آیا می‌دانستید پیوند رحم نیز امکان پذیر شده است؟
پیوند رحم، جایگزین کردن رحم در زنانی است که از نظر فاکتور رحم (AUFI) کاملا نابارور هستند. زنان مبتلا به AUFI (اصطلاحی که برای توصیف هر دلیلی بر عدم توانایی بارداری در زن استفاده می‌شود) می‌توانند دارای وضعیت مادرزادی و ناهنجاری‌های مربوط به رحم یا شرایطی باشند که با گذشت زمان ایجاد می‌شوند مانند چسبندگی و فیبروم. این نوع ناباروری هم‌چنین می‌تواند در نتیجه رحم کاملاً غایب نیز اتفاق بیوفتد.
زنی که رحم پیوندی دریافت می‌کند، غالباً رحم را بخاطر بارداری و حمل جنین دریافت می‌کند. موارد خاصی وجود دارد، مانند تولد بدون رحم، که در آن یک زن رحم پیوندی را برای تعادل در سلامت باروری دریافت می‌کند.
مدت زمانی است که به دلیل نتیجه اولین آزمایش بالینی بحث در مورد پیوند رحم وجود دارد. اولین پیوند رحم در ابتدا موفقیت آمیز بود، اما بلافاصله پس از پیوند به دلیل مرگ بافتی، رحم برداشته شد. علیرغم عدم موفقیت در اولین آزمایش، پیوندهای رحمی موفقیت آمیزی انجام شده است که در برخی از آنها حتی حاملگی‌های تمام مدت و نه ماهه وجود دارد.
دلایل پیوند رحم
یکی از دلایل اصلی پیوند رحم در زن AUFI است که 1-5٪ از زنانی را که در سنین باروری قرار دارند تحت تأثیر قرار می‌دهد. این مسئله می‌تواند شامل شرایط مادرزادی مانند وجود رحم غایب، دوتایی بودن ساختارهای رحمی، فقدان ساختارهای کاملاً تشکیل شده، رحم منفرد به دو قسمت تقسیم شده یا دو رحم مشترک با یک دهانه رحم منفرد باشد. زنانی که با شرایط رشد خاصی مانند سندرم مایر، روکیتانسکی، کوستر، هاوزر زندگی می‌کنند، ممکن است بدون رحم یا با رحم رشد نکرده به دنیا آمده باشند.
از دیگر دلایل ناباروری مطلق شرایط اکتسابی است که اغلب در نتیجه تشخیص‌های مزمن باروری مانند آندومتریوز یا سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) حاصل می‌شود. این تشخیص‌ها ممکن است مسائلی از جمله چسبندگی رحم، کیست تخمدان و یا فیبروم رحم را ایجاد کند. وجود هر یک از اینها در رحم می‌تواند بر توانایی زن در بارداری تأثیر بگذارد.
بهترین کاندید برای پیوند رحم، زنی است که در سن باروری، آرزو دارد بچه دار شود اما دچار ناباروری مطلق است. فارغ از این مسئله بدن زن باید از سلامت برخوردار باشد تا بتواند سیستم ایمنی بدن را حمایت کند و بدنش توانایی پذیرش رحم پیوندی را داشته باشد.
پیوند رحم قطعا خط اول درمان بیماری‌های باروری مانند آندومتریوز نیست. مدیریت محافظه کارانه در قالب داروهای ضد درد و تغییر سبک زندگی برای کمک تشخیص‌های باروری و مدیریت آن انجام می‌شود. ممکن است یک جراحی نیز برای کمک به از بین بردن فیبروم یا چسبندگی و بهبود سطح درد و تعادل هورمون‌ها انجام شود.
چه کسی کاندید مناسبی برای پیوند رحم نیست؟
زنانی که به سادگی بدنبال مدیریت مسائل تولید مثل مزمن خود هستند کاندیدای مناسبی برای پیوند رحم نیستند. این پیوند برای خانم‌هایی که آرزوی بچه دار شدن و حمل فرزند خود را دارند و خطر این جراحی را درک کرده و پذیرفته‌اند، مناسب‌تر است.
