همه چیز در مورد بیماری آستیگماتیسم ( Astigmatism)

آستیگماتیسم (Astigmatism) چیست؟

چشم مانند یک توپ گرد است. نور از قرنیه وارد چشم شده و بعد از عدسی به شبکیه می‌رسد. اما در چشم‌های آستیگمات چشم شبیه توپ بسکتبال یا پشت قاشق بوده و نور تنها از یک سمت به شبکیه می‌رسد و همین موضوع باعث تار شدن چشم خواهد شد. این بدان معنی است که فوکوس تنها بر روی بخشی از چشم است. هر چه فاصله جسم بیشتر باشد، جسم تارتر می‌شود.

علائم آستیگماتیسم

علائم و نشانه‌های آستیگماتیسم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تاری دید
• استرس یا ناراحتی
• سردرد
• دشواری دید در شب
• فشار چشم
• خستگی چشم
• درد چشم

انواع آستیگمات

دو نوع آستیگمات وجود دارد. هر دو نوع آستیگماتیسم تاری دید ایجاد می‌کنند. تاری دید ممکن است بیشتر در یک جهت، یا به صورت افقی، عمودی یا مورب رخ دهد. آستیگماتیسم ممکن است از زمان تولد وجود داشته باشد یا ممکن است پس از آسیب چشم، بیماری یا جراحی ایجاد شود. آستیگماتیسم با خواندن در نور ضعیف، نشستن بیش از حد پای کامپیوتر یا تلویزیون بدتر شود.

1- آستیگمات قرنیه corneal astigmatism

این آستیگمات زمانی اتفاق می‌افتد که قرنیه شما خسته باشد.

2- آستیگمات لنزیکال (عدسی) lenticular astigmatism

این نوع آستیگمات ناشی از خستگی عدسی چشم شماست.

دلایل بروز آستیگمات چشم

عیوب انکساری refractive error

اگر هر دو قرنیه یا عدسی چشم شما با هم ناسازگار باشند و شکل ناهماهنگی داشته باشند، اشعه‌های نور به درستی خم نمی‌شوند و باعث خطای انکساری می‌شوند. این موضوع باعث ایجاد یک تصویر مبهم و تار می‌شود. آستیگماتیسم یک نوع خطای انکساری است.

اگر قرنیه دارای منحنی‌های متناقض باشد، شما آستیگماتیسم قرنیه دارید و اگر لنز یا عدسی چشم‌تان منحنی‌های متناقض  داشته باشد، آستیگماتیسم لنزیکال دارید.

سایر عیوب انکساری refractive error

آستیگماتیسم ممکن است در ترکیب با سایر عیوب انکساری رخ دهد که شامل موارد زیر است:

نزدیک بینی myopia

این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که قرنیه شما بیش از حد انحنا دارد. به جای اینکه دقیقا بر روی شبکیه خود متمرکز شود، نور در مقابل شبکیه شما متمرکز شده و اشیاء یا دور به نظر می‌رسد یا تار می‌شود.

دوربینی hyperopia

 این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که قرنیه شما بیش از حد انحنا دارد یا  اندازه چشم شما کوتاه‌تر از حد طبیعی است. اثر مخالف نزدیک بینی است. در این حالت تصویر اشیا در پشت چشم منعکس می‌شود.

روش تشخیص آستیگماتیسم

آستیگماتیسم توسط معاینه چشم تشخیص داده می‌شود. چشم پزشک ممکن است از ابزارهای مختلفی برای تشخیص استفاده کند.

1.  دستگاه قرنیه سنج یکی از این دستگاه‌هاست. پزشک با اندازه‌گیری میزان نور منعکس شده میزان آستیگمات را اندازه‌گیری می‌کند.
2.  کراتوسکوپ: این دستگاه مقدار انحنای قرنیه را اندازه‌گیری می‌کند.

بعد از آن عینکی را در چشم شما قرار می‌دهد که شیشه‌های آن قابل تعویض است. پزشک از شما با کمک عینک بینایی شما را اندازه می‌گیرد.

درمان آستیگماتیسم

درمان آستیگماتیسم بهبود وضوح دید و بینایی چشم است. درمان‌ها شامل:

• لنزهای اصلاح شده
• جراحی برای رفع عیوب انکساری چشم

1- لنزهای اصلاحی Corrective lenses

با استفاده از لنزهای اصلاحی، آستیگماتیسم را با هماهنگ کردن منحنی‌های ناهموار قرنیه و لنز درمان می‌کنند. انواع لنزهای اصلاحی شامل موارد زیر است:

• عینک
• لنزهای چشم

نکته: استفاده طولانی مدت از لنزهای چشمی خطر ابتلا به عفونت را افزایش می‌دهد.

2- جراحی‌های آستیگماتیسم

جراحی آستگیمات انواع مختلفی دارد که شامل :

عمل لیزیک LASIK

این روش عمل برش قرنیه یا لیزیک است. LASIC مخفف Laser-assisted in-situ keratomileusis است که مدت‌هاست برای درمان بیماری‌های قرنیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این نوع جراحی با لیزر یک فلپ بر روی قرنیه ایجاد می‌شود. سپس لایه اول را کنار زده و لیزر به لایه زیرین آن تابیده می‌شود تا انحنای آن اصلاح شود.

عمل لازک LASEK

مخفف عمل لازک Laser-assisted subepithelial  keratectomy است که برش قرنیه زیر اپیتلیوم نام دارد. جراح به جای ایجاد یک فلاپ در قرنیه، پوشش محافظتی نازک قرنیه (اپیتلیوم) را با استفاده از یک دستگاه محلول به الکل شل کرده، این لایه به دستگاه می‌چسبد و اجازه می‌دهد جراح به قرنیه برسد و انحنای آن را اصلاح کند.

عمل کراتوتکتومی فوتوتراپی (PRK)

مخفف این روش جراحی Photorefractive keratectomy است. این روش شبیه به LASEK است، تفاوتش این است که جراح لایه اپیتلیوم را به طور کامل برمیدارد تا مجددا به طور طبیعی رشد می‌کند.

عوارض جانبی جراحی

• عوارض جانبی دیداری مانند ایجاد هاله یا دیدن ستاره که در اطراف چراغ ظاهر می‌شوند
• خشکی چشم
• عفونت
• زخم قرنیه
• به ندرت، از دست دادن بینایی

عواملی که ریسک خطر ابتلا به آستیگاتیسم را بیشتر می‌کند

1. وراثت
2. استرس
3. حوادثی که بر روی چشم تاثیر گذاشته
4. نقص مادرزادی قرنیه
5. بیماری Keratoconus

منابع:

1. https://www.webmd.com/eye-health/astigmatism-eyes
2. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/astigmatism/diagnosis-treatment/drc-20353838
3. https://draxe.com/astigmatism