علت وجود خون در مدفوع چیست و چگونه باید آن را درمان کرد
آیا وجود خون در مدفوع خطرناک است؟
میزان و رنگ خون موجود در مدفوع، بسته به اینکه چه زمانی وارد دستگاه گوارش بدن شده و چه میزان فعالیت‌های گوارشی بر روی آن صورت گرفته متفاوت می‌باشد. این اصطلاح می‌تواند برای مدفوع‌های قیری و بدبو (ملنا) که دارای ظاهری سیاه رنگ است و معمولا به دلیل خون‌ریزی در دستگاه گوارش فوقانی به وجود می‌آید یا هماتوشزی، که دارای رنگی قرمز است و ناشی از خون‌ریزی معده می‌باشد به کار گرفته شود.
بنابراین ارزیابی خون موجود در مدفوع به ویژگی‌های آن، از لحاظ رنگ، مقدار و سایر ویژگی‌هایی که می‌تواند نشان دهنده منبع خون‌ریزی باشد بستگی دارد. وجود خون در مدفوع می‌تواند ترسناک باشد، چه شما پس از رفتن به سرویس بهداشتی متوجه آن شده باشید یا با انجام آزمایشات خاص. در حالی که وجود خون در مدفوع می‌تواند نشان دهنده یک مشکل جدی باشد اما همیشه هم اینطور نیست.
علائم و نشانه‌های مدفوع خونی
نشانه‌هایی مانند تغییر عادات روده‌ای (افزایش تعداد دفع یا نیاز به دستشویی رفتن)، تغییر رنگ مدفوع (رنگ سیاه یا قرمز) و یا وجود درد یا حساسیت در هنگام دفع می‌توانند نشان دهنده وجود مشکلی در دستگاه گوارش باشند. از آنجا که مصرف آهن، قرص بیسموت (Bismuth) یا غذاهایی مانند چغندر می‌توانند باعث تغییر رنگ مدفوع شوند، پزشک باید حتما خون مدفوع را آزمایش کند. سایر علائم عبارتند از:
- وجود خونی به رنگ قرمز روشن در مدفوع
- خون تیره رنگی که با مدفوع مخلوط شده است
- مدفوع سیاه یا تیره رنگ
علل وجود خون در مدفوع
مدفوع خونی نشان می‌دهد که در قسمتی از دستگاه گوارش، خون‌ریزی وجود دارد. این خون می‌تواند به رنگ قرمز روشن و یا حتی سیاه رنگ باشد و حتی اگر خون‌ریزی در دستگاه گوارش بیشتر شود، ممکن است این خون هم به رنگ قرمز و هم سیاه ظاهر شود. بعضی از شایع‌ترین علل وجود خون در مدفوع عبارتند از:
1- هموروئید
هموروئید عروق خونی متورم موجود در راست روده یا مقعد هستند که می‌توانند سبب خارش، درد و گاهی خون‌ریزی شوند.
2- شکاف‌های مقعدی
یک شکاف یا پارگی کوچک در ناحیه سوراخ مقعد که می‌تواند پس از دفع باعث خون‌ریزی و سوزش شود.
3- زخم معده
زخم معده، زخم بازی در دیواره معده، قسمت فوقانی روده کوچک یا دوازدهه است که ناشی از عفونت باکتریایی می‌باشد.
4- مسمومیت غذایی
علاوه بر مسائل دیگر، باکتری‌هایی که سبب مسمومیت غذایی می‌شوند نیز می‌توانند یکی از علل وجود خون در مدفوع باشند. نمونه مدفوع می‌تواند به شناسایی باکتری‌هایی که در معرض آن قرار گرفته‌اید و علت به وجود آورنده خون‌ریزی کمک کند.
سایر علل جدی‌تر وجود خون در مدفوع
1- سرطان
وجود خون در مدفوع می‌تواند نشانه‌ای دال بر وجود سرطان در طول دستگاه گوارش باشد. سرطان کولون و سرطان مقعد دو نوع از سرطان‌هایی هستند که می‌توانند باعث خون‌ریزی شوند.
2- بیماری دیورتیکول
دیورتیکول‌ها کیسه‌های کوچکی هستند که در دیواره روده بزرگ وجود دارند. معمولا دیورتیکول‌ها سبب بروز هیچ‌گونه مشکلی نمی‌شوند، اما گاهی اوقات می‌توانند آلوده شده و باعث خون‌ریزی شوند
3- کولیت
کولیت عبارت است از تورم روده بزرگ.
