تپش قلب از علل تا درمان

قلب از حساس‌ترین اعضای بدن‌مان است و لازم است که هر چیزی در ارتباط با آن را جدی بگیریم و رسیدگی به آن را پشت گوش نیندازیم. یکی از موارد مربوط به قلب که باید جدی گرفته شود تپش قلب است. البته که قلب همه‌ی ما انسان‌ها می‌تپد، اما منظور از تپش قلب تپشی است که آن را به وضوح احساس کنیم، خصوصاً تپش قلبی که به صورت ناگهانی بروز می‌کند.

فارغ از موارد بالا، گاه منظور از تپش قلب در واقع تپش نامنظم قلب است. در کل چه تپش قلب محکم باشد، چه سریع باشد و چه نامنظم باشد در هر صورت باید جدی گرفته شود.

البته خبر خوب این است که در اغلب موارد تپش قلب ناشی از مشکل خطرناکی نیست، اما در برخی موارد می‌تواند نشانه‌ی یک مشکل جدی باشد و بنابراین به هیچ عنوان نباید آن را نادیده گرفت. این نوشتار بر روی تپش قلب تمرکز دارد. در ادامه خواهیم گفت که چه مواردی می‌توانند علت تپش قلب باشند و هم‌چنین برای نرمال کردن تپش قلب چه کارهایی باید انجام داد و البته در چه مرحله‌ای باید به پزشک مراجعه کرد.

علل تپش قلب

موارد متعددی می‌توانند علت تپش قلب باشند. رایج‌ترینِ آن‌ها عبارت‌اند از:

• تمرین سنگین
• مصرف کافئین
• مصرف نیکوتین (مصرف سیگار و یا قلیان)
• استرس
• اضطراب
• ترس
• پانیک
• کمبود آب در بدن
• تغییرات هورمونی (مثلاً تغییرات هورمونی در دوران بارداری)
• اختلالات الکترولیتی
• قند خون پایین
• کم خونی
• پرکاری تیروئید
• سطح پایین اکسیژن در خون
• از دست دادن خون
• شوکه شدن
• هیجان
• برخی داروها (از جمله مسدود کننده‌های بتا، ضد انعقادها و داروهای استنشاقی آسم)
• مصرف مواد مخدر غیر قانونی مانند آمفتامین و کوکائین
• بیماری‌های قلبی
• آریتمی

می‌بینید که اکثر علل تپش قلب بی‌خطر هستند، اما در عین حال برخی از آن‌ها می‌توانند خطرناک باشند مانند آریتمی و سایر بیماری‌های قلبی.

چه موقع به مراجعه‌ی ضروری و فوری به اورژانس نیاز است؟

در صورتی که تپش قلب با یک یا چند مورد از علائم زیر همراه باشد باید بی درنگ به اورژانس مراجعه شود:

• سرگیجه
• ضعف
• سبکی سر
• غش
• از دست دادن هوشیاری
• گیجی
• دشواری در تنفس
• تعریق بیش از اندازه
• احساس درد و یا فشار در سینه
• احساس درد در بازوها، سینه، فک و یا پشت بدن
• بالاتر از 100 بودن ضربان قلب در هر دقیقه

هر یک از این علائم اگر همراه با تپش قلب باشند می‌توانند نشانه‌ای از یک وضعیت بد و خطرناک برای بدن باشند و ضروری است که همان لحظه به اورژانس مراجعه شود.

تشخیص مشکلات مربوط به تپش قلب

پس از مراجعه به پزشک، در وهله‌ی اول پزشک یک معاینه‌ی فیزیکی کامل را جهت تشخیص علت اصلی انجام خواهد داد و در ارتباط با برخی موارد مانند موارد زیر پرسش‌هایی از بیمار خواهد پرسید:

• فعالیت‌های بدنی
• سطح استرس
• مصرف داروها
• استفاده از داروهای OTC
• شرایط کلی سلامتی بدن

در صورتی که وضعیت بیمار فوری باشد، پزشک بیمار را به یک متخصص قلب ارجاع می‌دهد و متخصص نیز در ابتدا آزمایش‌های زیر را به کار می‌گیرد:

• آزمایش خون
• آزمایش ادرار
• آزمون استرس
• بررسی ضربان قلب با استفاده از دستگاهی موسوم به هولتر مانیتور (Holter monitor) یا همان الکتروکاردیوگرام دینامیک
• اشعه ایکس از قفسه
• استفاده از الکتروکاردیوگرام
• آنژیوگرافی برای بررسی چگونگی جریان خون در قلب

درمان تپش قلب

البته که درمان تپش قلب به علت آن بستگی دارد و با توجه به علت است که پزشک یک یا چند درمان را معرفی می‌کند. ذکر این نکته خالی از فایده نیست که در برخی موارد علت اصلی تپش قلب یافت نمی‌شود و بنابراین پزشک قادر به معرفی یک درمان مشخص و دقیق نیست. ولی به عنوان مثال اگر تپش قلب ناشی از شیوه‌ی زندگی فرد باشد، مثلاً ناشی از مصرف زیاد کافئین و یا انجام تمرینات سخت باشد، باید علت را از بین برد تا تپش قلب نیز از بین برود.

چنان‌که در بالا نیز گفته شد گاه مصرف برخی داروها همراه با تپش قلب است که البته اگر پزشک اقدام به تعویض داروها کند و داروهایی دیگر به عنوان داروهای جایگزین مورد مصرف قرار گیرند تپش قلب نیز از بین خواهد رفت.

پیشگیری از تپش قلب

اگر پزشک تشخیص دهد که درمانی برای تپش قلب لازم نیست، باید یک سری کارها انجام شوند تا از بروز دوباره‌ی تپش قلب پیشگیری شود. از جمله‌ی این کارها که موجب پیشگیری از تپش قلب می‌شوند می‌توان موارد زیر را نام برد:

• بهبود رژیم غذایی
• انجام ورزش منظم (ورزش‌های سبک و نه سنگین)
• دوری از عوامل استرس‌زا و اضطراب‌آور
• محدود کردن و یا قطع مصرف کافئین
• قطع مصرف سیگار و یا مواد مخدر
• کنترل فشارخون و کلسترول خون

منابع:

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/heart-palpitations/symptoms-causes/syc-20373196
2. https://www.healthline.com/symptom/palpitations