علائم، علل و روش‌های درمان سرطان تخمدان را بشناسید

هر گونه رشد سرطانی سلول‌ها که از تخمدان آغاز شود، سرطان تخمدان نامیده می‌شود. سرطان تخمدان پنجمین علت مرگ و میر ناشی از سرطان در زنان است. برخی از عوامل مانند سابقه‌ی خانوادگی، افزایش سن، زمان باردار شدن، اضافه وزن و موارد مشابه می‌توانند عوامل موثر در ابتلا به این بیماری تلقی شوند. این سرطان در صورتی که در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود، با احتمال 94 درصد برای حداقل 5 سال بعد درمان‌ خواهد شد. آشنایی با عوامل خطر، علائم و آزمایشات لازم می‌تواند در تشخیص زودهنگام سرطان تخمدان و درمان به موقع آن موثر باشد. به همین دلیل در این نوشتار قصد داریم تا مختصر مروری بر هر یک از این موارد داشته باشیم.

علائم سرطان تخمدان

از جمله علائم شایع سرطان تخمدان، درد در ناحیه‌ی لگن و معده است. در اکثر موارد این نوع سرطان از پوشش خارجی تخمدان شروع می‌شود. در برخی موارد علامت سرطان تخمدان مشابه سندرم پیش از قاعدگی و یا سندرم روده تحریک‌پذیر است. مشکل مداوم در مثانه نیز ممکن است نشانه‌ای از سرطان تخمدان باشد. این در حالی است که این سرطان ممکن است در مراحل ابتدایی هیچ‌گونه علامتی از خود بروز ندهد.

علائم ذکر شده ممکن است مرتبط با اختلالاتی به غیر سرطان تخمدان باشند. تفاوت بین علائم سرطان تخمدان با دیگر اختلالات ماندگار بودن آن‌ها و بدتر شدن تدریجی‌شان با گذشت زمان است.

برخی از علائم کلی اولیه‌ی مرتبط با سرطان تخمدان عبارتند از:

• درد در ناحیه‌ی لگن، شکم، کمر یا قسمت پایین بدن
• درد پشت
• سؤ هاضمه یا سوزش سر دل
• احساس سیری به هنگام غذا خوردن
• تکرر ادرار و نیاز به دفع فوری ادرار
• درد به هنگام برقراری رابطه‌ی جنسی
• تغییرات در عادات مرتبط با روده مانند یبوست و نفخ

پس از پیشرفت سرطان تخمدان علائم زیر نیز ممکن است مشاهده شوند:

• حالت تهوع
• کاهش وزن
• مشکل در تنفش
• خستگی
• از دست رفتن اشتها

چنان‌چه فردی برای بیش‌تر از چند هفته با مشکلاتی مانند نفخ، درد و فشار در شکم یا لگن مواجه باشد، بایستی حتماً به پزشک مراجعه نماید.

علل ابتلا به سرطان تخمدان

این‌که سرطان تخمدان دقیقاً به چه علتی ایجاد می‌شود سوالی است که تا کنون پاسخی قطعی برای آن پیدا نشده، با این حال برخی از عوامل وجود دارند که می‌توان آن‌ها را عوامل خطر در ابتلا به این بیماری به شمار آورد. این عوامل عبارت ‌اند از:

1- سابقه‌ی خانوادگی

زنانی که بستگان نزدیک آن‌ها به سرطان تخمدان یا پستان مبتلا بوده یا هستند، بیش از سایر زنان در معرض ابتلا به این بیماری می‌باشند. با استفاده از آزمایشات غربالگری می‌توان تشخیص داد که آیا فردی حامل ژن‌های افزایش ریسک ابتلا به سرطان تخمدان هست یا خیر.

2- سن

در اغلب موارد سرطان تخمدان پس از یائسگی و در زنان بالای 63 سال مشاهده می‌شود. ابتلای زنان زیر 40 سال به این بیماری نادر است.

3- زمان بارداری

زنانی که یک یا چند بارداری کامل، خصوصاً تا پیش از رسیدن به 26 سالگی، داشته‌اند کمتر از دیگران در معرض ابتلا به سرطان تخمدان هستند.

