درباره سروتونین serotonin چه می‌دانید؟

آشنایی با سروتونین serotonin و عملکرد آن 

سروتونین serotonin یا هیدروکسی تریپتامین  یک ماده شیمیایی است  که در دستگاه گوارش و سیستم عصبی انسان وجود دارد. این ماده شیمیایی شادی‌آور است و نام دیگر آن، ماده شادی بخش است. اغلب سروتونین به عنوان یک انتقال دهنده عصبی شناخته می‌شود، گرچه برخی آن را هورمون می‌دانند. اعتقاد بر این است که این ماده بر روی انواع مختلف توابع بدن و روانی تأثیر می‌گذارد. سروتونین نمی‌تواند از راه خون به مغز برسد بنابراین هر سروتونینی که درون مغز قرار دارد باید داخل مغز تولید شود.

به طور کلی، محدوده طبیعی برای سطح سروتونین در خون شما 101 تا 288 نانوگرم در هر میلی‌لیتر (نانوگرم در میلی‌لیتر) است. با این حال، این معیار ممکن است بسته به اندازه‌گیری‌ها و نمونه‌های آزمایش شده کمی متفاوت باشد.

عملکرد سروتونین

سروتونین نقش کلیدی در سیستم عصبی مرکزی (CNS) دارد. سروتونین بالاترین تاثیرات را در دستگاه گوارش به ویژه معده و روده ایفا می‌کند. هم‌چنین نقش مهمی در کاهش و افزایش اشتها دارد. این ماده شیمیایی در خلق و خوی و افزایش یا کاهش اضطراب، غم و شادی دارد. در ترکیبات داروهای ضد افسردگی و یا اکستازی نیز میزان قابل توجهی سروتونین است. سایر عملکرد سروتونین در بدن، شامل موارد زیر می‌باشد:

1. لخته شدن خون

زمانی که قسمتی از بدن خون‌ریزی می‌کند این سروتونین است که باعث تشکیل لخته‌های خون می‌شود. این ماده شیمیایی پلاکت‌ها را آزاد می‌کند و هم‌چنین، سفتی و تنگ شدن عروق خونی را کاهش می‌دهد.

2. تهوع

زمانی که یک ماده سمی و یا غذای فاسدی می‌خورید، سروتونین باعث تحریک مغز می‌شود و در نتیجه دچار حالت تهوع می‌شوید، سروتونین اجازه نمی‌دهد این سم وارد روده کوچک و سپس خون شود. شما قبل از این موضوع آگاه می‌شوید و سریع به پزشک مراجعه می‌کنید.

3. تراکم استخوان

دانشمندان دریافتند که سطح بالای سروتونین در استخوان‌ها باعث افزایش استحکام آن‌ها شده است.

4. عملکرد جنسی

به نظر می‌رسد که سروتونین باعث تحریک فعالیت جنسی می‌شود. این ماده شیمیایی باعث تنظیم هورمون‌های جنسی شده، به طوری که 20 تا 70 درصد از افرادی که ماده سروتونین در بدنشان کمتر از سایر افراد است از اختلالات جنسی رنج می‌برند.

نشانه‌های کمبود سروتونین در بدن

نشانه‌های کمبود سروتونین در بدن شامل موارد زیر است:

• حافظه ضعیف
• احساس آشفتگی شدید
• تمایل به خوردن غذای شیرین و نشاسته‌دار
• اعتماد به نفس پایین
• اضطراب شدید
• میل به تجاوز جنسی

نشانه‌های بالا بودن سروتونین در بدن

سطح بالای سروتونین ممکن است نشانه‌ای از سندرم کارسینوئید باشد. این توده‌ها در روده کوچک و روده بزرگ اتفاق می‌افتد.

• تحریک و بی‌حسی
• گیجی شدید
• افزایش ضربان قلب و بالا رفتن فشارخون
• اسهال
• لرزش شدید
• تعریق زیاد
• تب بالا
• تشنج

بازدارنده‌های بازجذب سروتونین SSRIs چیست؟

SSRIs‌ها دسته‌ای از داروهای ضد افسردگی هستند که برای درمان افسردگی و اختلالات روحی و روانی مصرف می‌شوند. این داروها نیز مانند داروهای دیگر عوارض جانبی دارند. عوارض جانبی این داروها شامل موارد زیر است:

• خواب آلودگی یا بی‌خوابی
• تهوع
• سردرد
• کاهش اشتها
• اختلالات عملکرد جنسی
• کاهش وزن
• مشکلات پوستی
• لرزش دستان
• خشکی دهان
• خودکشی
• سرگیجه
• تحریک برای خودکشی

داروهای سروتونین

داروهای SSRIs که باعث تنظیم تقریبی سروتونین در بدن می‌شوند شامل موارد زیر است:

1. سیتالوپرام Citalopram
2. اسکلیتوپرام Escitalopram
3. فلوکستین Fluoxetine
4. پاروکستین Paroxetine
5. سرترالین Sertraline
6. ویلازودون Vilazodone

استفاده های دیگر داروهای SSRIS

• قرص‌های سردرد، این داروها به علت داشتن ماده سروتونین برای سردردهای میگرنی مفید است. مانند داروی triptans تریپتان
• سرکوب کننده‌های اشتها
• بیماری پارکینسون
• سندرم پیش از قاعدگی

سروتونین در  کدام محصولات طبیعی یافت می‌شود؟

مواد غذایی سرشار از سروتونین عبارتند از:

• موز
• پنیر
• بوقلمون
• تخم مرغ
• محصولات سویا
• ماهی سالمون
• آجیل
• آناناس

روش‌های تقویت کردن سروتونین در بدن

1. قرار گرفتن در معرض نور روشن آفتاب

نور آفتاب یا نور درمانی، معمولا برای درمان افسردگی فصلی توصیه می‌شود.

2. ورزش

ورزش منظم می‌تواند اثرات روحیه‌ای را تقویت کند.

3. مدیتیشن

ورزش‌های آرامش‌بخش می‌تواند به کاهش استرس کمک کرده و موجب افزایش سطح سروتونین بدن می‌شود.

منابع:

1. https://en.wikipedia.org/wiki/Serotonin
2. https://www.medicalnewstoday.com/kc/serotonin-facts-232248