همه چیز درباره آسیب‌های نخاعی از علل و علائم تا درمان

آسیب نخاعی به آسیب هر بخشی از نخاع یا اعصاب در انتهای کانال نخاعی (cauda equina) گفته می‌شود که اغلب باعث تغییرات دائمی در قدرت، احساس و عملکرد دیگر اعضای بدن خواهد شد. توانایی شما برای کنترل اندام پس از آسیب نخاعی بستگی به دو عامل دارد: محل آسیب در ناحیه نخاعی و شدت آسیب به نخاع.

علت آسیب‌های نخاعی

آسیب نخاعی ممکن است ناشی از آسیب به مهره‌ها، رباط‌ها یا دیسک‌های ستون فقرات یا به خود نخاع باشد. این آسیب می‌تواند شامل یک ضربه ناگهانی و آسیب به ستون فقرات شما باشد که شکستگی، انقباض، خرد شدن یا فشردن یک یا چند مهره را ایجاد می‌کند. هم‌چنین ممکن است از زخم گلوله یا چاقو که نفوذ کرده و نخاع شما را قطع می‌کند. آسیب‌های اضافی معمولا در طول روزها یا هفته‌ها به علت خون‌ریزی، تورم، التهاب و تجمع مایع در داخل و اطراف نخاع ایجاد می‌شود.

یک آسیب نخاعی غیرطبیعی ممکن است به علت آرتریت، سرطان، التهاب، عفونت و یا انحطاط دیسک ستون فقرات ایجاد شود.

انواع آسیب‌های نخاعی

1. آسیب‌های تروماتیک یا ضربه‌ای
2. آسیب‌های غیر تروماتیک یا غیر ضربه‌ای

1- آسیب‌های تروماتیک Traumatic یا ضربه‌ای

این آسیب‌ها به طناب نخاعی صدمه می‌زنند. این آسیب‌ها می‌توانند به دلیل پرت شدن از جایی و یا تصادفات و یا فعالیت‌های ورزشی باشد.

2- آسیب‌های غیر تروماتیک none Traumatic یا غیر ضربه‌ای

این آسیب‌ها به طناب نخاعی آسیب می‌زند. استئوپروز که باعث شکستگی فشار مهره‌ها می‌شود. تومورها و بسیاری از بیماری‌های عروقی از این دست هستند. که معمولا به دلیل خون‌ریزی ایجاد می‌شوند.

علائم آسیب‌های نخاعی

• از دست دادن قدرت حرکتی بدن
• از دست دادن یا تغییر احساسات، از جمله احساس گرما، سرما و لمس
• از دست دادن کنترل روده یا مثانه
• اسپاسم عضلات
• تغییرات در عملکرد جنسی، حساسیت جنسی و باروری
• درد و یا احساس خستگی شدید ناشی از آسیب به الیاف عصبی در نخاع
• تنفس دشوار و سرفه‌های شدید

علائم و نشانه‌های اضطراری آسیب نخاعی

علائم آسیب نخاعی در مواقع اضطراری پس از حادثه تصادفات، ضربه‌های شدید یا پرت شدن از ارتفاع و ... ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد شدید یا فشار در گردن، سر و یا پشت
• ضعف، ناهماهنگی یا فلج در هر بخشی از بدن شما
• سوزن سوزن شدن یا از دست دادن احساسات در دست یا پا
• از دست دادن کنترل مثانه یا روده
• مشکل در برقراری تعادل بدن
• تندی ضربان قلب و تنگی نفس
• لخته شدن خون
• دردهای مزمن و افسردگی

روش‌های تشخیص آسیب‌های نخاعی

پزشک با توجه به بررسی و معاینه دقیق، تست عملکرد و حرکات حسی و با سوالاتی در مورد حادثه، می‌تواند آسیب نخاعی را تشخیص دهد. اما اگر فرد مجروح بسیار درد بکشد و به طور کامل بیدار نشود، یا علائم واضح ضعف و آسیب عصبی داشته باشد با استفاده از این آزمایشات به راحتی می‌توان آن را تشخیص داد. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشند:

اشعه ایکس

اشعه ایکس می‌تواند مشکلات ستون فقرات، تومورها، شکستگی‌ها یا تغییرات دژنراتیو در ستون فقرات را مشخص کند.

توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن

توموگرافی یکی از روش‌های متداول در تصویربرداری پزشکی است که می‌تواند استخوان، دیسک و دیگر مشکلات را تشخیص دهد.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی MRI

از یک میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای تولید تصاویر کامپیوتری استفاده می‌کند. این آزمایش برای تشخیص نخاع و شناسایی دیسک‌های فتق، لخته‌های خون یا توده‌های دیگر که ممکن است فشرده‌سازی نخاع باشد بسیار دقیق است.

روش‌های درمانی برای آسیب‌های نخاعی

1. پروتز
2. درمان‌های دارویی برای بازسازی سلول‌های عصبی
3. جراحی

1- پروتز

ایمپلنت‌ها و پروتز ستون فقرات به روش‌های مختلف انجام می‌شود. ایمپلنت‌ها به روش‌های جراحی انجام می‌شود. در این روش جراحان میله‌ها و پیچ‌هایی از جنس تیتانیوم را در بین مهره‌ها و دیسک‌ها کار می‌گذارند. این پروتزها، مهره‌ها را نگه می‌دارد و مانع آسیب به نخاع می‌شود.

2- درمان‌های دارویی

متیل پردنیزولون داخل وریدی (A-Methapred، Solu-Medrol) به عنوان یک روش درمان برای آسیب نخاعی حاد مورد استفاده قرار گرفته است. اما تحقیقات اخیر نشان داده است که استفاده از این داروها  عوارض جانبی زیادی مانند لخته شدن خون و پنومونی، ایجاد می‌کند. به همین دلیل، متيل پردنیزولون بعد از آسیب نخاعی برای استفاده روزمره توصیه نمی‌شود.

3- عمل جراحی

اغلب جراحی برای برداشتن قطعات استخوان، اشیای خارجی، فتق دیسک و یا مهره‌های شکسته که باعث آسیب به نخاع می‌شود ضروری است. جراحی برای ایجاد ثبات در ستون فقرات و برای جلوگیری از درد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

درمان‌های تجربی برای آسیب‌های نخاعی

دانشمندان در حال تلاش برای کشف راه‌هایی برای جلوگیری از مرگ سلول، کنترل التهاب و بازسازی عصب هستند. به عنوان مثال، پزشکان ممکن است به طور قابل توجهی دمای بدن را کاهش دهند. شرایطی که به نام Hypotermia شناخته می‌شود. این روش برای 24 الی 48 ساعت برای جلوگیری از التهاب بدن مفید است.

اسکلت بیرونی 

آخرین فناوری درمان ضایعه‌های نخاعی اسکلت بیرونی است. این فناوری توسط کشور ژاپن در دسترس همگان است. اسکلت بیرونی دستگاهی است که با سیستم عصبی بیمار در ارتباط است و مستقیما توسط آن کنترل می‌شود. این سیگنال‌ها از عصب ضعیف بیمار به دستگاه منتقل شده و باعث حرکت بیمار می‌شود. دستگاه HAL این سیگنال‌های ضعیف را کنترل می‌کند. این دستگاه علاوه بر درمان آسیب‌های نخاعی، در درمان ام‌اس، بیماری‌های عصبی، دیستروفی عضلانی و سکته مغزی نیز بسیار مفید است.

منابع:

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/spinal-cord-injury/doctors-departments/ddc-20377896
2. https://www.medicinenet.com/spinal_cord_injury_treatments_and_rehabilitation/article.htm#how_is_a_spinal_cord_injury_treated