فرآیند انتخاب فرد اهدا کننده
به دلیل کمبود اهدا کنندگان متوفی، اهداکنندگان زنده برای پاسخگویی به تقاضای فزاینده برای رحم اهداکننده ضروری شده‌اند. رحم اهدا کننده ابتدا از نظر بیماری سیستمیک، ناباروری، ضخامت، پولیپ، فیبروم، رگ‌های خونی و شریانی، چسبندگی و عفونت‌ها بررسی می‌شود.
اهدا کننده، زنده یا مرده، در حالت ایده آل با باروری، اثبات عدم یائسگی یا بدون جراحی‌های قبلی رحم که ممکن است روند پیوند را تحت تأثیر قرار دهد، باید باشد. مانند همه پیوندها، فاکتورهای مهمی که هنگام انتخاب اهدا کننده باید در نظر گرفته شود عبارتند از: گروه خونی، اندازه اندام مورد نیاز، زمان قرار گرفتن در لیست انتظار و مطابقت سیستم ایمنی بدن اهدا کننده و گیرنده. شدت وضعیت گیرنده به طور معمول عاملی در روند انتخاب اهدا کننده برای اندام‌های اساسی است، اما در مورد رحم اعمال نمی‌شود زیرا یک اندام غیر ضروری تلقی می‌شود.
حدود 50 نفر در سراسر جهان از سال 2019 رحم پیوندی دریافت کرده‌اند که منجر به 16 تولد زنده موفق شده است.
گفته می‌شود، برخی از زنانی که رحم پیوند داده‌اند به دلیل رد بدن و مرگ بافتی نیاز به برداشتن عضو با عمل جراحی داشتند.
قبل از انجام پیوند رحم، مهم است که زن در مراکزی که طبق پروتکل تحقیقاتی تأیید شده توسط هیئت بررسی نهادی است تحت مراقبت قرار گیرد. این امر تأکید مناسبی بر ایمنی آنها در طی مراحل بعد خواهد داشت.
پیوند رحم می‌تواند از طریق اهدا کننده زنده یا مرده انجام شود. خطر ابتلا به عفونت و رد پیوند هنگامی که گیرنده، رحم اهدا کننده متوفی را دریافت می‌کند، بسیار بیشتر است. بنظر می‌رسد که این مسئله به دلیل تغییرات آناتومیکی و عروقی باشد که پس از مرگ در بدن رخ می‌دهد.کاندید ایده آل کسی است که دارای گروه خونی مشابه گیرنده و کسی است که از نظر سلامتی نسبتاً خوب است، به ویژه بهداشت باروری.
قبل از جراحی پیوند رحم
برای تعیین آناتومی لگن و وضعیت عروق فعلی، لازم است قبل از جراحی اقداماتی را روی اهدا کننده و گیرنده انجام دهید.
به گیرنده داروی باروری داده می‌شود تا در برداشت تخمک کمک کند. سپس این تخمک‌ها بارور شده و جنین‌ها به منظور حفظ منجمد می‌شوند. این معمولاً یک مرحله ضروری است، زیرا یکی از دلایل محرک پیوند رحم این است که به گیرنده اجازه می‌دهد کودکی را که از نظر بیولوژیکی متعلق به خودش است حمل کند.
در جراحی پیوند رحم چه اتفاقی می‌افتد؟
رحم و دهانه رحم از اهدا کننده خارج شده و در گیرنده کاشته می‌شود. هنگامی که رحم در گیرنده قرار گرفت، جراحان برای اتصال به عضلات، غضروف‌ها، تاندون‌ها، رگ‌های عصبی و سایر رگ‌های خونی با پشتکار کار می‌کنند تا رحم بتواند عملکرد طبیعی خود را بدست آورد. پیوند چندین ساعت طول می‌کشد و نیازمند یک تیم بزرگ است. این امر به دلیل احتمال اهدا کننده زنده‌ای است که پس از جراحی نیز نیاز به عمل، پایش و توانبخشی دارد.
