تنگی دریچه میترال قلب؛ علت ایجاد و علائم آن

در شرایطی که تنگی دریچه میترال بروز می‌کند این دریچه نمی‌تواند به طور مناسب باز و بسته شود، این مسئله باعث می‌شود در مسیر جریان خونی که به سمت حفره اصلی پمپاژ خون (بطن چپ) می‌رود انسداد ایجاد شود.

تنگی دریچه میترال قلب

تنگی دریچه میترال باعث ایجاد احساس خستگی، تنگی نفس و سایر مشکلات می‌شود. علت اصلی تنگی دریچه میترال نوعی عفونت به نام تب روماتیک (تب روماتیسمی) است که در پی عفونت گلو ایجاد می‌شود. چنانچه اقدام درمانی مناسب برای مشکل تنگی دریچه میترال صورت نگیرد مشکلات جدی‌تری می‌تواند ایجاد شود.

قلب چگونه عمل می‌کند و نقش دریچه میترال چیست؟

قلب، که مرکز سیستم گردش خون می‌باشد، متشکل از چهار بخش است؛ دو دهلیز در بخش بالا که خون را دریافت می‌کنند، و دو بطن در قسمت پایین که خون را پمپاژ می‌کنند. هر یک از این بخش‌ها دارای دریچه ورودی می‌باشند که قادر به باز و بسته شدن هستند و به این ترتیب اجازه عبور خون را از قلب می‌دهند، این جریان به صورت یک طرفه و به سمت قلب می‌باشد. دریچه میترال که بین دو بطن در بخش چپ قلب می‌باشد دارای دو بخش ورودی از جنس بافتی به نام لیفلت است.

تنگی دریچه میترال قلب

دریچه میترال زمانی باز می‌شود که خون از آئورت چپ به بطن راست جریان پیدا می‌کند. سپس دریچه بسته می‌شود تا خونی که وارد بطن شده باز نگردد. چنانچه نقصی در این بخش ایجاد شود، دریچه نمی‌تواند به درستی باز و بسته شود.

علائم تنگی دریچه میترال

زمانی که تنگی دریچه میترال ایجاد می‌شود گاهی ممکن است شما هیچ علائمی بروز ندهید، یا گاهی به مدت چندین دهه تنها برخی علائم خفیف در شما مشاهده شود. تنگی دریچه میترال معمولا به آهستگی پیشرفت می‌کند. چنانچه علائم زیر را در خود مشاهده کردید بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید.

تنگی نفس، بخصوص در زمانی که دراز کشیده اید
احساس خستگی، بخصوص در زمان انجام فعالیت‌های بدنی
تورم در پاها
افزایش ضربان قلب
سرگیجه
غش
سرفه و بالا آوردن خون
احساس درد یا ناراحتی در قفسه سینه

علائم تنگی دریچه میترال ممکن است در زمانی که ضربان قلب شما بالا می‌رود، مثلا در حین انجام فعالیت‌های ورزشی، خود را نشان دهند یا شدت پیدا کنند. هم‌چنین این علائم ممکن است در شرایطی که بدن در حالت استرس به سر می‌برد، مثل زمان بارداری یا در زمان ایجاد عفونت، شدت پیدا کنند. در برخی از موارد تنگی دریچه میترال، فشاری که در قلب ایجاد می‌شود ممکن است به سمت ریه‌ها نیز برود، این مسئله باعث ایجاد احساس گرفتگی یا تنگی نفس می‌شود.

علائم تنگی دریچه میترال اغلب بین سنین 15 تا 40 سالگی خود را نشان می‌دهند، اما در سنین دیگر، حتی در زمان کودکی، نیز بروز می‌توانند پیدا کنند. تنگی دریچه میترال علائم دیگری نیز می‌تواند ایجاد کند که پزشک در زمان معاینه شما می‌تواند به آن‌ها پی ببرد. علائمی همچون:

صدای اضافی مبهم در قلب
صدای جریان مایع در ریه‌ها
ضربان قلب نامنظم

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

چنانچه در زمان انجام فعالیت‌های فیزیکی دچار خستگی مفرط، تنگی نفس، افزایش غیرطبیعی ضربان قلب، یا درد در سینه شدید، جهت انجام معاینه، به پزشک مراجعه کنید.

