود. اما اگر از روش‌های ذکر شده در بالا استفاده کردید و پاسخی نگرفتید یا تحمل شرایط نوزادتان برای شما دشوار شد می‌توانید با پزشک عمومی صحبت کنید. هیچ دارویی وجود ندارد که قادر باشد تمام انواع کولیک را درمان کند. اما استفاده از روش‌های زیر می‌توانند کمک کننده باشند:

1- استفاده از شیر گاو فاقد پروتئین

به این معنا است که اگر نوزاد از شیر پاستوریزه تغذیه می‌کند باید از انواع غیر آلرژیک آن استفاده کند و اگر با شیر مادر تغذیه می‌شود هیچ گونه لبنیاتی نباید به نوزاد داده شود. استفاده از این رژیم را برای کودک به مدت یک هفته ادامه دهید، اگر نتیجه گرفتید آن را ادامه دهید، چنانچه نتیجه نگرفتید آن را رها کنید. نتیجه گرفتن از این رژیم لزوما به این معنا نیست که نوزاد شما قادر به تحمل لاکتوز نمی‌باشد. ممکن است زمانی که کودک شما بزرگ‌تر شد بتواند به راحتی از انواع لبنیات استفاده کند.

2- استفاده از قطره لاکتاز

لاکتاز آنزیمی است که لاکتوز موجود در شیر را تجزیه می‌کند و آن را به گلوکز و گالاکتوز تبدیل می‌کند. افرادی که دچار کمبود لاکتاز در روده خود هستند پس از مصرف شیر دچار کرامپ شکمی و اسهال می‌شوند. گاهی استفاده از قطره لاکتاز برای کودکانی که دچار کولیک شده‌اند می‌تواند اثربخش باشد. به خاطر داشته باشید در اینجا نیز پاسخ گرفتن از این روش به این معنا نیست که نوزاد شما لزوما دارای کمبود لاکتاز در معده باشد. ممکن است این شرایط موقتی باشد و با بزرگ‌تر شدن کودک او قادر به مصرف شیر و سایر لبنیات باشد.

منابع:

1. https://www.medicalnewstoday.com/articles/162806.php