از سرطان کولون و روده بزرگ چه می‌دانید؟ آشنایی با علائم و روش‌های پیشگیری از آن

انجمن سرطان آمریکا اعلام کرده است از هر 22 مرد و از هر 24 زن یک فرد در طول دوره زندگی خود به سرطان کولون مبتلا می‌شود. برای بررسی میزان پیشرفت این بیماری پزشک به بررسی مرحله‌ای که بیماری در آن قرار دارد می‌پردازد. تشخیص مرحله بیماری برای انتخاب بهترین شیوه درمان دارای اهمیت بسیار است. این بیماری دارای 4 مرحله است که در ادامه به بررسی هر مرحله خواهیم پرداخت:

مرحله 1

سرطان، بخش پوششی و موکوس روده را تحت تاثیر قرار داده، اما هنوز به دیواره ارگان آسیب نرسانده است.

مرحله 2

بیماری در دیواره کولون و مقعد گسترده شده، اما هنوز گره‌های لنفی و بافت‌های اطراف را تحت تاثیر قرار نداده است.

مرحله 3

سرطان به گره‌های لنفی راه پیدا کرده، اما هنوز به سایر بخش‌های بدن انتشار نیافته است. معمولا یکی از سه گره لنفی در این مرحله درگیر شده است.

مرحله 4

سرطان در سرتاسر دستگاه گوارش انتشار پیدا کرده و به بافت‌های مختلف این ناحیه مثل کبد و معده راه یافته است.

علائم سرطان کولون چیست؟

سرطان کولون ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد، بخصوص در مراحل ابتدایی. اما اگر قرار باشد در مراحل ابتدایی این بیماری علائمی ظاهر شود این علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• یبوست
• اسهال
• تغییر در رنگ مدفوع
• تغییر در شکل مدفوع، مثلا باریک شدن
• وجود خون در مدفوع
• خون‌ریزی از مقعد
• وجود گاز زیاد در معده
• کرامپ شکمی
• درد در ناحیه شکم

در صورت مشاهده علائم بالا با پزشک خود مشورت کنید.

علائم سرطان کولون در مراحل 3 و 4 (مراحل پیشرفته)

علائم سرطان کولون بیشتر در مراحل نهایی این بیماری مشهود هستند. علاوه بر علائم گفته شده در بالا، بیمار ممکن است علائم زیر را نیز تجربه کند:

• احساس خستگی شدید
• ضعف بی‌دلیل
• کاهش وزن بی‌دلیل
• تغییر در وضعیت مدفوع به طوری که بیش از یک ماه طول بکشد
• احساس عدم تخلیه کامل پس از دفع
• تهوع

در صورت انتشار بیماری در سایر ارگان‌ها علائم زیر نیز می‌تواند مشاهده شود:

• زردی رنگ پوست و بخش سفید رنگ چشم
• تورم در دست و پاها
• سختی در تنفس
• سردردهای مزمن
• تار شدن دید
• شکستگی استخوان

انواع سرطان کولون

سرطان کولون انواع مختلفی دارد. تفاوت بین انواع مختلف سرطان در حقیقت مربوط به تفاوت در سلول‌هایی است که تبدیل به سلول‌های سرطانی می‌شوند و هم‌چنین این تفاوت می‌تواند مربوط به محل شکل‌گیری سرطان نیز باشد.

رایج‌ترین نوع سرطان کولون از کارسینوما آغاز می‌شود. بر اساس گفته‌های انجمن سرطان آمریکا 96درصد از سرطان‌های ایجاد شده در کولون از نوع ادنوکارسینوما هستند. این نوع از سرطان کولون هم می‌تواند درون موکوس کولون ایجاد شود و هم در ناحیه مقعد. تعداد اندکی از انواع دیگر سرطان وجود دارند که از تومورهایی به غیر از ادنوکارسینوما ایجاد می‌شوند و عبارتند از:

1- لنفوماس

لنفوماس در گره‌های لنفی یا بخش ابتدایی کولون ایجاد می‌شود.

2- کارسینوئید

کارسینوئید در سلول‌های تولید کننده هورمون موجود در روده ایجاد می‌شود.

3- سارکوماس

سارکوماس بافتی نرم در کولون است و شبیه به ماهیچه می‌باشد.

4- تومورهای استرومال معدی

روده‌ای که معمولا در ابتدا خوش‌خیم هستند اما پس از مدتی تبدیل به تومورهای بدخیم می‌شوند.

چه چیزی باعث ایجاد سرطان کولون می‌شود؟

محققان همچنان در حال بررسی علل ایجاد کننده سرطان کولون هستند. در حال حاضر لیست طولانی از فاکتورهای تاثیرگذار بر ایجاد سرطان کولون موجود است که این عوامل می‌توانند یا به صورت مجزا یا به همراه یکدیگر در ایجاد این بیماری موثر باشند.