عوارض پیوند رحم
- از دست دادن خون گسترده‌ای در حین جراحی ست که انتقال خون را ضرورت می‌بخشد.
- عفونت
- رد عضو
- واکنش‌های ضعیف به داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی یا بیهوشی است.
پس از جراحی پیوند رحم چه اقداماتی انجام می‌شود؟
مهم است که گیرنده و اهدا کننده بلافاصله پس از پیوند در بخش مراقبت‌های ویژه به مدت چند روز بمانند. این امر امکان کنترل درد همراه با نظارت پزشکی بر نحوه واکنش گیرنده به داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی را فراهم می‌کند. هم‌چنین باید برای جلوگیری از عفونت و کنترل سطح درد، فرد اهدا کننده را مدتی تحت نظر داشت.
فیزیوتراپی احتمالاً نشان دهنده افزایش قدرت در اهدا کننده و در فرد گیرنده است، زیرا هر روش جراحی عمده می‌تواند باعث ضعف عمومی شود.
1- پیش‌بینی شرایط:
توجه به این نکته مهم است که پیوندهای رحم گزینه‌های دائمی در پاسخ به ناباروری یا شرایط رحم نیستند. خطر مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی به مدت طولانی، به ویژه در دوران بارداری و قبل از آن، مضر است و توصیه نمی‌شود. رحم پیوندی در هنگام اقدام به بارداری موقتی است و برای اطمینان از سلامتی گیرنده، عمل برداشتن رحم انجام خواهد شد.
با توجه به وقوع این پیوند در کشورهای مختلف و نتایج متغیر طولانی مدت پیوند، آمار مشخصی در مورد میزان زنده ماندن برای زنانی که پیوند رحم انجام می‌دهند وجود ندارد. بیشتر ادبیات دلسردکننده و حرفهای ناامید کننده زنان را از دریافت پیوند رحم منصرف می‌کند، زیرا پیوند برای درمان بیماری غیر تهدید کننده زندگی (ناباروری) بسیار خطرناک است.
2- پشتیبانی و حمایت و کنار آمدن با شرایط:
در حالی که مطالعات نشان می‌دهد شیوع اختلالات روانپزشکی در بین کاندیداها و گیرندگان پیوند بیشتر است اما پاسخ روانشناختی به پیوند رحم بر اساس نتیجه متفاوت است. این یک واکنش طبیعی برای یک زن است که به طور بالقوه در پاسخ به پیوند رحم ناموفق و یا بارداری متعاقب ناموفق، واکنش منفی و ناراحت کننده بروز دهد. زنانی که علائم افسردگی را تجربه می‌کنند و بیش از چندین ماه است، باید توسط دکتر برای توصیه‌های روانپزشکی ارزیابی شوند.
برای کمک به احساسات معمول پس از پیوند باید یک روال منظم مدیریت استرس ایجاد شود. این ممکن است شامل گروههای پشتیبانی، صفحات گفتگوی آنلاین، ارتباطات اجتماعی با دوستان و خانواده، فعالیتهای تفریحی مورد علاقه و فعالیتهای آرامش بخشی مانند گذراندن وقت در طبیعت و مدیتیشن و مراقبه باشد.
بعد از هر عمل جراحی یا پیوند، باید ورزش را به برنامه روزانه اضافه کنید تا خطر عفونت را کاهش داده و گردش خون را بهبود ببخشید. تیم پیوند شما اغلب شامل یک متخصص است که می‌تواند یک رژیم مناسب برای بهبودی شما توصیه کند.
تغذیه مناسب برای بهبودی و هم‌چنین حمایت از باروری و بارداری موفق ضروری است. تیم پیوند شما اغلب یک متخصص تغذیه را شامل می‌شود یا خودتان می‌توانید به یک متخصص مراجعه کنید.
منابع:
مطالب مرتبط
رعنا فرحی
دانش آموخته رشته تکنولوژی جراحی (اتاق عمل)