4- عدم تغذیه با شیر مادر

در صورتی که نوزاد با شیر مادر تغذیه شده باشد، احتمال ابتلای او به سرطان تخمدان در بزرگسالی کمتر می‌شود.

5- عدم استفاده از داروهای پیشگیری از بارداری

مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری برای مدت حداقل 3 تا 6 ماه خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش می‌دهد. به طور کلی افزایش مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری ریسک ابتلا به این نوع سرطان را کمتر می‌کند.

علاوه بر این استفاده از برخی هورمون‌های ضد بارداری تزریقی برای 3 سال یا بیشتر، خطر ابتلا به سرطان تخمدان را بیشتر از مصرف قرص‌های ضد بارداری کاهش می‌دهد.

6- درمان ناباروری

داروهای درمان ناباروری، خصوصاً در صورتی که بیش از یک سال بدون باردار شدن زن، مورد استفاده قرار گیرند، احتمال ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می‌دهند. علاوه بر این زنان نابارور به طور کلی به دلیل ناتوانی در بارداری، که خود عاملی موثر در کاهش ریسک ابتلا به این بیماری است، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.

7- سرطان پستان

احتمال ابتلای زنان مبتلا به سرطان پستان به سرطان تخمدان بیش از دیگران است.

8- هورمون درمانی

به نظر می‌رسد هورمون درمانی خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می‌دهند. با این وجود پس از توقف هورمون درمانی، ریسک ابتلا به این سرطان به حد میانگین خواهد رسید.

9- اضافه وزن

ابتلا به سرطان تخمدان در زنانی که شاخص توده‌ی بدنی (BMI) در آنان بیش از 30 است بیشتر اتفاق می‌افتد.

10- آندومتریوز

زنان مبتلا به آندومتریوز در حدود 30 درصد بیش از دیگران در خطر ابتلا به سرطان تخمدان هستند.

این نکته نیز گفتنی است که برخی از جراحی‌های مرتبط با اندام‌های تولید مثل خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش می‌دهند. بستن لوله‌های رحمی ریسک ابتلا به سرطان تخمدان را تا دو سوم کاهش می‌دهد.

تشخیص سرطان تخمدان

برای تشخیص این سرطان ابتدا پزشک با معاینه‌ی لگنی، هر گونه ناهنجاری قابل لمس در رحم یا تخمدان را مورد بررسی قرار می‌دهد. پزشک علاوه بر این به سابقه‌ی خانوادگی فرد در ابتلا به برخی بیماری‌ها توجه خواهد داشت. در ادامه برخی آزمایشات، مانند آزمایش خون، تست‌های تصویربرداری، لاپاروسکوپی، کولونوسکوپی، آسپیراسیون مایع شکمی و بیوپسی برای تشخیص این بیماری تجویز می‌شوند.

درمان سرطان تخمدان

درمان سرطان تخمدان با توجه به نوع این سرطان، شدت پیشرفت آن و وضعیت کلی بدن بیمار با روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد:

1- عمل جراحی

عمل جراحی برای حذف سرطان معمولاً نخستین گزینه در درمان سرطان تخمدان است.

2- هیسترکتومی

در این عمل جراحی، رحم و بافت‌های اطراف آن برداشته می‌شوند.

3- برداشتن غدد لنفاوی

در این جراحی غدد لنفاوی در لگن و نزدیک آئورت برداشته می‌شوند.

4- جراحی Cytoreductive

این جراحی زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که سرطان به خارج از لگن سرایت کرده باشد.

5- شیمی‌درمانی

استفاده از داروهای سیتوتوکسی مانع تقسیم و رشد سلول‌های سرطانی می‌شود.

6- هورمون درمانی

هورمون درمانی می‌تواند مانع رسیدن استروژن به سلول‌های سرطانی شده و بدین ترتیب در درمان سرطان تخمدان موثر باشد.

7- پرتو درمانی

این روش کمتر در درمان سرطان تخمدان مورد استفاده قرار می‌گیرد، مگر برای درمان اثرات جزئی سرطان در سیستم تولید مثل یا برطرف کردن علائم سرطان پیشرفته‌ی تخمدان.

منابع:

1. https://www.medicalnewstoday.com/articles/159675.php