فاکتور لنفوسیت در آزمایش خون چیست و مقدار استاندارد آن در خون چقدر است؟

فاکتور لنفوسیت در آزمایش خون

لنفوسیت‌ها از انواع گلبول‌های سفید هستند و از اجزای مهم سیستم ایمنی بدن به شمار می‌روند. این سلول‌ها در مغز استخوان ساخته می‌شوند و در خون و مایع لنف یافت می‌شوند. سیستم ایمنی، شبکه پیچیده‌ای از سلول‌هایی مشخص به عنوان سلول‌های ایمنی است که از جمله این سلول‌ها می‌توان به لنفوسیت‌ها اشاره کرد.

این سلول‌ها با یکدیگر همکاری می‌کنند تا بتوانند از بدن در برابر عوامل مهاجم، همچون باکتری‌ها، ویروس‌ها و سلول‌های سرطانی، که همگی تهدید کننده سلامت بدن هستند، دفاع کنند.

انواع لنفوسیت

به طور کلی، لنفوسیت‌ها به دو گروه تقسیم می‌شوند، لنفوسیت‌های B و لنفوسیت‌های T. از آن‌ها اغلب به عنوان سلول‌های B و سلول‌های T یاد می‌شود. هر دو نوع لنفوسیت از سلول‌های بنیادین در مغز استخوان منشا می‌گیرند.

برخی از لنفوسیت‌ها از مغز استخوان به سمت تیموس حرکت می‌کنند و به سلول‌های T تبدیل می‌شوند. سایر لنفوسیت‌ها در مغز استخوان باقی می‌ماند و به سلول‌های B تبدیل می‌شوند. وظیفه سلول‌های B ساخت آنتی بادی است، آنتی بادی‌ها سلول‌های پروتئینی هستند که توسط سیستم ایمنی تولید می‌شوند تا با آنتی ژن‌ها (عوامل مهاجم خارجی) مقابله کنند.

هر سلول B یک نوع آنتی بادی خاص می‌سازد و هر آنتی بادی به یک آنتی ژن خاص متصل می‌شود، درست مانند آنچه درمورد قفل و کلید دیده می‌شوند، هر کلید تنها با یک قفل تناسب دارد. زمانی که آنتی بادی به آنتی ژن متصل می‌شود، آنتی ژن شناسایی و تخریب می‌شود.

آنتی بادی‌ها و آنتی ژن‌ها

وظیفه سلول‌های T کمک به بدن در از بین بردن سلول‌های سرطانی و کنترل پاسخ ایمنی به عوامل مهاجم است. سلول‌های T این کار را با تخریب سلول‌های آلوده شده به ویروس یا سلول‌های سرطانی شده انجام می‌دهند.

نوع سومی نیز از لنفوسیت‌ها وجود دارد که با نام سلول‌های کشنده طبیعی (Natural Killer) یا NK شناخته می‌شوند. این لنفوسیت‌ها نیز در مغز استخوان ساخته می‌شوند. سلول‌های NK قادر هستند به عوامل مهاجم با سرعت بالایی پاسخ دهند و در از بین بردن سلول‌های آلوده به ویروس و سلول‌های سرطانی شده متخصص هستند.

نقش و عملکرد لنفوسیت‌ها

انواع مختلفی از سلول‌های B و T وجود دارند که هریک در سیستم ایمنی وظیفه بخصوصی دارند.

انواع سلول‌های B

1- سلول‌های B خاطره

سلول‌های B خاطره در بدن گردش می‌کنند تا زمانی که یک عامل مهاجم وارد بدن شد سریع بتوانند به آن نزدیک شوند و به آن پاسخ دهند. این سلول‌ها می‌توانند برای چندین دهه در بدن باقی بمانند. سلول‌های B خاطره قادر هستند برخوردهای خود با آنتی ژن‌های قبلی را به خاطر آورند و به این ترتیب به سیستم ایمنی کمک می‌کنند تا با سرعت بیشتری به عوامل مهاجم حمله کند.

این توانایی در یادآوری برخوردهای پیشین با آنتی ژن‌ها باعث شده تا به این سلول‌ها، سلول B خاطره بگویند.

2- سلول‌های B تنظیم کننده

در بدن یک فرد سالم سلول‌های B تنظیم کننده حدود 0.5 درصد از کل سلول‌های B را تشکیل می‌دهند. این سلول‌ها علیرغم تعداد کمی که دارند، نقش حیاتی در بدن ایفا می‌کنند.