4- انواع پولیپ‌ها
پولیپ‌ها می‌توانند رشد کنند، خون‌ریزی کنند و سرطانی شوند. سرطان روده بزرگ چهارمین سرطان شایع موجود در ایالات متحده است که اغلب سبب خون‌ریزی دستگاه گوارش و وجود خون در مدفوع خواهد شد.
5- مشکلات مربوط به مری
رگ‌های واریسی مری می‌توانند خون‌ریزی کنند و باعث بروز خون در مدفوع شوند.
6- آنژیودیسپلازی
7- کولیت زخمی
8- بیماری کرون
درمان مدفوع خونی
آندوسکوپی اولین روش تشخیصی و ابتدایی‌ترین درمانی است که برای خون‌ریزی‌های دستگاه گوارشی و مدفوع خونی به کار گرفته می‌شود. در اغلب موارد، خون‌ریزی دستگاه گوارش فوقانی می‌تواند با تزریق مستقیم مواد شیمیایی به محل خون‌ریزی کنترل شود.
علاوه بر این یک پزشک می‌تواند از سوزاندن یا گرما درمانی برای بند آوردن خون محل خون‌ریزی و بافت اطراف آن استفاده کند. برای این کار باید از سنبه گرمایشی، یا دستگاه لخته‌سازی الکتریکی که از طریق آندوسکوپ وارد محل مورد نظر شده، استفاده کرد.
استفاده از لیزر نیز می‌تواند در موارد خاصی مفید باشد. هنگامی که خون‌ریزی کنترل شد، داروها می‌توانند برای جلوگیری از عود مجدد خون‌ریزی تجویز شوند. داروها در درجه اول می‌توانند بیماری‌هایی نظیر هلیکوباکتر پیلوری، ازوفاژیت (التهاب مری)، زخم معده، عفونت و بیماری سندرم روده تحریک‌پذیر را درمان نمایند.
برداشتن پولیپ‌ها نیز خون‌ریزی ناشی از پولیپ‌های روده بزرگ را کنترل خواهد کرد. برداشتن هموروئید با استفاده از حلقه مسدود کننده یا دستگاه‌های مختلف گرمایی یا الکتریکی نیز می‌تواند خون‌ریزی هموروئیدی را درمان کند.
تزریق اندوسکوپیک یا استفاده از داغگر نیز می‌تواند برای درمان خون‌ریزی‌های موجود در سراسر روده استفاده شود. گاهی اوقات ممکن است از آنژیوگرافی نیز استفاده شود. با این حال، در اغلب مواردی که آندوسکوپی نتوانسته شرایط را کنترل کند باید از جراحی برای کنترل خون‌ریزی استفاده نمود.
اکثر بیماران تنها چند قطره تا یک قاشق غذاخوری خون را در مدفوع خود مشاهده می‌نمایند که به خون‌ریزی رکتال خفیف نامیده می‌شود. معمولا خون‌ریزی خفیف رکتال را می‌توان در همان مطب دکتر بررسی و درمان کرد و نیازی به درمان فوری یا بستری شدن در بیمارستان نیست اما در موارد شدید به بستری شدن در بیمارستان نیاز است.
نحوه تشخیص و ارزیابی مدفوع خونی
- آزمایش خون پنهان در مدفوع (occult blood)، این آزمایش اولین آزمایشی است که برای بررسی خون موجود در مدفوع مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- تست دیجیتال رکتال
- آنوسکوپی یا پروکتوسکوپی
- سیگموئیدوسکوپی
- درون‌بینی دستگاه گوارش بالایی (EGD)
- کولونوسکوپی
بسته به نتایج آزمایش، درمان، ممکن است شامل استفاده از داروهایی نظیر آنتی بیوتیک‌ها یا داروهای ضد التهابی و جراحی باشد.
درمان‌های خانگی
درمان‌های خانگی دیگر نیز ممکن است شامل موارد ساده‌ای مانند اضافه کردن فیبر بیشتر به رژیم غذایی، نشستن در وان آب گرم یا اجتناب از غذاهای خاصی که باعث تحریک علائم می‌شوند باشد.
منابع:
مطالب مرتبط
سهیلا دوست‌پژوه
علاقه مند به ترجمه و تالیف و نویسندگی
