اسهال مسافرتی؛ علائم، تشخیص و درمان

اسهال مسافرتی چیست

اگر شما به جایی سفر کنید که اقدامات بهداشتی یا آب و هوای آن منطقه با شرایط محل زندگی شما متفاوت باشد ممکن است دچار اسهال مسافرتی شوید. مقاصدی که بیشتر از هر جای دیگر در دنیا ممکن است افراد را دچار اسهال مسافرتی بکنند عبارتند از:

• مکزیک
• آمریکای مرکزی
• آمریکای جنوبی
• آفریقا
• خاورمیانه
• بیشتر بخش‌های آسیا (به استثنای ژاپن)

اسهال مسافرتی می‌تواند از طریق باکتری، ویروس و پروتوزوآ (انگل تک سلولی) ایجاد شود. این مشکل معمولا طی چند روز به صورت خود به خودی از بین می‌رود. اما از آنجایی که طی این مدت آب بدن از دست می‌رود شرایط خطرناکی می‌تواند برای بدن، بخصوص در کودکان، ایجاد شود. اسهال مسافرتی اغلب مسری است و فارغ از علت و شرایط آن می‌تواند از فردی به فرد دیگر انتقال یابد.

علائم اسهال مسافرتی

اسهال شل و آبکی و کرامپ شکمی از بارزترین علائم این بیماری هستند. سایر علائم بسته به شرایط می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• حالت تهوع
• استفراغ
• تب
• نفخ
• تجمع گاز در معده
• کاهش اشتها
• نیاز فوری به دفع

تمام این علائم عادی هستند و جای نگرانی ندارند. اما برخی علائم وجود دارد که در صورت بروز فرد باید حتما به پزشک مراجعه کند. این علائم عبارتند از:

• درد شدید و غیر قابل تحمل در ناحیه شکم یا مقعد
• استفراغ مکرر که بیش از چهار ساعت طول بکشد، به طوری که فرد قادر نباشد مایعات را در بدن نگه دارد
• تب بالای 39 درجه
• مشاهده خون در مدفوع
• علائم بی‌آبی در بدن

تشخیص اسهال مسافرتی

اگر اسهال شما پس از سه روز برطرف نشد یا علائم آن شدت یافت، باید به پزشک مراجعه کنید.

در ملاقاتی که با پزشک دارید باید او را در جریان سفری که اخیرا داشته‌اید قرار دهید. در این شرایط پزشک یک معاینه عمومی انجام خواهد داد که شامل سنجش دمای بدن و لمس شکم شما است. ممکن است پزشک از شما بخواهد که آزمایش مدفوع بدهید تا عوامل عفونی موجود در دستگاه گوارش شما مشخص شود. در برخی شرایط آزمایش خون برای بررسی عفونت‌های موجود در بدن نیز درخواست می‌شود. آزمایش خون هم‌چنین به تشخیص کم آبی در بدن شما نیز کمک می‌کند.

آیا اسهال مسافرتی می‌تواند خطرناک شود؟

شایع‌ترین مشکلی که در پی بروز اسهال مسافرتی برای افراد می‌تواند ایجاد شود کم آبی بدن است. این مسئله می‌تواند بسیار جدی باشد. زمانی که اسهال مسافرتی ایجاد می‌شود بدن افراد بیشتر از آنکه آب دریافت کند آب از دست می‌دهد. استفراغ که گاهی همراه با اسهال ایجاد می‌شود می‌تواند شرایط کم آبی بدن را وخیم‌تر کند. کم آبی بدن بخصوص در کودکان می‌تواند جدی‌تر باشد. علائم کم آبی بدن که باید نسبت به آن هوشیار باشید عبارتند از:

• خشکی دهان
• تشنگی شدید
• کاهش میزان ادرار
• سردرد
• سرگیجه
• خشکی پوست

اسهال مسافرتی که به واسطه عفونت‌های انگلی ایجاد شده باشد برای درمان نیاز به مصرف دارو دارد، در غیر این صورت وضعیت خطرناک‌تر می‌شود. عفونت‌های انگلی می‌تواند باعث بروز مشکلات زیر شوند:

