آشنایی با علائم وسواس و نحوه درمان آن
اختلال وسواس OCD یا obsessive compulsive disorder چیست
اختلال وسواس اجباری، نوعی اختلال در سلامت روان است که افراد را در هر سنی درگیر خود می‌کند. در این حالت فرد وارد چرخه زجر آور وسواس و اجبار می‌شود! وسواس ناخواسته است! افکار مزاحم، تصاویر و کارهایی که با تصور کردن و انجام دادنشان در فرد حس بدی را القا می‌کند ولی در عین حال قادر به کنترل آن‌ها نیست. بیشتر مردم در مقاطعی از زندگی خود وسواس فکری یا عملی را تجربه می‌کنند، اما این بدان معنا نیست که همه‌ی ما دارای وسواس اجباری یا همچین چیزی هستیم. زمانی اختلال وسواس اجباری در فردی محرز می‌شود که روزانه و برای مدت طولانی، زمان زیادی را صرف افکار و اعمال وسواسی و اجباری کند و زندگی‌اش تحت تاثیر قرار بگیرد.
با شنیدن کلمه وسواس، اغلب تصویر فردی که بیش از حد به تمیزی و مرتب بودن اهمیت می‌دهد در ذهن بقیه نقش می‌بندد، اما وسواس می‌تواند خیلی جدی‌تر از این‌ها زندگی فرد را تحت تاثیر قرار بدهد! نشانه‌های وسواس آرام آرام ظاهر می‌شوند و در ابتدا برای فرد مبتلا عادی به نظر می‌رسند. ممکن است این اختلال با یک شوک روانی مثل از دست دادن فرد مورد علاقه آرام و خزنده وارد ذهنتان شود! اگر شما یا افراد خانواده دچار اختلالات دیگر روانی مثل افسردگی و اضطراب هستید، طعمه‌ی خوبی برای وسواس می‌باشید!
عوامل زمینه‌ساز اختلال اجبار و وسواس
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد اختلال وسواس، جنبه‌ی بیولوژیکی دارد. تحقیقات اخیر رابطه‌ی متقابل بین عوامل بیولوژیک و تاثیرات محیطی را مطرح می‌کند. تحقیقات دیگر وجود مشکل ارتباطی، بین بخش‌های مختلف مغز را در اختلال وسواس دخیل می‌داند.
این اختلال در اثر ناکافی بودن مقدار انتقال دهنده‌های عصبی در مغز به وجود می‌آید. داروهایی که بتواند سطح این مواد شیمیایی (انتقال دهنده‌ها را) در مغز افزایش دهد معمولا باعث بهبود اختلال وسواس می‌شود
انواع مختلف وسواس فکری
وسواس زمینه‌های مختلفی دارد مثلا:
ترس از میکروب و کثیفی!
شما ممکن است از دست زدن به چیزهایی که افراد دیگر لمس کرده‌اند هراس داشته باشید، مثلا دستگیره در، یا تمایلی به دست دادن و در آغوش کشیدن بقیه نداشته باشید.
همه چیز باید مرتب باشند
توجه بیش از حد و بیمارگونه به مرتب بودن وسایل، وقتی وسایل سر جای خود نیستند دچار استرس می‌شوید. وقتی هنوز خانه را مطابق میل خود مرتب نکرده‌اید، ترک منزل، مثل یک کابوس است.
ترس از آسیب رساندن
ترس از این که به خود و بقیه صدمه بزنید، در ذهن خود افکار آزاردهنده و غیر قابل اجتنابی در مورد آسیب زدن به خود و دیگران دارید
تردید بیش از حد یا ترس از اشتباه و شکست
برای اینکه احساس کنید کارتان مورد قبول و درست بوده است نیاز شدیدی به تایید و تشویق دیگران دارید
هراس از شرمندگی و خجالت
از این که در احتماع حرف بدی از دهانتان خارج شود یا عمل نادرستی از شما سر بزند وحشت دارید
افکار شرورانه و فاسد و عدم توانایی کنترل آن‌ها
مثل داشتن ایده‌های پیچیده و بی سر و ته در مورد سکس و مذهب، مدام در سرتان افکار مربوط به اختلالات جنسی و سناریوهای موهن در جریان است.
