ویتامین C که به عنوان اسکوربیک اسید هم شناخته میشود، یک ویتامین محلول در آب است که در برخی مواد غذایی و سایر منابع و همچنین مکملهایی غذایی موجود است. انسان بر خلاف بیشتر حیوانات قادر به ساخت این نوع ویتامین نیست، بنابراین حتما باید از غذا و منابع دیگر دریافت شود.
سن | زنان | مردان | زنان باردار | دوران شیردهی |
---|---|---|---|---|
0-6 ماه | 40 میلیگرم | 40 میلیگرم | ||
7-12ماه | 50 میلیگرم | 50 میلیگرم | ||
1-3سال | 15 میلیگرم | 15 میلیگرم | ||
4-8سال | 25 میلیگرم | 25 میلیگرم | ||
9-13سال | 45 میلیگرم | 45 میلیگرم | ||
14-18سال | 65 میلیگرم | 75 میلیگرم | 80 میلیگرم | 115 میلیگرم |
بالای 19 سال | 75 میلیگرم | 90 میلیگرم | 85 میلیگرم | 120 میلیگرم |
میوهها و سبزیجات از بهترین منابع ویتامین C هستند، مرکبات، گوجه فرنگی و آب گوجه فرنگی و سیب زمینی، منابع اصلی تامین این ویتامین هستند. منابع خوب دیگر فلفل سبز و قرمز، کیوی، توت فرنگیها، کلم بروکلی و طالبی میباشد. به طور طبیعی در دانهها و حبوبات ویتامین C وجود ندارد. مقدار ویتامین C ممکن است با نگهداری طولانی مدت و پختن آن کاهش پیدا کند، زیرا ویتامین C محلول در آب است و با گرما تخریب میشود.
استفاده از بخار پز و مایکرویو مقدار کمتری از ویتامین C را تخریب میکند. خوشبختانه، بهترین منابع ویتامین C، یعنی میوهها و سبزیجات روزانه مصرف میشوند. مصرف روزانهی پنج واحد از انواع مختلف میوه و سبزیجات میتواند بیش از 200 میلیگرم ویتامین C وارد بدن کند.
مواد غذایی | وزن به میلیگرم | میزان ویتامین C |
---|---|---|
نصف فنجان فلفل قرمز خام | 95 | 158% |
سه چهارم فنجان آب پرتغال | 93 | 155% |
پرتغال یک عدد متوسط | 70 | 117% |
نصف فنجان بروکلی | 39 | 65% |
یک عدد سیب زمینی پخته | 17 | 28% |
نصف اسفناج پخته | 9 | 15% |
گوجه یک عدد متوسط | 17 | 28% |
کمبود این ویتامین ممکن است باعث بیماری پوستی اسکوربورد شود، این بیماری در قرنهای گذشته رایج بود اما امروزه به علت در دسترس بودن میوه و سبزی تازه، نادر است. این بیماری ممکن است بعد حدود یک ماه که دریافتی ویتامین C کمتر از 10 میلیگرم در روز باشد، ظهور پیدا کند. از نشانههای اولیه ی این بیماری خستگی، ضعف، و تورم لثههاست. در اثر کمبود ویتامین C، کلاژنسازی مختل شده، بافت همبند ضعیف میشود که این باعث ایجاد لکهها و نقاط قرمز رنگ روی پوست، تغییر رنگ پوست، لکههای خونی زیر پوست، درد مفاصل و بهبود ضعیف زخم و ضخیم شدن لایهی بیرونی پوست میشود.
به علاوه میتواند باعث افسردگی، خونریزی داخلی و لق شدن و از دست دادن دندان شود. همچنین به علت کاهش جذب آهن و خونریزی، کم خونی ناشی از فقر آهن هم محتمل است، در کودکان بیماریهای استخوانی ممکن است ایجاد شود. اگر درمان نشود میتواند مرگبار شود!
امروزه مدرک خاصی در دست نداریم که نشان دهد مصرف ویتامین C میتواند در جلوگیری از سرطان خیلی موثر باشد. اما شواهد اپیدمیولوژیک عنوان میکند که مصرف بیشتر میوهها و سبزیجات با کاهش احتمال انواع سرطانها مرتبط است، شاید این به بالا بودن سطح ویتامین C در این مواد ارتباط دارد، ویتامین C میتواند شکلگیری برخی مواد سرطانزا مثل نیتروزامین را محدود کند، سیستم ایمنی را بهبود بخشد و از اکسید شدن سلولی، که منجر به سرطان میشود جلوگیری کند.
اغلب مطالعات انجام شده، ارتباط معکوسی بین میزان ویتامین C دریافتی و احتمال ابتلا به سرطان ریه، روده و مقعد، معده، دهان، حنجره و گلو و مری نشان میدهد. در مطالعات نشان داده شده است که مصرف ویتامین C همره با دارو درمانی شانس درمان بیماران سرطانی و کیفیت زندگی آن را بالاتر برده است، اما این ویتامین و هر نوع مکمل غذایی دیگر باید با توجه به شرایط بیمار و نظر پزشک مصرف شود.
بهتر است ویتامین C با نظر پزشک مصرف شود و برای تامین این ویتامین از منابع دیگر استفاده شود. در صورت پایین بودن سطح ویتامین C در بدن گزینه اول تامین این ویتامین با یک رژیم غذایی مناسب است، و درصورت تامین نشدن با مواد غذایی و استفاده از مکملهای ویتامین C. این مکملهای میتواند دارای عوارض جانبی مثل درد شکم، معده و اسهال باشد.