• تشنج
• تب
• واکنش آلرژیک
• عفونت‌های باکتریایی

برخی از این انگل‌ها می‌توانند به دستگاه گوارش راه یابند و در آنجا تخم‌گذاری کنند. تخم این انگل‌ها ممکن است به سایر بخش‌های بدن انتقال یابند. دیگر مشکلاتی که انگل‌ها می‌توانند ایجاد کنند عبارتند از:

• احساس خستگی شدید
• تب
• سردرد
• تورم صورت
• درد عضلانی

اسهال مسافرتی چگونه درمان می‌شود؟

درمان اسهال مسافرتی به علت ایجاد آن بستگی دارد. نخستین خط دفاع، اغلب درمان‌های خانگی و مصرف برخی داروها هستند که می‌توانند انواع خفیف اسهال‌های مسافرتی را درمان کنند. زمانی که دچار اسهال مسافرتی شدید از مصرف کافئین و الکل بپرهیزید. این دو ماده موجب خروج بیشتر آب از بدن و در نتیجه افزایش خطر کم آبی خواهند شد. اما به منظور جلوگیری از کم آبی بدن باید از سایر انواع نوشیدنی تا حد ممکن استفاده کنید.

طی این مدت سعی کنید از غذاهایی که بدن شما آشنایی بیشتری با آن دارد استفاده کنید. برخی مواد غذایی هستند که در شرایط بروز اسهال مسافرتی می‌توانند کمک کننده باشند، از جمله:

• نان تُست
• آب‌گوشت
• برنج سفید
• سیب (آن را با آب فیلتر شده بشویید)
• موز

چگونه از بروز اسهال مسافرتی جلوگیری کنیم؟

بهترین روش برای جلوگیری از بروز اسهال مسافرتی انجام اقدامات بهداشتی و انتخاب هوشیارانه آب و غذا است. زمانی که در مکان ناشناخته‌ای به سر می‌برید از آب استریل نشده استفاده نکنید. این آب‌ها می‌توانند از طریق موارد اشاره شده در زیر به دستگاه گوارش شما راه یابند:

• نوشیدنی‌هایی که همراه با یخ ساخته شده با آب محلی هستند
• آبمیوه‌هایی که به آن‌ها آب اضافه شده است
• شستن دندان و دست‌ها با آب شیر

زمانی که در مسافرت به سر می‌برید از آب معدنی استفاده کنید. اگر به آب معدنی دسترسی ندارید آب را بجوشانید. اما به این نکته توجه کنید که آب حداقل باید سه دقیقه جوشانده شود. اقدامات بعدی جهت جلوگیری از ایجاد اسهال مسافرتی عبارتند از:

1. اجتناب از خوردن غذاهای خیابانی
2. اجتناب از خوردن میوه‌هایی که با آب آلوده شسته شده‌اند
3. اجتناب از خوردن لبنیات غیر پاستوریزه، حتی بستنی
4. تنها غذاهایی را بخورید که خوب پخته شده‌اند و به شکل داغ سرو می‌شوند
5. از خوردن غذاهایی که در دمای اتاق نگهداری شده‌اند پرهیز کنید

اسهال مسافرتی به طور معمول طی دو تا سه روز به صورت خود به خود برطرف می‌شود، اما اگر بیماری قدری شدت بیشتری داشته باشد ممکن است طول دوره بهبود هفت روز زمان ببرد. انجام اقدامات درمانی می‌تواند باعث کوتاه‌تر شدن دوره درمان شود. از آنجایی که علائم بیماری ممکن است چند روز پس از مصرف آب یا غذای آلوده خود را نشان دهند فرد احتمالا نتواند منبع دقیق ایجاد بیماری را تشخیص دهد.

زمانی که در حال بهبودی هستید بسیار مراقب باشید که از آب و غذای آلوده استفاده نکنید. این کار باعث می‌شود بهبود شما سرعت بیشتری پیدا کند.

منابع:

1. https://www.healthline.com/health/travelers-diarrhea#treatment