انواع وسواس عملی
- وسواس شستشو یا تمیزی، دستتان را بارها و بارها می‌شویید و به طور مکرر حمام می‌کنید و دوش می‌گیرید.
- وسواس چک کردن و بررسی کردن، به طور مکرر خاموش بودن وسایل آشپزخانه و بسته بودن درها را چک می‌کنید!
- محاسبه کردن، عددها را با الگوی خاصی، با صدای بلند یا برای خودتان گفته و تکرار می‌کنید.
- نظم، باید هر بار یک غذای خاص را سفارش داده بخورید و یا انبار و آشپزخانه با یک روش خاص مرتب شود
- تکرار و تکرار، یک حرف را بارها و بارها تکرار می‌کنید و قبل از خروج از خانه یک سری کارها را بارها و بارها انجام می‌دهید!
- انبار و ذخیره کردن، خانه‌ی شما پر است از وسایلی که استفاده نمی‌کنید و نیاز ندارید، در عین حال نمی‌توانید در مقابل وسوسه خرید مقاومت کنید!
تشخیص وسواس
اگر احساس می‌کنید دچار وسواس شدید، به پزشک یا روانشناس و روان‌پزشک مراجعه کنید. مراحل تشخیص معمولا شامل این مراحل است:
- یک آزمایش فیزیکی برای بررسی نوع و شدت اختلال
- یک آزمایش خون برای بررسی عملکرد تیروئید و یا وجود الکل و دارو در خون
- آزمایش و تست روانشناسی برای شناخت احساسات، ترس‌ها، وسواس‌ها، اجبارها و عملکرد شما
درمان اختلال وسواس چگونه است؟
درمان اختلال وسواس معمولا با ترکیب روان درمانی شناختی-رفتاری و دارو درمانی انجام می‌شود. نوعی رفتار درمانی تحت عنوان (قرار گیری در معرض محرک و پیشگیری از پاسخ) برای درمان وسواس بسیار مفید و موثر واقع شده است. در این روش، شخص عامدانه و داوطلبانه در معرض چیزهایی که موتور افکار وسواسی و اجباری را روشن می‌کنند قرار می‌گیرند، سپس تکنیک‌هایی برای جلوگیری از افکار و اعمال اجباری آموزش داده می‌شود (عدم پاسخ دهی).
بیشتر بخوانید:
مروری بر درمان و کنترل اختلال وسواس
بیماری‌های مرتبط با اختلال وسواس
گاهی اوقات اختلال وسواس با افسردگی، اختلالات غذایی (پرخوری و بی‌اشتهایی)، مصرف مواد مخدر، اختلال کمبود توجه و انواع مختلف اضطراب همراه می‌شود. زمانی که فرد دارای انواع دیگر اختلالات روانی باشد، تشخیص و درمان اختلال وسواس مشکل می‌شود.
در این حالت باید درمان سایر اختلالات پیش و یا همزمان با درمان اختلال وسواس مورد توجه قرار گیرد. به طور متوسط هر فرد مبتلا به اختلال وسواس به سه تا چهار پزشک مراجعه می‌کند و در حدود نه سال تحت درمان قرار می‌گیرد بدون این که بیماری به درستی تشخیص داده شود. مطالعات نشان می‌دهد معمولا از زمان شکل گیری اختلال وسواس تا زمانی که فرد مبتلا تحت درمان مناسب قرار بگیرد معمولا 17 سال فاصله است!
منابع:
مطالب مرتبط
زهره دباغ
ترجمه کلمات جدید برای من مثل سرک کشیدن به دنیای جدید دیگری است. هیجان‌انگیز و چالش برانگیز