علت ایجاد تنگی دریچه میترال

تنگی دریچه میترال می‌تواند به علل زیر ایجاد شود:

1- تب روماتیک

یک گلودرد شدید، و به دنبال آن ایجاد تب روماتیک یا تب رماتیسمی می‌تواند به دریچه میترال قلب شما آسیب بزند. تب روماتیک شایع‌ترین علت ایجاد تنگی دریچه میترال است. این تغییر شکل در دریچه میترال می‌تواند از طریق ضخیم شدن بخش ورودی این دریچه اتفاق بیافتد. علائم تنگی دریچه میترال ممکن است تا سال‌ها بروز نکنند.

2- تجمع کلسیم

هرچه سن افراد بالاتر می‌رود افزایش تجمع کلسیم می‌تواند باعث ایجاد حلقه‌ای در دریچه میترال شود، این اتفاق گاهی باعث ایجاد تنگی دریچه میترال می‌شود.

3- سایر علل

در برخی موارد، نوزادانی که با مشکل باریک بودن دریچه میترال (نوعی نقص مادرزادی) متولد می‌شوند با گذر زمان می‌توانند علائم تنگی دریچه میترال را بروز دهند. سایر دلایل می‌تواند شامل قرارگیری در معرض اشعه‌های مضرر و برخی بیماری‌های خود ایمنی مثل لوپوس باشد.

عواملی که باعث افزایش احتمال ابتلا به تنگی دریچه میترال می‌شوند

تنگی دریچه میترال امروزه نسبت به زمان‌های گذشته کمتر شایع است.، زیرا بیشتر علل ایجاد آن، از جمله تب روماتیسمی، دیگر به ندرت در افراد ایجاد می‌شوند. مهم‌ترین عوامل افزایش احتمال ابتلا به تنگی دریچه میترال عبارتند از:

سابقه تب روماتیسمی
عفونت گلو درمان نشده

مشکلات و بیماری‌هایی که تنگی دریچه میترال می‌تواند به وجود آورد

مانند سایر مشکلات مربوط به قلب، تنگی دریچه میترال نیز می‌تواند باعث افت جریان خون شود. چنانچه تنگی دریچه میترال درمان نشود مشکلات زیر می‌توانند بروز کنند:

1- فشارخون ریوی

شرایطی است که در آن فشارخون در رگ‌هایی که خون را از قلب به سمت پاها می‌برند افزایش می‌یابد، در نتیجه قلب باید سخت‌تر کار کند. این افزایش فشار بر قلب موجب افزایش فشارخون ریوی می‌شود.

2- نارسایی قلبی

تنگی دریچه میترال باعث اختلال در جریان خون می‌شود. اختلال ایجاد شده باعث تجمع خون در ریه‌ها می‌شود، این شرایط باعث ایجاد فشار به سمت راست قلب و در نتیجه نارسایی قلبی می‌شود. زمانی که جریان خون به سمت ریه‌ها باز می‌گردد، شرایطی ایجاد می‌شود که به آن آماس ریوی می‌گویند. آماس یا تورم ریه باعث تنگی نفس، گاهی ایجاد سرفه به همراه خون‌ریزی می‌شود.

3- بزرگ شدن اندازه قلب

فشار ایجاد شده از طریق تنگی دریچه میترال منجر به بزرگ شدن دهلیز چپ می‌شود.

4- فیبریلاسیون دهلیزی

کشیدگی و بزرگ شدن دهلیز چپ ممکن است باعث ایجاد بی‌نظمی در ضربان قلب شود. در این شرایط، ضربان حفره‌های بالایی قلب شما (دهلیزها) بی‌نظم و شدید می‌شود.

5- لخته شدن خون

چنانچه فیبریلاسیون دهلیزی درمان نشود خون در دهلیز چپ لخته می‌شود. خون لخته شده می‌تواند از محلی که ایجاد شده جدا شود و به سایر بخش‌های بدن برسد و باعث ایجاد مشکلات جدی شود.

جلوگیری از ایجاد تنگی دریچه میترال

بهترین روش به منظور پیشگیری از تنگی دریچه میترال، جلوگیری از ایجاد شایع‌ترین علت آن، یعنی تب روماتیسمی است. به منظور این کار شما می‌توانید در صورت ابتلا به گلودرد شدید به پزشک مراجعه کنید و مراحل درمان عفونت گلو را تا انتها ادامه دهید. عفونت‌های درمان نشده در قسمت گلو می‌تواند باعث ایجاد تب روماتیسمی‌ شود. عفونت‌های عامل گلودرد، امروزه با استفاده از آنتی بیوتیک‌ها به راحتی قابل درمان هستند، اما باید توجه داشت تا زمانی که از رفع کامل عفونت مطمئن نشده‌اید درمان تجویز شده توسط پزشک را باید ادامه دهید.