انواع سلول‌های T

1- سلول‌های T کشنده

سلول‌های T کشنده یا سیتوتوکسیک سطح سلول‌های بدن را اسکن می‌کنند و به این ترتیب چنانچه سلولی به میکروب آلوده شده باشد یا تبدیل به سلولی سرطانی شده باشد آن را شناسایی می‌کنند. سلول شناسایی شده توسط این گروه از لنوفسیت‌ها از بین خواهد رفت.

2- سلول‌های T کمک کننده

این سلول‌ها به سایر سلول‌های سیستم ایمنی کمک می‌کنند تا پاسخ‌های ایمنی را در برابر عوامل مهاجم آغاز یا کنترل کنند. انواع مختلفی از سلول‌های T کمک کننده وجود دارند و برخی از آن‌ها در مقابل بعضی از عوامل مهاجم موفق‌تر عمل می‌کنند.

برای مثال، سلول Th1 در برابر باکتری‌ها و ویروس‌هایی که با ورود به سلول‌های سالم آن‌ها را آلوده می‌کنند نسبتا موثرتر عمل می‌کند. درحالیکه Th2 در برابر باکتری‌ها و انگل‌های تک سلولی که محیط بیرونی سلول‌های سالم را آلوده می‌کنند عملکرد بهتری دارند.

3- سلول‌های T تنظیم کننده

این سلول‌ها عملکرد سایر سلول‌های سیستم ایمنی را کنترل یا سرکوب می‌کنند. این سلول‌ها هم اثرات مثبت دارند و هم اثرات منفی. آن‌ها در برابر میکروب‌ها مقاومت بیشتری دارند، از بدن در برابر بیماری‌های خودایمنی حفاظت می‌کنند و باعث کاهش اثرات بیماری‌های التهابی می‌شوند.

اما آن‌ها هم‌چنین این توانایی را دارند که عملکرد سیستم ایمنی را در برابر برخی آنتی ژن‌ها و تومورها سرکوب کنند.

4- سلول‌های T خاطره

سلول‌های T خاطره از بدن در برابر آنتی ژن‌هایی که پیش از این شناسایی شده‌اند محافظت می‌کنند. آن‌ها مدت‌ها پس از، از بین رفتن عامل مهاجم در بدن باقی می مانند و به سیستم ایمنی کمک می‌کنند تا در صورت مواجه دوباره با آنتی ژن قبلی به آن حمله کنند.

5- سلول‌های T کشنده طبیعی

سلول‌های T کشنده طبیعی یک گروه ترکیبی از سلول‌های T است که دارای ویژگی‌های هر دو گروه سلول‌های T و سلول‌های طبیعی کشنده هستند. این سلول‌ها به سایر سلول‌های سیستم ایمنی کمک می‌کنند.

حد استاندارد لنفوسیت‌ها

تعداد لنفوسیت‌ها در افراد مختلف و براساس نژاد، جنسیت، جغرافیا و عادات زندگی می‌تواند متفاوت باشد. حد نرمال لنفوسیت‌ها در افراد بالغ بین 1000 تا 4800 و در کودکان بین 3000 تا 9500 در یک میکرولیتر است. بالاتر یا پایین‌تر بودن تعداد لنفوسیت‌ها معمولا نشان دهنده وجود بیماری در افراد است.

بالا بودن سطح لنفوسیت‌ها به چه معنا است؟

اگر تعداد لنفوسیت‌ها بالاتر از حد نرمال باشد این بدان معنا است که سیستم ایمنی بدن در حال پاسخگویی به یک بیماری موقت یا شرایط آسیب زننده به بدن است. اما بالا بودن سطح لنفوسیت می‌تواند نشانه لنفوسیتوزیس نیز باشد که یک شرایط خطرناک در نظر گرفته می‌شود.

لنفوزیتوزیس اغلب مربوط به عفونت‌های مزمن، انواع سرطان خون، و بیماری‌های خودایمنی، مانند بیماری التهاب روده، است.

پایین بودن سطح لنفوسیت‌ها به چه معنا است؟

پایین بودن سطح لنفوسیت‌ها نیز می‌تواند یک شرایط موقتی باشد. این اتفاق اغلب بعد از ایجاد یک دوره سرماخوردگی یا هر بیماری عفونی دیگر، یا انجام فعالیت‌های فیزیکی شدید، داشتن استرس زیاد یا سوءتغذیه رخ می‌دهد.

البته پایین بودن سطح لنفوسیت می‌تواند نشانه لنفوسیتوپنیا یا لنفوپنیا نیز باشد. لنفوسیتوپنیا می‌تواند به صورت وراثتی از والدین به فرزندان انتقال یابد یا در طول زندگی و به دلیل ابتلا به برخی بیماری‌های خاص ایجاد شود. این بیماری‌ها اغلب شامل موارد زیر هستند: