پارامتر (RDW) یا میزان پراکنش (پراکندگی) گلبول‌های قرمز در آزمایش خون

پارامتر (Red Cell Distribution Width) در آزمایش خون نشانه چیست؟

فاکتور میزان پراکنش (پراکندگی) گلبول‌های قرمز (RDW) در آزمایش خون در حقیقت معیاری برای ارزیابی تغییرات گلبول‌های قرمز خون، از نظر تعداد و اندازه است. شما برای انتقال اکسیژن از ریه‌ها به هر بخش دیگر بدن خود نیاز به گلبول‌های قرمز دارید.

هر تغییر غیر عادی در تعداد و اندازه این گلبول‌ها می‌تواند نشان دهنده وجود مشکل در عملکرد بدن باشد که در پی آن ممکن است در روند اکسیژن‌رسانی به اندام‌های مختلف بدن اختلال ایجاد شود. اما در برخی بیماری‌های خاص، سطح RDW شما ممکن است بدون تغییر باقی بماند.

گلبول‌های قرمز خون در حالت استاندارد قطری بین 6 تا 8 میکرومتر دارند. اگر این سلول‌ها از این حد بزرگ‌تر شوند در برگه آزمایش شما حجم RDW با عدد بیشتری نمایش داده خواهد شد. این به این معنا است که شما ممکن است مبتلا به کمبود برخی عناصر ضروری بدن، آنمی (کم خونی) یا سایر مشکلات باشید.

به چه علت RDW در آزمایش خون مورد سنجش قرار می‌گیرد؟

آزمایش RDW به منظور کمک به تشخیص انواع کم خونی و سایر مشکلات مورد بررسی قرار می‌گیرد. این مشکلات عبارتند از:

تالاسمی، که یک بیماری خونی ارثی است و می‌تواند منجر به آنمی شدید شود.
دیابت شیرین
بیماری‌های قلبی
بیماری‌های کبدی
سرطان

این سنجش معمولا به عنوان بخشی از شمارش کامل سلولی (CBC) صورت می‌گیرد. CBC نوع و تعداد کلیه سلول‌های موجود در خون و ویژگی‌های مختلف خون شما را مشخص می‌کند، در این آزمایش پلاکت‌ها، گلبول‌های قرمز خون و گلبول‌های سفید مورد بررسی قرار می‌گیرند.

این بررسی به تشخیص وضعیت عمومی سلامت و در برخی موارد به تشخیص عفونت و سایر بیماری‌ها در بدن کمک می‌کند. هم‌چنین، پزشک ممکن است در صورت وجود برخی مشکلات در بدن شما به RDW در آزمایش CBC شما احتیاج داشته باشد. این مشکلات عبارتند از:

علائم آنمی، مثل احساس سرگیجه، رنگ پریدگی در پوست و بی‌حسی
کمبود آهن یا انواع ویتامین
سابقه خانوادگی در ابتلا به بیماری‌های خونی، مثل کم خونی داسی شکل
از دست دادن خون به میزان چشم‌گیر در پی انجام عمل جراحی یا ایجاد برخی مشکلات
وجود بیماری‌هایی که بر گلبول‌های قرمز خون تاثیر می‌گذارند
وجود بیماری‌های مزمن، همانند HIV یا ایدز

چگونه برای انجام آزمایش RDW آماده شویم؟

پیش از انجام آزمایش RDW ممکن است از شما خواسته شود که ناشتا به آزمایشگاه مراجعه کنید، این موضوع بستگی به این دارد که پزشک شما چه آزمایش‌های دیگری برای شما نوشته است. هم‌چنین ممکن است پزشک به شما داروهای خاصی برای مصرف بدهد.

انجام آزمایش کمتر از 5 دقیقه زمان می‌برد. یک کارشناس آزمایشگاه از شما نمونه خون خواهد گرفت و آن را در یک لوله کوچک می‌ریزد. در این زمان گارو (رگ‌بند) از دور بازوی شما باز می‌شود و جهت متوقف کردن خون‌ریزی یک چسب کوچک در محلی که نمونه گرفته شده چسبانده می‌شود.

