بیماری پوستی اریتم مولتی فرم چیست
با اریتم مولتی فرم (Erythema multiforme) آشنا شوید
اریتم مولتی فرم عبارت است از یک بیماری التهابی حاد پوست و غشاهای مخاطی (بافت‌های نازک و مرطوبی که حفرات بدن را می‌پوشانند). در اکثر موارد، این بیماری خوش‌خیم است و خودبه‌خود محدود می‌شود، اما امکان دارد شدید نیز باشد. نوع شدید بیماری با نام نشانگان استیونس ـ جانسون یا اریتم مولتی‌فرم شدید نیز شناخته می‌شود.
این حالت به صورت جلدی چند شکلی شامل لک های قرمز یا صورتی رنگ، برجستگی‌ها و ضایعات مشخص با توزیع قرینه به ویژه در نواحی انتهایی اندام‌ها تظاهر می‌کند. اریتم مولتی فرم معمولاً در بالغین ۲۰ تا ۴۰ ساله روی می‌دهد. اگرچه بروز آن درتمامی سنین نیز مشاهده شده است.
بیماران ممکن است احساس خارش یا سوزش را در محل ضایعات تجربه کنند. ضایعات منفرد به صورت ملکول های قرمز یا صورتی متعدد، با حاشیه مشخص به طور حاد شروع می‌شود و سپس تبدیل به ضایعات پاپولر می‌گردد.
این پاپول‌ها ممکن است به تدریج بزرگ شود و تبدیل به پلاک‌هایی با قطر چندین سانتی‌متر گردد. قسمت مرکزی پاپول‌ها یا پلاک‌ها به آرامی به رنگ قرمز تیره، قهوه‌ای یا پورپوریک در می‌آید و کراست یا تاول در مرکز ضایعات پدید می‌آید.
در فرم خفیف ضایعات پوستی در عرض ۲-۱ هفته به حداکثر خود می‌رسد و معمولاً در عرض ۳-۲ هفته از بین می‌رود اما ممکن است تا ۶-۵ هفته هم باقی بماند. در فرم شدید ضایعات زیادی در همه جای پوست و مخاط دهان ایجاد می‌شود که گاه نیاز به بستری دارد.
علائم شایع بیماری پوستی اریتم مولتی فرم چیست؟
در شکل خفیف و کلاسیک اریتم مولتی فرم با ضایعات پوستی به شکل هدف target lesion مشخص می‌شود (ضایعات حلقوی قرمز با مرکز رنگ پریده شبیه هدف تیراندازی). البته گاهی نیز ضایعات پوستی به اشکال مختلف دیگری مانند برجستگی‌های قرمزرنگ یا دانه‌های آبدارکوچک و بزرگ پوستی بروز می‌کند.
نام این بیماری نیز به همین علت که اشکال مختلفی دارد اریتم مولتی‌فرم می‌باشد که به معنی قرمزی چندشکلی است. محل این ضایعات بیشتر در انتهای اندام‌ها (ساعد و پشت دست، ساق پا و روی پا) می‌باشد. ضایعات صورتی تا قرمز بوده اغلب با خارش متوسط همراه هستند. تشخیص قطعی با بیوپسی می‌باشد.
علل بیماری اریتم مولتی فرم
از جمله عوامل عفونی باعث این بیماری می‌توان به ویروس‌ها، تبخال و ارف orf، باکتری‌هایی مانند مایکوپلاسما و قارچ‌ها اشاره کرد. در میان داروها شایع‌ترین عامل این بیماری سولفونامیدها (کوتریموکسازول) می‌باشد. داروهای دیگر نظیر فنی توئین، باربیتورات‌ها، پنی‌سیلین‌ها و داروهای پیشگیری‌کننده از بارداری نیز می‌توانند باعث این بیماری گردند.
روش‌های درمان اریتم مولتی فرم
آنتی هیستامین‌های خوراکی و استروئید موضعی می‌تواند باعث بهبود علائم گردد. هم‌چنین در افراد مبتلا به عفونت‌های همزمان یا اخیر، استفاده از HSV درمان زودرس با یک داروی ضد ویروس ممکن است تعداد و مدت ضایعات جلدی را کم کند.
داروهای مرتبط با اریتم مولتی فرم
برای کاهش التهاب و تحریک پوست ممکن است از کورتیکواستروییدها استفاده شود. برای درمان عفونت‌های ویروسی مثل ویروس تب خال، ممکن است آسیکلوویر تجویز شود. در صورت وجود عفونت ثانویه روی ضایعات، آنتی بیوتیک تجویز می‌شود.
اگر در دهان زخم وجود داشته باشد، امکان دارد داروهای موضعی یا دهان‌شویه تجویز شود. در صورت درگیری چشم، امکان دارد محلول شستشوی چشم یا سایر داروهای موضعی تجویز شوند. برای تخفیف علائم امکان دارد داروهای ضد درد، آرام‌بخش‌ها، یا آنتی هیستامین‌ها تجویز شوند.
آیا برای بیماری پوستی اریتم مولتی فرم، رژیم غذایی خاصی نیاز است؟
معمولا رژیم خاصی موردنیاز نیست. در صورت وجود زخم در دهان، خوردن مایعات یا غذاهای نرم شاید بهتر تحمل شود. گاهی دریافت مایعات بیشتر، ممکن است کمک‌کننده باشد. در بیماران بستری‌شده امکان دارد نیاز به سرم وجود داشته باشد.
در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
- اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌‌تان علائم اریتم مولتی‌فرم را دارید.
- اگر علائم به هنگام درمان، بدتر شدند. عوارض بیماری امکان دارد بالقوه شدید باشند.
- اگر دچار علائم جدید و غیرقابل توجیه شده‌اید. داروهای مورد استفاده در درمان ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشند.
منابع:
مطالب مرتبط
محبوبه زعفرانی
اینجانب سید محبوبه زعفرانی دارای مدرک کارشناسی مهندسی نرم‌افزار می‌باشم که به مباحث مهندسی پزشکی علاقه دارم و از اینکه علم نرم‌افزاری خود را در راستای پیشرفت تریتا و خدمت به علوم پزشکی قرار داده‌ام، خوشحال هستم.
