بیماری عفونی برونشیت و التهاب ریه چیست و چطور باید آن را درمان کرد
برونشیت (bronchitis) چیست
برونشیت وضعیتی است که در آن مجاری اصلی ریه (نایژه) دچار عفونت می‌شوند، و در نتیجه‌ی آن لوله‌های تنفسی ملتهب و تحریک می‌شوند. برونشیت معمولا در فصل زمستان رخ می‌دهد.
نشانه‌های ابتلا به برونشیت را بشناسیم
علامت اصلی برونشیت سرفه‌های حاوی خلط با رنگ خاکستری-زرد و موکوس است، باقی نشانه‌های برونشیت مشابه عفونت‌های دیگر مثل سرماخوردگی و سینوزیت است و ممکن است شامل این موارد باشد:
اگر مبتلا به برونشیت باشید، هفته‌ها پس از محو شدن سایر نشانه‌ها، همچنان سرفه خواهید کرد. هم‌چنین در می‌یابید که سرفه‌های مدام باعث درد در ناحیه قفسه سینه و عضلات معده شما می‌شود. برخی از افراد نفس‌های کوتاه و بریده، خستگی و مجاری تنفسی متورم و عفونی را تجربه خواهند کرد.
انواع مختلف برونشیت کدامند؟
برونشیت به دو دسته حاد و مزمن تقسیم می‌شود.
1- برونشیت حاد
برونشیت حاد به معنای متورم شدن لوله‌های تنفسی و نایژه‌های منشعب شده از نای در اثر عفونت است. برونشیت حاد معمولا در اثر عفونت‌های ویروسی ایجاد می‌شود. نشانه‌های سرماخوردگی معمولی که همراه با سرفه است معمولا علامت برونشیت حاد است. معمولا برای درمان نیاز به آنتی بیوتیک نیست و معمولا داروهای تب‌بُر و ضد سرفه تجویز می‌شود.
نشانه‌های برونشیت حاد معمولا چند روز تا نهایت چند هفته طول می‌کشد. برونشیت حتی اگر در حدود 3 ماه نیز طول بکشد، باز هم برونشیت حاد در نظر گرفته می‌شود. قرار گرفتن در معرض محرک‌هایی مانند دود سیگار، دود، ذرات گرد و غبار، گازها و بخارات هم با ملتهب کردن مجاری تنفسی نای و نایژه‌ها می‌توانند علائمی مشابه برونشیت حاد ایجاد کنند.
2- برونشیت مزمن COPD
نشانه‌های برونشیت مزمن شامل موارد زیر می‌باشد:
- خستگی
- افزایش تنگی نفس در هنگام حرکت و ورزش
- سرفه‌های مداوم همراه با خلط و موکوس
- عفونت مکرر قفسه سینه
این نشانه‌ها در زمستان بیشتر می‌شود و سالی دو تا چند بار عود می‌کنند. در این هنگاه مشکلات و نشانه‌ها بدتر و آزاردهنده‌تر می‌شوند.
چه زمانی باید به متخصص مراجعه کرد؟
به محض مشاهده هر یک از نشانه‌های زیر به متخصص مراجعه کنید:
- سرفه شدید یا سرفه‌ای که بیش از سه هفته ادامه پیدا کند
- اگر به مدت بیش از سه روز دمای بدن شما به طور ثابت 38 درجه و بالاتر است
- سرفه با خلط خونی
- تنفس سریع (بیش از سی بار تنفس در هر دقیقه) یا درد در قفسه سینه
- خواب آلودگی و گیجی
- برونشیت در شما مدام تکرار می‌شود
هم‌چنین در صورت داشتن بیماری‌هایی مانند: آسم و نارسایی قلبی و آمفیزم (آسیب‌دیدگی لوله‌های تنفسی کوچک ریه) باید با دقت و سرعت بیشتری توسط متخصص مورد بررسی قرار بگیرید.
درمان برونشیت
در اغلب موارد برونشیت به خودی خود و بدون درمان در عرض چندین هفته محو و رفع می‌شود، این دسته برونشیت حاد نامیده می‌شوند. در این مدت که در انتظار بهبود خود هستید باید مقادیر زیادی مایعات بنوشید و به مقدار کافی استراحت کنید.
در برونشیت مزمن گاهی نشانه‌های برونشیت حداقل به مدت سه ماه باقی می‌مانند و مدت طولانی‌تری فرد را درگیر می‌کنند. برونشیت مزمن درمان ندارد اما می‌توان علائم آن را با کمک داروهایی تسکین داد و بهبود بخشید، هم‌چنین باید در هنگام ابتلا به برونشیت از سیگار کشیدن و محیط‌های دود آلود دوری کرد.
درمان خانگی برونشیت
- استراحت کنید
- مایعات فراوان بنوشید
- برای درمان سردرد و درد قفسه سینه و تب از داروهای تب‌بر و ضد درد مثل ایبوپروفن و پاراستامول استفاده کنید
- از داروهای ضد سرفه استفاده کنید (مصرف این داروها برای کودکان زیر 6 سال مجاز نیست)
- معجون عسل و لیمو میل کنید
1- سیگار نکشید!
اگر سیگار می کشید فورا سیگارتان را خاموش کنید! استعمال دخانیات و سیگار، برونشیت را بدتر می‌کند و ممکن است باعث شود برونشیت حاد به برونشیت مزمن تبدیل شود. ترک سیگار برای درمان برونشیت یک توفیق اجباری برای ترک همیشگی سیگار است!
2- آنتی بوتیک‌ها
به ندرت برای درمان برونشیت از آنتی بیوتیک استفاده می‌شود، معمولا ویروس‌ها عامل ایجاد کننده برونشیت هستند و آنتی بیوتیک‌ها روی ویروس‌ها اثری ندارند. اگر در معرض ابتلا به پنومونی یا ذات الرّیه باشید، ممکن است متخصص برای‌تان آنتی بیوتیک تجویز کند. ممکن است در موارد زیر انتی بیوتیک تجویز شود:
- نوزادان زودرس
- افراد بالای 80 سال
- افراد دارای سابقه بیماری‌های قلب، ریه و کلیه
- افراد با سیستم ایمنی ضعیف
- افراد دارای کیست فیبروز
در صورت تجویز آنتی بیوتیک، احتمالا یک دوره مصرف پنج روزه داروهایی مثل amoxicillin و oxytetracycline و یا doxycycline خواهید داشت.
عوامل ایجاد کننده برونشیت
برونشیت بر اثر عوامل ویروسی و باکتریایی ایجاد می‌شود ولی معمولا ویروسی است. معمولا همان ویروسی که عامل سرماخوردگی معمولی و تب است، برونشیت را هم ایجاد می‌کند. این ویروس‌ها هر روزه در دستگیره در و مکان‌های عمومی کیبوردها و در قطرات آب دهان فرد مبتلا و ... در کمین ما هستند. معمولا این ویروس‌ها از راه دست آلوده از راه چشم و یا بینی وارد بدن فرد می‌شوند و او را درگیر می‌کنند.
منابع:
مطالب مرتبط
زهره دباغ
ترجمه کلمات جدید برای من مثل سرک کشیدن به دنیای جدید دیگری است. هیجان‌انگیز و چالش برانگیز