سپس لوله حاوی خون شما جهت بررسی به آزمایشگاه ارسال می‌شود. چنانچه محل نمونه‌گیری پس از چند ساعت همچنان خون‌ریزی داشت سریعا به پزشک مراجعه کنید.

نتایج RDW چگونه بررسی می‌شوند؟

میزان پراکنش یا پراکندی گلبول‌های قرمز در زنان 11.9 تا 15.5 درصد و در مردان 11.8 تا 15.6 درصد است. گاهی این عدد براساس تعداد درج می‌شود که در این صورت محدوده نرمال برای زنان و مردان بالغ بین 4.2 تا 5.9 میلیون cmm می‌باشد.

چنانچه عدد به دست آمده برای شما خارج از این محدوده باشد ممکن است شما به کمبود عناصر ضروری، عفونت یا سایر بیماری‌ها مبتلا باشید. اما گاهی ممکن است با وجود بیماری خاص در بدن شما، سطح RDW همچنان نرمال باشد.

به منظور تشخیص بیماری، پزشک باید به سایر پارامترهای آزمایش خون شما نگاه کند، مثلا حجم متوسط کوپوسکولار (MCV) که آن هم بخشی از آزمایش CBC است، به این ترتیب با بررسی نتایج چندین آزمایش پزشک می‌تواند به مشکل شما پی ببرد و پیشنهادات درمانی خود را مطرح کند.

نتایج آزمایش RDW، علاوه بر کمک به تشخیص بیماری، می‌تواند به تعیین نوع آنمی که ممکن است فرد به آن مبتلا باشد نیز کمک کند.

نتایج نرمال:

چنانچه سطح RDW نرمال باشد، اما MCV پایین باشد، ممکن است شما به یک بیماری مزمن، به طور مثال بیماری‌های کلیوی مبتلا باشید. اگر سطح RDW نرمال باشد، اما MCV بالا باشد، ممکن است شما به کم خونی آپلاستیک مبتلا باشید. این بیماری نوعی بیماری خونی است که در آن مغز استخوان قادر نیست به میزان کافی سلول‌های خونی، از جمله گلبول قرمز تولید کند.

بالا بودن سطح RDW:

اگر سطح RDW شما از حد طبیعی بسیار بالاتر باشد ممکن است شما به کمبود در برخی عناصر مهم بدن دچار باشید، عناصری همچون آهن، فولات یا ویتامین B12. چنین نتیجه‌ای می‌تواند نشان‌دهنده کم خونی ماکروسیتیک نیز باشد. این نوع کم خونی زمانی ایجاد می‌شود که بدن شما به میزان کافی گلبول قرمز تولید نمی‌کند و در نتیجه حجم سلول‌ها بیش از اندازه‌ی طبیعی می‌شود. این اتفاق می‌تواند در نتیجه کمبود فولات و ویتامین B12 ایجاد شود.

علاوه بر این، ممکن است شما به کم خونی میکروسیتیک مبتلا باشید. این نوع کم خونی در حقیقت کمبود گلبول قرمز در خون است و در این شرایط گلبول‌های قرمز کوچک‌تر از اندازه نرمال می‌شوند. کمبود آهن یکی از علل شایع در ایجاد این نوع کم خونی است.

به منظور تشخیص دقیق این بیماری‌ها، از شما یک آزمایش CBC دریافت می‌شود تا در آن فاکتورهای RDW و MCV ارزیابی و با یکدیگر مقایسه شوند. بالا بودن MCV و RDW، هر دو به طور هم‌زمان، گاهی نشان دهنده آنمی ماکروسیت است. اما چنانچه سطح MCV پایین و سطح RDW بالا باشد، کم خونی از نوع میکروسیتیک می‌باشد.

سخن آخر

آنمی یا کم خونی یک بیماری قابل درمان است، اما این بیماری می‌تواند باعث بروز بیماری‌های خطرناکی شود که برخی از آن‌ها به سادگی قابل تشخیص یا درمان نیستند. آزمایش RDW می‌تواند نتایج آزمایش صورت گرفته برای بیماری‌های خونی و یا سایر بیماری‌ها را تایید کند.

براساس شدت بیماری شما، پزشک ممکن است برای شما مصرف انواع ویتامین‌های مکمل، داروها و هم‌چنین ایجاد تغییر در رژیم غذایی را تجویز کند.