آشنایی با بیماری پوستی التهاب اگزما و انواع آن

اگزما چیست و چگونه درمان می‌شود

اگزما از یک کلمه یونانی به معنای جوش بالاآمده، برگفته است. بر اساس شدت و دوره بیماری ضایعات التهابی اگزمایی را به سه گروه اصلی می‌توان تقسیم نمود:

1- التهاب اگزمایی حاد:

این نوع التهاب با ضایعات قرمز روشن و متورم همراه با دانه‌های آبدار و با خارش شدید مشخص می‌شود. خاراندن باعث ایجاد خارش، ترشح سرم از دانه‌ها، تشکیل دلمه و افزایش احتمال عفونت ثانویه می‌شود. شروع و استقرار بیماری از چند ساعت تا ۲ الی ۳ روز زمان برده و در صورت عارضه دار نشدن چند روز تا چند هفته تداوم یافته و سپس برطرف می‌شود.

انواع بیماری‌های اگزمایی که با این مشخصات ظاهر می‌شود عبارت است از:

• درماتیت تماسی
• اگزمای سکه‌ای
• پمفولیکس
• عفونت‌های قارچی.

2- التهاب اگزمایی تحت حاد:

این حالت با ضایعات پوسته دار قرمز با خراش و نمای فلسی شکل پوست و با خارش خفیف تا متوسط و بدون دانه‌های آبدار مشخص می‌شود. بیماری‌های درماتیت آتوپیک، درماتیت کهنه بچه، اگزمای دور دهان، اگزمای نوک پستان مادران شیرده و ... با این نوع التهاب ظاهر می‌شود.

3- التهاب اگزمایی مزمن:

این حالت با افزایش ضخامت پوست، تشدید خطوط پوستی، خراش و ترک‌های پوستی و خارش متوسط تا شدید مشخص می‌شود. بیماری‌هایی که می‌توانند با این حالت تظاهر کنند عبارت است از:

• پای خشک و ترک‌دار
• اگزمای نوک انگشتان تایپیست‌ها.

علائم شایع اگزما

اگزما به صورت سوزش، قرمزی، خارش، جوش‌های ریز آبدار بروز می‌کند این ضایعات در محل تماس با مواد حساسیت‌زا مشاهده می‌شوند. در موارد مزمن به سایر نقاط پوست نیز توسعه می‌یابند. پوست دچار اگزما، خشک، دارای ترک و همراه با خارش بوده و ممکن است ترشح داشته باشد و هم‌چنین سطح آن مرطوب باشد.

هم‌چنین به این نکته باید توجه داشته که خاراندن پوست با دست و ناخن آلوده باعث عفونی شدن موضع می‌شود. لازم به ذکر است که گاهی سطح پوست مبتلا، دارای شوره یا پوسته نیز است.

علل بیماری پوستی اگزما

• لوازم آرایشی، بهداشتی و دارویی، عطر و آدکلون، رنگ مو، صابون معطر
• مواد شوینده پاک کننده مانند پودرها و مایعات که برای شستشوی ظروف و لباس مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مواد علاوه بر ایجاد حساسیت پوستی، زمینه بروز سرطان‌های پوستی را نیز می‌توانند فراهم می‌کنند.
• مواد سوختی: تماس مستمر پوست بدن با موادی چون نفت و بنزین، زمینه بروز اگزما را فراهم می‌سازد.
• لوازمی مانند سنجاق قفلی، زیپ‌های فلزی، دکمه‌های فلزی، قلاب کمربند و … همگی با فلز حساسیت‌زای نیکل روکش شده‌اند و یکی از مهم‌ترین عوامل بروز اگزما و تشدید آن، به ویژه در خانم‌ها محسوب می‌شوند. گاهی فلزاتی مانند طلا و نقره نیز می‌توانند عامل بروز اگزما باشند.

درمان اگزما پوست

اولین قدم درمان این است که پوست، تحت هیچ شرایطی در تماس با ماده حساسیت‌زا یا محرک قرار نگیرد. آنتی هیستامین‌ها و کورتیکواستروئیدها در درمان التهاب و رفع علائم بسیار مفیدند. هم‌چنین استفاده از لباس‌های نخی، خودداری از خاراندن و مالاندن آن و دوری از گرما و تعرق زیاد نیز در جلوگیری از ازدیاد آن موثر می‌باشد.

چه مواد غذایی باعث تحریک شدن اگزما می‌شوند؟

در حال حاضر درمان قطعی برای اگزما وجود ندارد، اما برخی از حساسیت‌های غذایی می‌تواند باعث تحریک اگزما آن شود. از این رو برای برخی از افراد مفید است که از چیزهایی که به آن حساسیت دارند پرهیز کنند. خیلی از افراد دچار اگزمای پوستی دارای آلرژی‌های غذایی هم هستند.

اما نوع حساسیت غذایی و میزان ارتباط آلرژی غذایی به اگزمای پوستی هر فرد می‌تواند متفاوت باشد. حساسیت‌های غذایی رایجی که با اگزمای پوستی مرتبط هستند معمولا شامل موارد زیر است:

• شیر گاو
• تخم مرغ
• محصولات سویا
• گلوتن
• مغزها (خشکبار)
• ماهی
• صدف‌

خوردن این غذاها لزوما باعث اگزما نمی‌شود، اما این غذاها یا غذاهای دیگر می‌توانند اگزمای پوستی را تحریک کنند و باعث بیشتر یا بدتر شدن شرایط آن شوند.

درمان اگزما با استفاده از رژیم غذایی

خوردن غذاهایی که تاثیر ضدالتهابی در بدن دارند، می‌تواند باعث کاهش علائم اگزما شود، مانند:

1. ماهی‌های روغنی
2. غذاهای دارای کوئرستین (سیب، بلوبری، گیلاس، بروکلی، اسفناج و کلم کالی)
3. غذاهای دارای پروبیوتیک (نان‌های پخته شده با خمیرترش، خیارشور طبیعی، پنیرهای نرم مثل پنیر گودا، کلم ترش، کفیر، تمپه)

منابع:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11134919
2. https://www.bmj.com/content/345/bmj.e4770
3. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/cod.12073