فاکتور Mono یا مونوسیت در آزمایش خون به چه معنا است؟

مونوسیت (Monocytes) چیست؟

مونوسیت‌ها از انواع گلبول‌های سفید هستند. همانند سایر گلبول‌های سفید، مونوسیت‌ها نیز در از بین بردن عوامل مهاجم در بدن نقش دارند، اما این نوع از گلبول‌ها در روند التیام یافتن و بهبود زخم‌ها نیز تاثیرگذار هستند.

مونوسیت‌ها در مغز استخوان شکل می‌گیرند و سپس در جریان خون آزاد می‌شوند، مونوسیت‌های وارد شده به جریان خون چندین روز در بدن باقی می‌مانند. در بدن افراد سالم این نوع گلبول‌ها 5 تا 10 درصد از کل گلبول‌های سفید در چرخش خون را تشکیل می‌دهند.

در ارتش گلبول‌های سفید خون، مونوسیت‌ها شاید نیروهای ذخیره تلقی شوند. در زمان نیاز، برخی از آن‌ها فراخوانده می‌شوند تا دو نوع گلبول سفید را تشکیل دهند:

1. ماکروفاژهای بافت
2. سلول‌های دندریک

اما مونوسیت‌ها در روند مقابله با عوامل بیماری‌زا نقش‌های دیگری نیز دارند، نقش‌هایی که ارتباطی با ماکروفاژهای بافت و سلول‌های دندریک ندارد.

مونوسیت‌های سالم در بدن چه عملکردی دارند؟

تا سال‌های اخیر، نقش اصلی مونوسیت‌ها در بدن، دریافت سیگنال‌های محیطی و در صورت لزوم، پر کردن بافت‌ها از ماکروفاژ و سلول‌های دندریک بود. اما امروزه مشخص شده که مونوسیت‌های مختلف دارای نشانه یا برچسب‌های پروتئینی مخصوص به خود هستند و هر یک از این گروه‌های مونوسیتی عملکردی ویژه و متفاوت دارند. مونوسیت‌های انسانی به طور کلی به سه گروه تقسیم شده‌اند:

1. مونوسیت‌های کلاسیک یا اصلی که 80 درصد از کل مونوسیت‌ها را تشکیل می‌دهند. 20 درصد باقی مانده براساس برچسب پروتئینی خود تقسیم بندی می‌شوند (گروه‌های 2 و 3)
2. مونوسیت‌های غیر اصلی
3. مونوسیت‌های میانی

علیرغم اطلاعات زیادی که هم‌اکنون از مونوسیت‌ها در دسترس است، هچنان محققان در حال انجام بررسی‌های بیشتر برای یافتن اطلاعات دقیق‌تر راجع به این سلول‌ها هستند.

واژه‌های "التهابی" و "ضد التهابی" که معمولا برای توصیف مونوسیت‌ها به کار می‌روند، براساس برچسب، نشانه یا گیرنده‌های پروتئینی این سلول‌ها است. این گیرنده‌های پروتئینی بر روی پوشش خارجی مونوسیت‌ها قرار گرفته‌اند.

تحقیقات نشان می‌دهد مونوسیت‌ها به روش‌های مختلف، همچون بلعیدن، هضم کردن و فاگوسیت ذرات مهاجم به سیستم ایمنی در مقابله با این عوامل کمک می‌کند، بدون اینکه علائم التهابی ایجاد شود.

مونوسیت‌های مستقر در طحال

تعداد زیادی از مونوسیت‌ها که به صورت ماکروفاژ از مغز استخوان رها شده‌اند به بافت‌های مختلف بدن مهاجرت می‌کنند تا بافت را از سلول‌های مرده پاک‌سازی کنند. طحال یکی از بافت‌هایی است که میزبان گروه اصلی فاگوسیت‌های تک سلولی است، این فاگوسیت‌ها شامل ماکروفاژها، سلول‌های دندریک و مونوسیت‌ها است. به این ترتیب، در سیستم ایمنی ذاتی طحال یکی از جایگاه‌های فعال تلقی می‌شوند.

ایمنی ذاتی

ایمنی ذاتی به نوعی از خط دفاعی بدن گفته می‌شود که از همان بدو تولد در بدن وجود داشته، نوع دیگر خط دفاعی در طول سال‌های زندگی و به روش‌های مختلف، مثل واکسیناسیون یا مواجه با برخی بیماری‌ها، در بدن ایجاد می‌شود.

سیستم ایمنی در مقابله با عوامل مهاجم از مکانیسم‌های مختلف استفاده می‌کند، از جمله فاگوسیتوزیس و التهاب. ماکروفاژها می‌توانند در روند فاگوسیتوزیس نقش داشته باشند، روندی که از طریق آن عوامل مهاجم بلعیده و تخریب می‌شوند.

ماکروفاژهای درون طحال نیز با پاک‌سازی بافت‌ها از سلول‌های مرده به سیستم ایمنی کمک می‌کنند، هم‌چنین آن‌ها به لنفوسیت‌های T در شناسایی مهاجمان نیز کمک می‌کنند. زمانی که این اتفاق می‌افتد، گفته می‌شود آنتی ژن در بدن ایجاد شده. تولید آنتی ژن در بدن به منظور پایان کار خط دفاعی اول بدن (ایمنی ذاتی) و شروع به کار خط دوم ایمنی است.

مونوسیت‌ها به روش‌های مختلف به مقابله با عوامل عفونی می‌پردازند

همانطور که گفته شد برخی مونوسیت‌ها در بافت‌ها تبدیل به ماکروفاژ می‌شوند و به این ترتیب عوامل مهاجم، مثل باکتری و ویروس‌ها را از بین می‌برد. در مقایسه با ایمنی اختصاصی شده، ماکروفاژها با سرعت بیشتری قادر به شناسایی عوامل مهاجم و حمله به آن‌ها هستند. آن‌ها ممکن است به راحتی در مکان مورد علاقه خود نشسته باشند و با شناسایی یک عامل مهاجم به سرعت به محل التهاب بروند.

مونوسیت‌هایی که به سلول‌های دندریک تبدیل شده‌اند در بافت‌ها به همکاری با لنفوسیت‌های T می‌پردازند. ماکروفاژها می‌توانند به سلول‌های T آنتی ژن نیز بدهند. اما این سلول‌های دندریک هستند که به طور ذاتی به این منظور تکامل یافته‌اند.

این سلول‌ها بقایای باکتری‌ها و ویروس‌های از بین رفته را در سرتاسر بدن جمع آوری می‌کنند و به سلول‌های T انتقال می‌دهند. به این ترتیب یک پاسخ ایمنی مناسب در برابر مهاجمان ایجاد می‌شود. سلول‌های دندریک نیز همچون ماکروفاژها قادر به ارائه آنتی ژن به سلول‌های T هستند، آن‌ها به سلول‌های T می‌گویند: نگاهشون کن رفیق، به نظرت باید کاری بکنیم؟

مونوسیت‌ها در زمان بیماری

زمانی که شما یک آزمایش CBC (شمارش کامل اجزای خون) می‌دهید، مونوسیت‌های شما نیز شمارش می‌شوند و تعداد آن‌ها در برگه آزمایش گزارش خواهد شد، هم‌چنین درصد مونوسیت‌هایی که کل گلبول‌های سفید شما را تشکیل می‌دهند نیز گزارش می‌شود.

افزایش در تعداد مونوسیت‌ها ممکن است نتیجه وجود یک عفونت باکتریایی، قارچی یا ویروسی در بدن باشد. هم‌چنین این افزایش می‌تواند پاسخی به استرس زیاد باشد. در برخی موارد، افزایش شمار مونوسیت‌ها به دلیل افزایش تولید اجزای خونی است، افزایش تولید اجزای خونی، خود می‌تواند به دلیل بارداری یا برخی انواع سرطان خون به وجود آید.

پایین بودن سطح مونوسیت‌ها موردی است که می‌تواند در پی شیمی درمانی ایجاد شود، معمولا به این دلیل که تعداد کل گلبول‌های سفید شما کاهش یافته است. در انسان، افزایش تعداد مونوسیت‌ها می‌تواند نشان دهنده وجود عفونت، شوک، آسیب بافتی، پوکی استخوان، بیماری‌های قلبی عروقی، بیماری‌های متابولیک، و بیماری‌های خود ایمنی باشد.

منابع:

1. https://www.verywellhealth.com/what-are-monocytes-2252110