اکسیتوسین هورمونی است که در هیپوتالاموس تولید شده و توسط غده هیپوفیز به تمام بدن ترشح میشود. این هورمون به عنوان یک انتقال دهنده عصبی عمل میکند و در تولید مثل نقش بسیار مهمی دارد. عملکرد کلی هورمون اکسیتوسین شامل موارد زیر است:
اکسیتوسین یک هورمون طبیعی است و در مغز تولید میشود. هورمون اکسیتوسین را میتوان به طور مصنوعی به بدن تزریق کرد اما داشتن یک رژیم غذایی سالم و سبک میتواند در افزایش تولید آن نقش مهمی ایفا کند.
دوپامین یک پیام رسان مهم در مغز است که باعث تنظیم حرکت بدن میشود. این هورمون باعث انگیزه و شور و اشتیاق فرد شده و در واقع با ترشح آن فرد انرژی زیادی را به دست میآورد. این هورمون در نورونها و غدد فوق کلیوی سنتز میشود.
سروتونین نیز نوعی انتقال دهنده عصبی است که در اعصاب مرکزی سنتز شده و باعث تنظیم حالات روحی و تنظیم خواب میشود. این انتقال دهنده عصبی همچنین در میزان یادگیری فرد و قدرت حافظه او نقش بسیار مهمی دارد.
اما ارتباط اکسیتوسین با دوپامین و سروتونین به این شکل است که مغز شما دوپامین را آزاد میکند، سطح سروتونین شما افزایش مییابد و اکسیتوسین تولید میشود. این موضوع باعث میشود هیجانات مثبت را تجربه کنید.
در زنان این هورمون باعث آزاد شدن تخمک شده و در افزایش شیر مادر نیز کمک بزرگی میکند. اکسیتوسین در زنان مسئول منقبض کردن رحم در طول زایمان است. این هورمون عضلات رحم را تحریک کرده و باعث منقبض شدن عضلات دهانه رحم میشود.
این هورمون همچنین تولید پروستاگلاندینها Prostaglandin را افزایش میدهد. پروستاگلاندینها واسطههای شیمیایی در بدن هستند که موجب کاهش التهاب در بدن میشوند. این هورمون همچنین در انقباضات رحمی تاثیر گذار بوده و در حرکات روده و افزایش جریان خون نقش مهمی دارند. اکسیتوسین باعث پیوند بین مادر و نوزاد میشود. حتی لمس کودک و مهربانی مادر و حوصلهای که مادر برای کودک به خرج میدهد به دلیل وجود هورمون اکسیتوسین است.
این هورمون در مردان نیز تاثیرات بسیار زیادی دارد. یکی از آنها افزایش میزان اسپرم در بدن است. این هورمون همچنین در تولید هورمون تستوسترون در بیضه تاثیر مستقیمی دارد.
به دلیل احساساتی بودن زنان و مادر بودن آنها میزان تولید این هورمون در زنان بیشتر از مردان است.
هورمون اکسیتوسین به درمان بیماری اوتیسم کمک زیادی میکند و معمولاٌ در افسردگیها و اضطرابهای بعد از زایمان نیز بسیار مفید است. این هورمون برای درمان افرادی که سوء مصرف الکل دارند و معتادان به مواد مخدر بسیار مفید است.
بله، افزایش بیش از حد هورمون اکسیتوسین در گاهی اوقات باعث ایجاد هایپرپلازی خوشخیم پروستات یا افزایش غده پروستات میشود. این وضعیت باعث ایجاد مشکلاتی در مجاری ادراری خواهد شد.
بله، کاهش میزان اکسیتوسین در بدن ارتباط مستقیمی با افسردگی و بیماریهای روانی دارد. نبود این هورمون باعث کاهش میل جنسی و کاهش تولید شیر در مادران خواهد شد.
اکسیتوسین ممکن است به صورت تزریق یا اسپری بینی در بدن استفاده شود. این داروها با نام تجاری Pitocin و Syntocinon در داروخانهها توزیع میشوند. همچنین اسپری بینی به راحتی میتواند از جریان خون به مغز وارد شود.
قبل از مصرف این دارو اگر شما تا به حال واکنش آلرژیک به اکسیتوسین داشتهاید، نباید آن را دریافت کنید. اگر از بیماریهای زیر رنج میبرید حتما آن را با پزشک در میان بگذارید:
عوارضی که ممکن است به دلیل افزایش تولید هورمون اکسیتوسین در بدن ایجاد میشود عبارت است از: