چطور افسردگی را درمان کنیم؟

افسردگی چیست؟

افسردگی واژه‌ای است که در هزاره‌ی سوم آن را به کرات از این‌جا و آن‌جا می‌شنویم، بیماری‌ای که در عین این همه پیشرفتی که در تکنولوژی و سایر ابعاد شده نه تنها شاهد کاهش میزان آن در جوامع بشری نیستیم بلکه متأسفانه به سبب‌های مختلف شاهد افزایش میزان بروز آن در آدمیان هستیم.

در این نوشتار توجه و تمرکز ما بر روی افسردگی و موارد مربوط به آن است. سعی خواهیم کرد ابتدا توضیحی مختصر در مورد چیستی افسردگی ارائه دهیم و پس از آن به علائم، علل و راه‌های درمان افسردگی بپردازیم.

آشنایی با اختلال افسردگی

افسردگی را در زمره‌ی بیماری‌ها و اختلالات روحی دسته‌بندی می‌کنند و دلالت دارد بر حضور احساس اندوه، غم، خشم و بی‌حوصلگی در کارها و فعالیت‌های روزانه‌ی بیمار. گفته می‌شود از هر 20 آمریکایی، یک نفر به افسردگی مبتلا است.

افرادی که به افسردگی مبتلا هستند به سبب دارا بودن احساس غم و اندوه و بی‌حوصلگی در طی روز، از کارایی و بهره‌وری‌شان کاسته می‌شود و مجبور به تحمل مواردی می‌شوند که در ادامه به عنوان علائم افسردگی به آن‌ها اشاره خواهیم داشت.

علائم افسردگی

پیش از آن که به علائم افسردگی بپردازیم، بهتر است به این نکته اشاره داشته باشیم که در یک نوع تقسیم، افسردگی را به دو نوع ماژور و دیستیمیا (مزمن) تقسیم می‌کنند. افسردگی ماژور، دارای علائمی همچون احساس بی‌ارزشی، غم و ناامیدی مداوم و مزمن است. در کل اگر 5 مورد از علائم زیر در شخصی به مدت دو هفته دیده شوند، احتمال آن که آن شخص به افسردگی ماژور مبتلا باشد زیاد است:

• احساس غم و اندوه در اکثر دقایق شبانه روز
• از دست دادن علاقه به انجام فعالیت‌های روزمره
• کاهش یا افزایش قابل توجه وزن
• مشکلات خواب (خواب بیش از حد یا کم خوابی یا بد خوابی)
• احساس خستگی در اغلب مواقع
• احساس بی‌ارزشی یا گناه
• از دست دادن تمرکز
• اندیشه به خودکشی و مرگ

نوع دیگر افسردگی علائمی خفیف‌تر و ضعیف‌تر از افسردگی ماژور دارد، اما مداوم و مزمن است و می‌تواند موجب اختلال در فعالیت‌های روزانه شود. این افسردگی که از آن با نام دیستیمیا یاد می‌کنند، دارای علائم زیر است:

• از دست دادن علاقه به انجام فعالیت‌های روزانه
• احساس ناامیدی
• کم بودن عزت نفس

روش‌های تشخیص افسردگی در افراد

رفتاری که افراد افسرده دارند در رده‌های سنی مختلف شامل:

1. بیرون نمی‌روند
2. در کارهای مدرسه و محل کار مشارکت ندارند
3. از خانواده و دوستان نزدیک خود کناره‌گیری می‌کنند
4. داروهای مسکن مصرف می‌کنند
5. فعالیت‌های لذت‌بخش همیشگی را انجام نمی‌دهند
6. نمی‌توانند تمرکز کنند
7. از لحاظ احساسات، آسیب‌پذیر هستند
8. نا امیدی در آن‌ها موج می‌زند
9. عدم اعتماد بنفس واضح دارند
10. غمگین و نارحت هستند

چرا افسردگی می‌گیریم؟

با قاطعیت نمی‌توان در مورد علت افسردگی صحبت کرد، اما چند مورد وجود دارند که از آن‌ها می‌توان به عنوان علل احتمالی افسردگی نام برد. به عنوان مثال، برخی افراد به سبب ژنتیک خود به افسردگی مبتلا می‌شوند.

