ارتباط بین خشکی دهان و خشکی چشم با سندرم شوگرن چیست و چطور باید آن را درمان کنیم؟

سندرم شوگرن چیست؟

هنگامی‌که مبتلا به سندرم شوگرن می‌شوید، چشم‌ها، دهان و سایر قسمت‌های بدن شما خشک می‌شوند. با این‌حال، درمان‌هایی وجود دارند که باعث آرامش و بهبود علائم می‌شوند. وقتی متوجه می‌شوید که به یک بیماری مادام‌العمر مبتلا شده‌اید و باید بیشتر مراقب خود باشید، کاملا طبیعی است که نگران شوید.

به خاطر داشته باشید که اغلب افراد مبتلا به شوگرن سالم می‌مانند و مشکلات جدی ندارند. شما باید بتوانید تمام کارهای روزانه‌ای را که دوست دارید انجام دهید و این کارها را بدون ایجاد تغییرات زیاد به سرانجام برسانید.

شوگرن باعث می‌شود سیستم ایمنی شما به هم ریخته شود و گلبول‌ها به‌جای حمله به باکتری‌ها و ویروس‌ها به سلول‌های سالم حمله کند. شرایطی مثل این، بیماری‌های خود ایمنی نامیده می‌شوند. گلبول‌های سفید شما که به‌طورمعمول از شما در برابر میکروب‌ها محافظت می‌کنند، به غددی که مسئول ایجاد رطوبت هستند حمله می‌کنند. وقتی این اتفاق می‌افتد، آن‌ها نمی‌توانند اشک و بزاق تولید کنند.

چشم‌های خشک و دهان خشک شایع‌ترین نشانه‌های این بیماری هستند. شما گاهی اوقات ممکن است مشکلاتی در بخش‌های دیگر بدن خود نیز داشته باشید، مانند:

غدد متورم اطراف صورت و گردن
پوست خشک
مفاصل خشک و سفت.

در حدود نیمی از مردم، مبتلا به بیماری‌های خود ایمنی دیگری هستند، مانند روماتیسم مفصلی یا لوپوس. تشخیص درست این بیماری به دلیل شباهت بیماری‌های خود ایمنی بعضی‌اوقات برای پزشک سخت‌تر می‌شود.

شما باید در طول زندگی خود دارو مصرف کنید تا به شما کمک کند علائم بیماری خود را مدیریت کنید. شما می‌توانید انواع داروهای بدون نسخه را خریداری کنید، مانند قطره‌هایی که چشم شما را مرطوب نگه می‌دارد. پزشک شما می‌تواند سایر داروهایی را که میزان بزاق دهان شما را افزایش می‌دهد، تجویز کند.

علل بیماری سندرم شوگرن

پزشکان علت دقیق این سندرم را نمی‌دانند. ممکن است ژن‌هایی داشته باشید که شما را در معرض خطر قرار دهند. نوعی محرک مانند: یک عفونت باکتریایی و یا ویروسی ممکن است باعث ایجاد این بیماری شود. به عنوان‌ مثال، یک ژن معیوب دارید که به شوگرن مرتبط است و سپس یک عفونت وارد بدن شما می‌شود، سیستم ایمنی بدن شما فعال شده و به میکروب‌ها حمله می‌کند.

معمولاً گلبول‌های سفید خون به میکروب‌ها حمله می‌کنند. اما به خاطر ژن معیوبی که در شما وجود دارد، گلبول‌های سفید به سلول‌های سالم در غدد که مسئول تولید اشک و بزاق هستند حمله می‌کنند. در این مبارزه هیچ تغییری در گلبول‌های سفید رخ نداده است، فقط به محل اشتباه حمله کرده‌اند. بنابراین علائم شما ادامه خواهند یافت مگر اینکه درمان را شروع کنید و با بیماری مقابله کنید.

علائم سندرم شوگرن

علائم شوگرن از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است. در اطراف شما ممکن است فقط یک یا دو نفر مانند شما این علائم را داشته باشند یا حتی ممکن است بسیاری از افراد دیگر، علائمی مانند شما داشته باشند. از این گذشته، شایع‌ترین نشانه‌ها عبارت‌اند از:

1- خشکی دهان

بعضی‌ها می‌گویند در دهان‌شان یک احساس گلی دارند. برخی دیگر می‌گویند که احساس می‌کنند شبیه پنبه است. ممکن است قورت دادنش سخت باشد. خشکی نیز می‌تواند منجر به عفونت‌های قارچی در دهان شما شود.

از آنجاکه آب دهان کافی ندارید که به محافظت از دندان‌های شما در هنگام پوسیدگی کمک می‌کند، به احتمال زیاد باعث ایجاد حفره‌ها و پوسیدگی بیشتر دندان نسبت به افراد دیگر می‌شوید. هم‌چنین احتمال ابتلای شما به التهاب لثه (به نام گینویویت) زیاد است.

2- خشکی چشم

چشم‌های شما ممکن است سوزش و خارش داشته باشند. هم‌چنین احتمال بروز عفونت در اطراف چشم وجود دارد (این مورد همیشه اتفاق نمی‌افتد).

3- خشکی در سایر نقاط بدن

گاهی اوقات شوگرن بعضی از قسمت‌های دیگر بدن شما را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. شما می‌توانید خشکی در گلو، بینی، لب‌ها یا پوست خود داشته باشید. غده‌های گردن و صورت شما ورم می‌کنند. زنان در مهبل (واژن) احساس خشکی می‌کنند.

4- تورم و درد مفاصل

برخی افراد هم‌چنین ورم، درد و سفتی را در مفاصل خود احساس می‌کنند. حتی اگر شما روماتیسم مفصلی نداشته باشید این اتفاق می‌تواند رخ دهد، که علائم مشابهی با این بیماری دارد.

5- تپش قلب

هم‌چنین ممکن است تپش قلب را احساس کنید، یک حس سوزش که از معده شما سمت سینه‌تان حرکت می‌کند.

بسیار نادر است، اما شما می‌توانید مشکلات دیگری مانند التهاب ریه، کبد و کلیه داشته باشید. برخی افراد می‌گویند که احساس خستگی می‌کنند و در برخی از قسمت‌های بدنشان احساس بی‌حسی و خارش می‌کنند.

تشخیص سندرم شوگرن

تشخیص سندرم شوگرن به مهارت نیاز دارد، چون نشانه‌ها گاهی اوقات خیلی شبیه به برخی از بیماری‌های دیگر هستند. برای دریافت سرنخ‌ها، پزشک از شما یک آزمایش فیزیکی می‌گیرد و ممکن است از شما سؤالاتی مانند سؤالات زیر بپرسد:

آیا چشمان‌تان اغلب خارش یا سوزش دارد؟
آیا شما حفره‌ها و پوسیدگی‌های زیادی در دندان‌های خود دارید؟
آیا دهان شما خشک می‌شود؟ لب‌های‌تان چطور آن‌ها نیز خشک می‌شوند؟
مفاصل خشک و دردناک دارید؟

پزشک ممکن است از شما بخواهد که برخی از آزمایش‌های خون را انجام دهید. او مقداری خون از رگ‌های شما می‌گیرد و به آزمایشگاه می‌فرستد تا بررسی بیشتری انجام شود. آزمایش‌های خون می‌توانند نشان دهند که آیا پروتئین‌های مبارزه با میکروب (آنتی بادی) دارید که افراد زیادی با این خصوصیات دارای بیماری شوگرن هستند. آن‌ها هم‌چنین می‌توانند تورم بدن شما را اندازه‌گیری کنند، که نشانه دیگری است که آیا شما این بیماری را دارید یا خیر.

هم‌چنین اگر شما مقادیر زیادی از پروتئین‌ها به نام ایمونوگلوبین‌ها داشته باشید، در آزمایش‌های خون شما می‌تواند آشکار شود. این‌ها بخشی از سیستم مبارزه با عفونت بدن شما است. سطح بالای این پروتئین‌ها می‌تواند نشانه‌ای از سندرم شوگرن باشد.

چه سوالاتی را از پزشک بپرسم؟

برای چشم‌های خشکم چه کاری می‌توانم انجام دهم؟
کاری است که بتوانم دهانم را مرطوب کنم؟
برای درد مفاصل چه‌کاری می‌توانم انجام دهم؟
به خاطر مشکل سیستم ایمنی من، آیا برای من تجویز یک واکسن آنفلوانزا خوب است؟

درمان سندرم شوگرن

برای درمانِ علائم شما روش‌های بسیاری وجود دارد. گاهی اوقات داروهایی که می‌توانید بدون نسخه خریداری کنید، برای کاهش درد کافی است. به عنوان مثال، قطره‌هایی به نام "اشک مصنوعی" می‌توانند چشم شما را از خشک شدن حفظ کنند.

شما باید از آن‌ها به‌طور منظم در طول روز استفاده کنید. هم‌چنین ژل‌هایی هستند که شب‌ها روی چشم خود قرار می‌دهید. مزیت استفاده از ژل این است که آن‌ها به سطح چشم شما می‌چسبد، بنابراین نیازی نیست که آن‌ها را به عنوان قطره مصرف کنید.

اگر اشک‌های مصنوعی کمک نکنند، پزشک شما ممکن است برای چشمان خشک شما دارو تجویز کند، ازجمله:

Cequa
Lacrisert
Restasis

Lacrisert داروی کوچکی است. شما آن را با یک اپلیکاتور مخصوص، معمولاً یک یا دو بار در روز روی چشم خود می‌گذارید. Cecara و Restasis به صورت قطره‌ای هستند که شما دو بار در روز از آن استفاده می‌کنید.