بیمارانی که دچار مشکلات بینایی هستند، اغلب در حالی به پزشک مراجعه میکنند که شیوهای خاص از درمان را برای درمان مشکل خود مدنظر دارند. این در حالی است که بهترین شیوهی درمان مشکل بینایی بیمار پس از مشاورهی اولیه، ارزیابی چشم و آزمایشات پزشکی تعیین میشود و این روش عموماً با شیوهای که فرد در ابتدای مراجعه به پزشک در نظر داشته تفاوت دارد. امروزه تقاضای عمل جراحی چشم در جوانان افزایش یافته است. بسیاری از این بیماران در محدودهی سنی 18 سالگی به بالا هستند که سبک زندگی خاص آنان استفاده از عینک و لنزهای تماسی را برایشان ناخوشایند میکند. در این بین دو روش جراحی لیزیک و لازک از جمله جراحیهای رایج چشم به شمار میآیند. در این مقاله به توضیح جراحیهای رایج چشم و همچنین تفاوت لیزیک و لازک خواهیم پرداخت.
جراحی لیزیک رایجترین نوع جراحی لیزر چشم است. در این عمل جراحی لایهی نازکی (فلپ) از روی سطح خارجی قرنیه برش داده شده و کنار زده میشود. این لایه به راحتی خم میشود تا سطح داخلی استروما یا بستره، یعنی سطح داخلی قرنیه، را به نمایش بگذارد. سپس نور اگزایمر به استرومای قرنیه تابیده میشود و در نهایت فلپ مجدداً به مکان اولیهی خود بازمیگردد. فلپ در زمان کوتاهی پس از جراحی بدون نیاز به بخیه سر جای خود فیکس میشود. در این روش باقی قسمتهای قرنیه دستنخورده باقی میمانند، لیزر به قرنیه تابیده نمیشود و بسیاری از بیماران تنها برای چند ساعت احساس ناراحتی میکنند. ریکاوری بینایی بسیار سریع اتفاق میافتد و اکثریت بیماران صبح بعد از عمل جراحی با گستردهی بینایی 20/20 از خواب برمیخیزند.
در عمل جراحی لازک که گاهی با نام PRK شناخته میشود، سطح پوست یا اپیتلیوم قرنیه با استفاده از الکل رقیق 20 درصد به مدت حدود 20 دقیقه منعقد میشود تا استروما یا بستره قابل مشاهده شود. سپس با استفاده از لیزر، بافتی که برای تغییر سطح قرنیه نیاز به تغییر دارد تراشیده میشود. پس از 4 تا 5 روز اپیتلیوم زیر بانداژ مخصوص محافظتی لنز تماسی شروع به ترمیم شدن میکند. این روش بر خلاف لیزیک شامل برداشتن لایهای از سطح قرنیه (فلپ) نیست و در نتیجه روشی مرجع برای جراحانی است که تجربهی کمتری در عمل جراحی لیزیک دارند.
لازک عموماً برای بیمارانی مناسب است که از عینک استفاده میکنند و علاوه بر آن دچار بیماریهایی در سطح قرنیه، مانند عفونت لنزهای تماسی، هستند که باعث ایجاد زخم و ساییدگی در سطح قرنیه میشوند. عملهای جراحی سطحی میتوانند علاوه بر درمان تمرکز چشم، در درمانهای آسیبشناسی نیز به کار روند.
این روش جراحی آخرین نسل از عمل جراحی لیزر چشم است که خطر آن کمتر از دیگر روشهاست و در آن نیازی به برش فلپ و برداشتن و کنار زدن سطح پوست یا اپیتلیوم قرنیه نیست. این روش درمانی در استروما و توسط یک برش بسیار کوچک انجام میشود. زمانی که مقدار دقیق بافت مورد نظر برداشته شد، عمل جراحی به پایان میرسد. این روش حتی برای بیمارانی که خشکی خفیف چشم دارند نیز کاربرد دارد، مشکلی که باعث میشود تا افراد نتوانند عمل جراحی لیزیک انجام دهند.
این روش علاوه بر این عمل جراحی را برای بیمارانی با چشمهای ضعیفتر میسر میسازد. از سال 2012 بیش از 1.2 میلیون عمل جراحی ReLEx SMILE در دنیا انجام شده است.
این روش موثرترین روش برای درمان مشکلات بینایی در افراد مسن است. همزمان با افزایش سن تغییرات در بینایی افراد را وادار میکند برای مطالعه از عینک استفاده کنند و یا حتی عینکهای دو کانونی را به کار گیرند. این عمل جراحی شباهت بسیاری به سه روش جراحی توضیح داده شده دارد، با این تفاوت که در این جراحی برای افزایش عمق میدان چشم هم امکان مشاهدهی اشیای دور و هم امکان مشاهدهی اشیای نزدیک فراهم میشود.
روش PRESBYOND Laser Blended Vision بهبود قابل توجهی در تکنیکهای رایج برای درمان بینایی هنگام مطالعه است، کمتر تهاجمی است، امنیت بیشتری دارد و اثرات جانبی کمتری دارد. این روش همچنین قابلیت تعدیل و برگشتپذیری دارد.
دورهی نقاهت پس از عمل جراحی لیزیک و لازک با توجه به شرایط کلی بیمار متفاوت است و به سن و نوع عمل جراحی بستگی دارد. اما به طور کلی بیشتر بیماران یک یا دو روز، یا کمی بیشتر، پس از عمل جراحی میتوانند زندگی روزمرهی خود را از سر گیرند. بیماران پس از عمل جراحی قادر به رانندگی نیستند، بنابراین بهتر است بیمار فردی را به همراه خود داشته باشد که او را به منزل بازگرداند. بیماران پس از عمل جراحی علاوه بر این نمیتوانند آرایش کنند، نوشیدنیهای الکلی بنوشند یا لباسهای پشمی که ممکن است تولید پرز کنند بپوشند.