1- رشد سلول‌های سرطانی

گاهی سلول‌های مربوط به ناحیه شکم در کولون تجمع می‌یابند و پولیپ‌ها را ایجاد می‌کنند. این بافت‌ها دارای اندازه کوچکی هستند و خوش‌خیم می‌باشند. معمولا از طریق انجام عمل جراحی این توده‌ها قابل حذف شدن هستند، اما چنانچه اقدامی در جهت از بین بردن آن‌ها صورت نگیرد می‌توانند تبدیل به سرطان شوند.

2- جهش ژنی

گاهی اوقات سرطان کولون در بین اعضای خانواده ایجاد می‌شود. دلیل این مسئله، جهشی است که از والدین به فرزندان منتقل می‌شود. انتقال این جهش لزوما به این معنا نیست که فردی که ژن جهش یافته را دریافت کرده به سرطان کولون مبتلا شود، اما شانس ابتلا به این بیماری در فرد دریافت کننده افزایش می‌یابد.

چه کسانی در خطر ابتلا به سرطان کولون قرار دارند؟

فاکتورهای بسیاری وجود دارد که می‌تواند موجب افزایش احتمال ابتلا یک فرد به سرطان کولون شود.

1- فاکتورهای غیرقابل اجتناب

برخی فاکتورهای افزایش دهنده خطر ابتلا به این بیماری غیرقابل پیشگیری و تغییر هستند. به طور مثال سن یکی از این عوامل است. شانس ابتلا به سرطان کولون در افراد بالای 50 سال افزایش می‌یابد. سایر فاکتورهای اجتناب ناپذیر عبارتند از:

• سابقه پولیپ روده
• سابقه بیماری‌های روده‌ای
• سابقه خانوادگی از سرطان کولون
• داشتن یک سندرم ژنتیکی، مثل پلی پوزیس آدنوماتوز ژنتیکی (FAP)
• داشتن تبار اروپای شرقی یا آفریقایی

2- فاکتورهای قابل پیشگیری

سایر فاکتورها قابل اجتناب هستند. این به این معنا است که شما با ایجاد تغییر در این فاکتورها می‌توانید احتمال ابتلا به سرطان کولون را کاهش دهید. این عوامل عبارتند از:

• داشتن اضافه وزن یا چاقی
• مصرف دخانیات
• مصرف بیش از اندازه الکل
• داشتن دیابت نوع 2
• کم تحرکی
• مصرف بیش از اندازه غذاهای فرآوری شده یا گوشت قرمز

راه‌های تشخیص سرطان کولون

تشخیص زودهنگام این بیماری به بیمار شانس مقابله با آن را می‌دهد. در ابتدا پزشک اقدام به دریافت اطلاعات از سوابق بیماری و خانوادگی فرد می‌کند. هم‌چنین معاینه فیزیکی نیز صورت می‌گیرد. پزشک با لمس ناحیه شکم می‌تواند وجود توده یا پولیپ را بررسی کند.

در مراحل بعدی برای بررسی دقیق‌تر و رسیدن به نتیجه قطعی، پزشک اقدام به گرفتن آزمایش خون، کولونوسکوپی، عکس‌برداری با اشعه X و CT اسکن می‌کند.

روش‌های درمانی سرطان کولون

درمان سرطان کولون وابسته به عوامل مختلفی است. وضعیت سلامت عمومی فرد و میزان پیشرفت بیماری بر درمان آن موثر است. به طور کلی روش‌های مختلفی جهت درمان سرطان کولون می‌تواند توسط پزشک در نظر گرفته شود که عبارتند از:

• انجام عمل جراحی
• شیمی درمانی
• اشعه درمانی
• استفاده از دارو

جلوگیری از ایجاد سرطان کولون

فاکتورهای مشخص ایجاد کننده سرطان کولون، مثل سابقه خانوادگی و سن، قابل پیشگیری نیستند. اما فاکتورهای مربوط به سبک زندگی قابل تغییر و کنترل هستند که از طریق آن‌ها می‌شود احتمال ابتلا به این بیماری را به میزان چشمگیری کاهش داد. این تغییرات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

1. کاهش میزان مصرف گوشت قرمز
2. کاهش میزان مصرف گوشت‌های فرآوری شده، مثل هات داگ
3. کاهش میزان مصرف چربی
4. انجام تمرینات ورزشی به صورت منظم
5. داشتن وزن استاندارد
6. عدم مصرف دخانیات
7. کاهش مصرف نوشیدنی‌های الکلی
8. کنترل استرس
9. کنترل عوامل ایجاد کننده بیماری دیابت

یکی دیگر از راه‌های پیشگیری یا تشخیص زودهنگام این بیماری انجام کولونوسکوپی پس از سن 50 سالگی می‌باشد. حتی در صورت نداشتن فاکتورهای ایجادکننده این بیماری بهتر است افراد بالای 50 سال به طور مرتب این آزمایش را انجام دهند تا در صورت وجود این بیماری درمان به موقع صورت بگیرد.

منابع:

1. https://www.healthline.com/health/colon-cancer#outlook