اگر شخصی در خانواده‌اش فردی وجود داشته که به افسردگی مبتلا بوده است، احتمال آن که این شخص نیز به افسردگی مبتلا شود کم نیست. علت دیگری که وجود دارد آسیب‌های دوران کودکی است. این امر نیز می‌تواند در بزرگسالی موجب بروز افسردگی در فرد بزرگسال شود.

سایر علل احتمالی عبارت‌اند از:

• ساختار مغز (خطر افسردگی بالا خواهد بود اگر قسمت لوب پیشانی مغز یک فرد کمتر فعال باشد.)
• شرایط پزشکی (مانند بیماری‌های مزمن، بی‌خوابی، درد مزمن و ...)
• سابقه مصرف مواد مخدر و الکل
• برخی داروهای خاص
• حوادث استرس آور (مانند مرگ عزیزان، شکست عاطفی، شکست اقتصادی و ...)

لازم به ذکر است، بسیاری از کسانی که به افسردگی مبتلا هستند، علت قابل توجهی برای افسردگی ندارند.

افسردگی در مردان

مردان معمولا به دلایل فرهنگی از افسردگی خود بیشتر خجالت‌زده می‌شوند و از این رو، سعی می‌کنند این بیماری را تاب بیاورند یا به قول خودشان با مصرف مواد مخدر خود درمانی کنند. عدم درمان افسردگی در مردان می‌تواند پیامدهای فاجعه‌باری به همراه داشته باشد، چرا که آمار خودکشی‌های منجر به فوت در مردان بیشتر است.

افسردگی زنان

عوامل مختلفی از جمله ژنتیک، بیولوژی، باروری، تغییرات هورمونی و روابط بین‌فردی در ابتلای زنان به افسردگی نقش دارند.

بسیاری از زنان در دوران قاعدگی، دچار تغییرات رفتاری و جسمی مانند احساس افسردگی و تحریک‌پذیری می‌شوند. عده‌ی زیادی از زنان افسرده علائم شدیدتری را در دوران پیش از قاعدگی تجربه می‌کنند. در مبتلایان به سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و اختلال ملال پیش از قاعدگی (PMDD)، علائم افسردگی تا زمان آغاز قاعدگی به تدریج شدیدتر می‌شوند.

پژوهشگران سعی دارند بدانند تغییر دوره‌ای هورمون‌ها چگونه بر ساختار شیمیایی مغز در مبتلایان به افسردگی تأثیر می‌گذارد.

هم‌چنین بسیاری از زنان پس از زایمان به اختلالات خُلقی مقطعی دچار می‌شوند. از جمله‌ی این اختلالات خلقی می‌توان به افسردگی پس از زایمان اشاره کرد. این عارضه که به فاصله‌ی کوتاهی پس از وضع‌حمل بروز می‌کند، موجب اضطراب، بی‌خوابی، گریه یا افکاری مانند آسیب رساندن به خود یا نوزاد می‌شود و به همین دلیل، انجام فعالیت‌های عادی روزمره برای فرد به سختی امکان‌پذیر است.

افسردگی کودکان و نوجوانان

تمامی کودکانِ در حال رشد به طور طبیعی در مقاطعی با بحران‌های احساسی مواجه می‌شوند، اما گاهی این مقاطع بحرانی در برخی کودکان منجر به افسردگی می‌شود. احتمال ابتلا به افسردگی در کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلال کم‌توجهی‌-‌بیش فعالی، اختلال یادگیری، اختلال اضطراب و اضطراب نافرمانی مقابله‌جویانه (ODD) بیشتر است.

هم‌چنین استرس شدید، تروما یا سابقه‌ی خانوادگی اختلالات خُلقی از جمله عواملی هستند که احتمال بروز افسردگی را در سنین پایین افزایش می‌دهند.

کودکان افسرده معمولا از وجود درد شکایت می‌کنند و کمتر از احساسات‌شان حرف می‌زنند، اما علائم افسردگی در نوجوانان متفاوت‌تر است. پرخاشگری، رفتارهای پرخطر، مصرف مواد مخدر، اُفت تحصیلی و فرار نمونه‌هایی از این علائم هستند که باید جدی گرفته شوند.

آمار خودکشی در نوجوانان افسرده بالاتر است. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، خودکشی سومین عامل مرگ‌ومیر نوجوانان ۱۵ تا ۱۹ ساله است.

افسردگی در افراد سالخورده

افسردگی در سالخوردگان معمولا درمان‌نشده باقی می‌ماند، چرا که بسیاری از این افراد افسردگی را یکی از پیامدهای طبیعی افزایش سن و نیز یک واکنش طبیعی در مقابل مسائل جسمی، روحی و اجتماعی مرتبط با سالخوردگی می‌دانند.

علائم افسردگی در افراد سالخورده ممکن است با علائمی که در جوان‌ترها دیده می‌شود، متفاوت باشد. چند نمونه از علائم افسردگی در سنین سالخوردگی عبارتند از اختلالات حافظه، دردهای مبهم و توهم.

هم‌چنین افسردگی می‌تواند عارضه‌ی جانبی داروهایی مانند داروهای فشارخون، حمله‌ی قلبی، سکته، شکستگی لگن یا دِژِنِراسیون ماکولا باشد که معمولا در سالخوردگی تجویز می‌شوند و با بروز افسردگی نیز مرتبط هستند

درمان افسردگی

درمان افسردگی دشوار است، اما غیرممکن نیست. زندگی با افسردگی امری سخت و عذاب‌آور است و از این رو نباید آن را به حال خود گذاشت و در فکر درمان‌اش نبود. خبر بد این است که افسردگی اگر درمان نشود، به احتمال زیاد بدتر و شدیدتر نیز خواهد شد.

بهترین درمان برای افسردگی را یا روان‌شناس و یا روان‌پزشک تشخیص خواهند داد، اما در اغلب موارد ترکیب داروهای افسردگی با تغییر شیوه‌ی زندگی می‌تواند درمانی مناسب باشد. تجویز داروهای ضداضطراب و ضد افسردگی توسط روان‌پزشک‌ها امری رایج است. از جمله‌ی این داروها می‌توان به:

1. لیتیم
2. فلوکستین
3. فلووکسامین
4. دپاکین
5. بوپروپیون
6. بنزودیازپین‌ها
7. ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای

اشاره داشت. دقت داشته باشید که تشخیص و تجویز داروهای ضد افسردگی فقط بر عهده‌ی پزشک است و خود بیمار به هیچ عنوان نباید خودسرانه اقدام به مصرف داروهای ضد افسردگی کند. سوای مصرف دارو، از موارد زیر نیز به عنوان روش‌هایی برای درمان افسردگی استفاده می‌شود:

1- روان درمانی:

روان‌درمان‌گر با صحبت کردن با بیمار می‌تواند طریقه‌ی برخورد با احساسات منفی و سایر مواردی که می‌توانند به فرد برای مقابله با افسردگی مفید باشند را بیاموزد.

2- نور درمانی

قرار گرفتن در معرض نور سفید از جمله درمان‌هایی است که برای افسردگی، خصوصاً افسردگی فصلی، تجویز می‌شود.

3- درمان‌های جایگزین

بیمار می‌تواند از پزشک در مورد مراقبه، طب سوزنی و یا مصرف برخی گیاهان دارویی نیز پرسش کند تا در صورت تأیید پزشک این موارد نیز جهت درمان افسردگی مورد توجه قرار گیرند.

4- ورزش

30 دقیقه ورزش سه یا پنج روز در هفته می‌تواند موجب ترشح هورمون اندورفین در بدن شود. اندورفین از جمله هورمون‌هایی است که وضعیت روحی را بهبود می‌بخشند.

5- اجتناب از مصرف الکل و مواد مخدر

نوشیدن الکل و مصرف مواد مخدر ممکن است در کوتاه مدت موجب بروز احساسات خوبی شوند، اما در دراز مدت تشدید افسردگی را در پی دارند.

6- شوک

گاهی اوقات افسردگی به مصرف دارو پاسخ نمی‌دهد و سایر روش‌های درمانی نیز مفید نیستند، در این شرایط پزشک استفاده از شوک را تجویز خواهد کرد.

منابع:

1. https://www.healthline.com/health/depression?ref=global#treatment